'Uçmayıp koşan keklik evrim sürecinin tanığı'
Amerikalı uzmanlar kanat çırparak koşmanın uçmaya göre çok daha az enerji gerektirdiğini, uçma becerisinin bu şekilde evrimleşmiş olabileceğini düşünüyor.
Kentleri, meydanları mesken tutan güvercinlerin insanlardan kaçmak için uçmak yerine çoğu zaman kanat çırparak koşmayı tercih etmesi, aslında evrim sürecinin geçmişine ışık tutuyor olabilir.
Güvercinlerle yürütülen deneyler bu yöntemin kuşların eğimli engelleri aşması için kolaylık sağladığını, uçamayan kuşların da binlerce yıl önce aynı yöntemi kullanmış olabileceğini gösterdi.
Deneysel Biyoloji Dergisi'nde (Journal of Experimental Biology) yayınlanan çalışma, kuşların uçabilecekken neden kanat çırparak koşmayı tercih ettiği sorusundan yola çıktı.
ABD'deki Montana Üniversitesi'nden uzmanlar Avrasya bölgesinde yaygın olan kınalı keklikleri incelerken, çektikleri görüntüler üzerinden bu durumu sorgulamaya başladı.
Brandon Jackson ve Ken Dial, tombul gövdeli kuşların bayır ya da eğimli bir yüzeyle karşılaşınca uçmak yerine, kanatlarını çırpıp hız alarak koştuğunu farketti.
Bu durumu çiftlik sahipleri ve avcılarla konuştuklarında, onlar da kekliklerin çoğu kez uçmaktansa koştuğunu doğruladı.
Aptallık değil, enerji tasarrufu
Dr Jackson ve ekibi bu kez bu davranışın enerjiden tasarruf etmek gibi bir amacı olup olmadığını sorgulamaya karar verdi.
Uçabildikleri halde koşmayı tercih eden bir diğer tür olan güvercinlerden bir kaçının kanatlarında uçmakta kullanılan kaslara cerrahi müdahale ile elektrotlar yerleştirildi.
Bu elektrotlar farklı düzeyde eğimili yüzeylerle karşı karşıya bırakılan güvercinlerin uçarken ve koşarken kas faaliyetlerini ölçtü.
Ekip, özellikle yüzde 65 eğimli bir rampada elde ettikleri sonuçların kendilerini şaşırttığını söylüyor.
Dr Jacskon, kanat çırparak koşmanın gerektirdiği enerjinin uçmaya göre sadece yüzde 10 olduğunu belirtiyor.
Jackson, "Koşu sırasında başta sinyal alamadık. Bu yüzden kayıt cihazlarında sorun olduğunu düşündük. Ancak odaklanınca gördük ki kullanılan enerjinin büyüklüğü uçmaya göre neredeyse yüzde 10 kadardı." diyor.
"Kuşlar koşarken kanatlarını çırptıklarında neredeyse hiç enerji kullanmıyorlar."
Uzmanlara göre bu yöntem, yumurtadan yeni çıkan yavrular için de öğrenme süreçlerinin önemli bir parçası.
"Kanat çırparak koşmak kasları zayıf, kanatları küçük, tüyleri gevçek olduğu için henüz uçamayan yavruların yine de zeminden uzaklaşıp yırtıcılardan kaçmasını sağlıyor."
"Küçük kuşlar bundan yararlanabiliyor ve zaman içinde uçmaya geçebiliyorsa, bizce (benzer şekilde küçük kanatlı) dinozorlar da bu davranışları gösterip, bundan fayda sağlayıp zaman içinde uçmaya geçmiş olabilir."
Bu nedenle uzmanlar bu aşamaları incelemenin uçma becerisinin evrimini de gözlemlemek anlamına gelebileceğini söylüyorlar.
