Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) nedir, ne işe yarar? Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) zorunlu mu, kimleri kapsıyor?

İş yeri sahibi olan, o iş yeri için kullanılan araçları bulunan özel ve tüzel kişiler, akaryakıt firmaları gibi işletmeleri ilgilendiren UTTS Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi’nin baş harflerinden oluşan bir kısaltmadır. 5 Ekim 2023 tarihli olan Resmi Gazete’de de ilanı bulunan resmî bir karar doğrultusunda çeşitli özellikleri, amaçları ve kuralları belirtilen Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi takip edilmesi gereken ve çeşitli zorunlulukları bulunan bir sistemdir.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) nedir?

Ulusal Taşıt Taşıma Sistemi ya da kısa adı ile UTTS, kayıt dışı olan ekonomi ile mücadele edebilmek ve akaryakıt piyasasındaki rekabette eşitlik sağlayabilmek amaçları ile oluşturulmuş bir sistemdir. Bu sistem akaryakıt pompalarına bağlı olarak yapılan ödemeleri kaydeden cihazlara bilgi aktarır.
Bilgi aktarımı aracın plakasını ödeme kaydedici cihazlar aracılığı ile yapılır. Bu cihazlar kısaca YN Pompa ÖKC olarak da bilinir.

Ulusal Taşıt Tanıma sistemi Uygulama Genel Tebliği belirlenen amaçlar doğrultusunda 2023 yılından itibaren yürürlüğe girmiş ve uygulanmaya başlanmıştır.

Ulusal Taşıt Tanıma sistemi en kısa tanımı ve açıklaması ile araçların kimlik bilgilerini, plakalarını otomatik olarak kaydetmeye ve tanımlamaya yardımcı olur. Amacına ve hedefine istinaden insandan kaynaklı hataların önüne geçer ve otomatik bir sistem oluşturur. Ayrıca hızlı ve kolay bir online sistem sunarak araç sürücülerine ve sahiplerine de kolaylık ve pratiklik sağlar.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) ne işe yarar?

5 Ekim 2023 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan karar doğrultusunda düzenleme yapıldığı bildirilmiştir. Bu düzenlemeye şu amaçlar ve kararla belirlenmiştir:

Cihaz montaj noktaları ve cihazların maliyet bilgileri UTTS’nin resmî internet sitesinde yayınlanması
Kiralama yapılacak elde edilmiş olan ve işletme dahilinde, iş yerinde kullanılan araçlar için sisteme son kayıt tarihinin belirlenmesi
Akaryakıt pompalarına TTO (Taşıt Tanıma Okuyucu Cihazı) monte edilmesi.
Sistem ile ilgiil yapılan tüm değişiklikler ve güncellemeler de UTTS’nin resmî internet adresi olan www.utts.gov.tr adresinden takip edilebilmektedir. UTTS’nin bazı avantajları şunlardır:

• Son teknolojiler kullanılarak geliştirilmiş ürünler sayesinde yakıt ekonomisi sağlar.
• Tüm illerde en yaygın istasyon ağı ve güvenilir hizmet hedefiyle hareket eder.
• Eş zamanlı olarak yönetilebilecek kolay ve hızlı bir online yakıt sistemi hizmeti sunar.
• Kayıtlı olan plakaya doğru miktarlarda olacak biçimde araca tanımlı ürünün güvenliğini sağlar.
• Tek bir noktadan kolaylıkla ödeme yapılabilmesini sağlar.
• İnsandan kaynaklı olağan hataların önüne geçebilmek için otomatik bir sistem geliştirmiş ve elle giriş olasılığını ortadan tamamen kaldırmıştır.
• Yapılan özel anlaşmalar sayesinde avantajlı olan akaryakıt kullanımı için olanak sağlar.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) nasıl çalışır?

Belli bir mantığa göre kurulan UTTS sistemi, eksiksiz olarak çalışması amacı ile araçların yakıt depo giriş kısımlarına taşıt tanıma birimi ismi verilen bir cihaz monte edilir. Ayrıca akaryakıt pompalarına da taşıt tanıma okuyucusu takılır.

Pompalara bağlı olan bu ödeme kayıt cihazları sayesinde araçların plaka bilgilerinin elle girişleri engellenmiş olur. Böylece tüm bilgiler otomatik olarak girilir. Yeni Taşıt Tanıma sistemi ile elle plaka girişi işlemi ve zorunluluğu tamamen ortadan kalmış olur.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) kimleri kapsıyor?

Çeşitli avantajları bulunan Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi, gerçek ve tüzel kişileri kapsayan bir sistemdir. Çünkü sistem taşıt sahibi olan ya da kiralama yolu ile elde edilen ya da işletmeye dahil olan iş için kullanılan tüm araçları kapsar. Sistemin kamu paydaşlarından bazıları şunlardır:

• Akaryakıt dağıtım firmaları
• Hazine ve Maliye Bakanlığı
• Gelir İdaresi Başkanlığı
• Yetkili olan montaj firmaları
• Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü
• Akaryakıt istasyonları

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) zorunlu mu?

5 Ekim 2023'te yayınlanan resmî karar ve genel tebliğ kapsamında Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi zorunluluğu getirilmiştir. Tüm tebliğ kapsamında olduğu tespit edilen araçlara Taşıt Tanıma Birimi (TTB) takılması zorunlu olmuştur.

Bu noktada 2024 yılında yayınlanan açıklamaya göre kapsamda söz konusu olarak adı geçen mükellef kişi ve kurumlara ait yaklaşık 8 milyon adet taşıtın 2024 yılı sonuna dek TTB taktırması yükümlülük olarak belirlenmiştir.

Kiralama yolu ile elde edilmiş olsun ya da işletmeye dahil olsun tüm iş için kullanılan cihazlar için UTS son kayıt tarihi 31.01.2025 olarak açıklanmıştır. TTB (Taşıt Tanıma Birimi) cihazı taktırma zorunluluğu için yapılacak olan işlemlerin de en son 30 Nisan 2025 tarihine kadar yapılmış olması gerektiği belirtilmiştir.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi (UTTS) ne zaman başlayacak?

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi Uygulama Genel Tebliği kapsamında açıklanan karara göre 1 Temmuz 2025 tarihinde başlamak üzere trafiğe çıkacak olan ve sıfır olan araçlar üreticileri tarafından da TTB takılmış olarak piyasaya çıkartılacak.

Karara ve yapılan açıklamalara göre 31 Aralık 2024 tarihine dek kayıt yaptıranlar 2024 yılı için belirlenen hizmet bedelinden yararlanabilecek. Ancak 2025 yılına kalanlar belirlenecek ve açıklanacak olan yeni bedelleri ödemekle sorumlu olacak.

Taşıt Tanıma Birimi (TTB) cihazı ne kadar?

Resmî olarak açıklanan bilgiler doğrultusunda UTTS 2024 yılı birim fiyat listesine UTTS’ye ait olan resmî internet sitesinden ulaşılabilmektedir. Listeye göre 2024 yılı için birim fiyat listesi Darphane tarafından belirlenmiştir ve açıklanan rakam 1.810 TL + KDV olmuştur.

2024 yılında bir adet için 1.810 TL + KDV olarak belirlenen bu rakamın 2025 yılı için değişeceği belirlenmiştir. 2024 yılı bitmeden işlem yaptıranlar açıklanan 2024 yılı fiyat listesi üzerinden işlem görecektir.

Taşıt Tanıma Birimi (TTB) cihazı nereye takılır?

Araçlara taşıt tanıma birimi takacak olan yetkili montaj firmaları darphane tarafından yetkilendirilmiştir. Taşıt depolarına takılan cihaz yerinden söküldüğü zaman çalışmaz ve içerdiği veriler de kopyalanamazdır.

Yaklaşık olarak 15 dakika kadar süren taşıt tanıma birimi montesi yetkili firmalar tarafından yapılır. Bunun için aracı bu yetkili montaj firmalarına götürmek gerekir. Darphane ve Damga Matbaası Genel Müdürlüğü’nün yetkilendiği firmalar da UTTS’nin resmî internet sitesinde listelenmiştir.

Ulusal Taşıt Tanıma Sistemi nerede takılır?

Taşıt Tanıma birimi takılacak olan cihazlar, Darphane tarafından yetkilendirilmiş olan montaj firmalarına taktırılır. Perakende olarak akaryakıt satışı yapan firmalar ve akaryakıt dağıtım lisansı bulunan şirketler UTTS donanımı bulundurmakla yükümlü tutulmuştur.

En az 1 adet pompa ünitesinde bu sistem monte edilmiş olmalıdır. Bu zorunluluk yasal düzenlemeler ile getirilmiştir. UTTS montajı ile araçların yakıt alım süreçleri etkin ve düzenli olarak kaydedilebilmektedir.