Üçüncü Köprü, nükleer modeli ile yapılacak

Vatan Gazetesi'nin haberine göre, İstanbul’a 3. Köprü yapımını da içeren Kuzey Marmara Otoyolu ihalesi, şartname alan 18 firmadan hiçbirinin teklif vermemesi üzerine iptal edildi. İhale Komisyonu Başkanı İhsan Akbıyık, ihaleye teklif gelmediğini ve ihalenin iptal edildiğini açıklarken, bundan sonra izlenecek yönteme Ulaştırma Bakanlığı’nın karar vereceğini söyledi. Öte yandan dün sabah saatlerinde, ihale için şartname alan 18 firma arasında öne çıkan Astaldi, STFA, Varyap ve Cengiz İnşaat şirketlerinin, projeye finansman bulmaktaki zorluklar nedeniyle çekildiklerini açıklaması şaşkınlık yarattı.
Finans bulmak zor

İhale için şartname alan yerli ve yabancı çok sayıda firmanın teklif vermeme gerekçesi ise küresel finans krizi oldu. Avrupa’da devam eden finansal kriz nedeniyle finansman bulmakta yaşanan zorlukların, firmaların önünü kapattığı belirtiliyor. İhale için, Japonya’dan Obayashi, Mitsubishi, Itochu ve IHI, İtalya’dan Astaldi, Rusya’dan Moskovskiy Metrostroy ve NPO Mostovik, Avusturya’dan Stradag, İspanya’dan FCC Construction, Türkiye’den ise Mapa İnşaat, Cengiz İnşaat, Park Holding, Varyap, Yüksel İnşaat, Kolin İnşaat, Nurol İnşaat, STFA ve Gülsan İnşaat’ın yer aldığı 18 firma şartname almıştı.
Ankara moral bozmadı

Ancak ihalenin iptali ihtimaline karşı Ankara’nın hazırlıklı olduğu da yine aynı dakikalarda ortaya çıktı. Ulaştırma Bakanı Binali Yıldırım, “Teklif gelirse ne alâ, gelmezse kara kara düşünecek değiliz, B planına geçeriz” diye konuştu. Sabah saatlerinden itibaren Bakanlık, İhale Komisyonu ve şirketler üçgeninde ihale süreciyle ilgili sürpriz gelişmeler yaşanırken, Bakan Yıldırım’ın söz ettiği ‘B planı’ merak konusu oldu. İhalenin iptalinin ardından da Hükümetin, küresel finansal sorunlar nedeniyle bundan sonra projeyle ilgili ihaleye çıkma niyetinde olmadığı, ancak nükleer santralde olduğu gibi, 3. köprü ve otoyol projesinin “milletlerarası anlaşma”yla doğrudan yaptırılması üzerinde durulduğu öğrenildi.

Nükleer model masada
Edinilen bilgilere göre, İstanbul Boğazı’na kurulacak 3. Köprü ve otoyol projesi için masadaki en ağırlıklı çözüm nükleer modeli olarak ifade ediliyor. Türkiye’nin Akkuyu’ya yapılacak nükleer santral projesinde uyguladığı, “milletlerarası anlaşmayla” projenin doğrudan bir yabancı ülkeye verilmesi, sözkonusu projenin hayata geçebilmesi için en rasyonel çözüm olarak görülüyor. Bilgi veren kaynaklar, nükleer santral için yapılan ihalelerin başarısız olduğunu ancak bunun ardından nükleer santralden vazgeçilmediğini ve Rusya’yla bir milletlerarası anlaşma imzalanarak projenin doğrudan Rusya’ya verildiğini hatırlattılar. Bunun ardından kurulan Rus Akkuyu NGS şirketiyle projenin başladığına dikkat çektiler. Söz konusu 3. Köprü projesi için de istekli ülkeler olduğunu vurguladılar.

Japonlar istekli görünüyor
Öte yandan geçtiğimiz Cuma günü Ankara’ya gelerek Dışişleri Bakanı Davutoğlu, Başbakan Yardımcısı Ali Babacan ve Başbakan Erdoğan’la görüşen Japonya Dışişleri Bakanı Koichiro Gemba’nın gündemindeki konulardan birinin Kuzey Marmara Otoyol ve Köprü Projesi olduğu ifade ediliyor. Akkuyu’da Rusya’yla yapılan anlaşmanın bir benzerini, Sinop’a yapılacak nükleer santral için Japonya’yla imzalama görüşmeleri sürerken, Japonya’nın 3. köprü ve otoyol ihalesi için de istekli olduğu belirtiliyor. Ancak bu tür büyük projelerin ‘diplomatik’ açıdan da değerlendirildiğini, diplomatik nedenlerle başka ülkelere de yeşil ışık yakılabileceği belirtiliyor.
Akkuyu’da ne olmuştu?

2008 krizinin gölgesinde yapılan Akkuyu Nükleer Santral ihalesi 4 kez tekrarlanmış ancak başarısız olmuştu. Ancak hükümet, son iptalin ardından bu süreci daha fazla uzatmadı ve Rusya’yla 13 Mayıs 2010 tarihinde Mersin Akkuyu’da 4800 MW kurulu gücünde bir nükleer güç santrali kurulmasına ilişkin uluslararası anlaşma yaptı. Hükümetin, böyle bir projede ihale sürecini ortadan kaldıran bu yöntemi seçmesi çok eleştirildi. Ancak bu karar, “Mevcut piyasa koşulları ve küresel finans sorunları nedeniyle, ihale yoluyla nükleer santral yapılamaz” teziyle savunuldu. Uluslararası anlaşmalar, iç hukukun üzerinde olduğu için bu yöntemle Kamu İhale Kanunu başta olmak üzere çok sayıda yasal hüküm de devre dışı kaldığı için, süreç Hükümet için de hızla ve sorunsuz ilerledi.
Saat 14.00 itibarıyla ihale süreci bitmiştir
DÜN ihale saati olan 14:30’a az bir süre kala, salonu tek bir isteklinin dahi gelmemesi üzerine Karayolları Genel Müdür Yardımcısı ve Kuzey Marmara Otoyolu İhalesi Komisyonu Başkanı İhsan Akbıyık, basın mensuplarının karşısına geçerek, ihaleye teklif veren hiçkimse olmadığını açıkladı. Akbıyık, komisyon olarak ihaleyle ilgili bütün hazırlıkları yaptıklarını ve ihaleyi gerçekleştirmek için salona geldiklerini belirterek, “Saat 14.00 itibarıyla tekliflerin verilmesi gerekirdi. Bu saate kadar teklif gelmedi” dedi. Bundan sonraki aşamada komisyonun kararını yazarak üst makamlara göndereceklerini bildiren Akbıyık, devam eden süreçte Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı ile Genel Müdürlüklerinin yönlendirmeleri doğrultusunda çalışacaklarını söyledi.

İki katlı olma şartı yok
Türkiye’nin en büyük ikinci projesi olan Kuzey Marmara Otoyol Projesi kapsamında bulunan 3. Köprü’nün iki katlı olacağı konuşuluyordu. Bir katından araçların geçişinin sağlanacağı, diğer kattan tren geçeceği vurgulanıyordu. Ancak Bakan Binali Yıldırım 3. Köprü için ‘2 katlı’ tanımı yapılmasına tepki gösterdi. Yıldırım, 3. Köprü’ye ilişkin henüz bir proje tanımı bulunmadığını söyleyerek, ‘’Projenin çift katlı, tek katlı olması diye bir şartımız yok. Şartımız şudur; yapılacak köprüden hem karayolu araçları geçecek, hem demiryolu araçları geçecek. Dünyada çift katlı da var, aynı işi tek katta çözen projeler de var’’ dedi.