Uluslararası Şehir Ve Şehircilik Sempozyumu

Çorum Hitit Üniversitesi Karadeniz Arkeoloji Araştırma, Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü ve Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Esra Keskin, Osmanlı’dan günümüze tarihsel süreç içerisinde Çorum’un ticari yaşamı ve çarşı geleneğine ait ilk mimari izlerin şehrin merkezindeki Ulu Cami etrafında şekillendiği belirterek, “Bu yapılar Cumhuriyet dönemi yapılaşması içerisinde geçirdikleri onarımlar sonucunda orijinal mimari özelliklerini kaybetti ve çarşı bölgesi apartmanlar ve modern yapılarla birlikte tarihi dokusu bozuldu” dedi.

Çorum Belediyesi tarafından düzenlenen Uluslararası Şehir ve Şehircilik Sempozyumunda “Osmanlıdan Günümüze Şehir Gelişiminde Çarşının Önemi ve Çorum Örneği” başlıklı bir tebliğ sunan Yar. Doç. Dr. Esra Keskin, Osmanlı Çarşı geleneğini ve bu geleneksel yapı içerisinde tarihi Çorum çarşısını anlattı.

Eskiciler ve Dikiceler Arastasının dükkanları arasında kalan sokağın çok dar olması sebebiyle Osmanlı Döneminden günümüze ulaşan en dar sokaklı arasta olduğunu ve arastada yer alan dükkanların günümüze büyük ölçüde korunarak ulaşmasının önemli olduğu vurgulayan Keskin, Çöplü çarşısında ise tek bir yapı haricinde orijinal yapısını koruyamadığını belirtti.

Keskin, çarşının Osmanlı döneminde Samsun Limanından gelen ticari malların Anadolu’nun içlerine kadar iletilmesinde bir köprü vazifesi gören ve Çorum’un şehirleşmesine büyük oranda katkı sağladığını belirtti.

Günümüze kadar geçen süre içerisinde yasal izin alınmadan, eski eser onarım tekniklerine uyulmadan ve kullanılması zorunlu malzemeler kullanılmadan yapılan inşatlar neticesinde çarşının büyük değişime uğradığını dile getiren Keskin, “Orijinalinde tek birim olarak inşa edilen dükkanların büyük çoğunluğu, yanındaki dükkanlar ile ara duvarların kaldırılması suretiyle iki yada daha fazla parselin birleştirilmesiyle daha büyük mekanlara dönüştürülmüş. Dükkanın sokağa bakan cephesi pvc, plastik, alüminyum gibi çeşitli malzemeler kullanılarak kapı, cam ve vitrinler değiştirilmiş, sokağa taşan tenteler, farklı büyüklükteki reklam tabelaları ve sokağı kaplayacak şekilde dükkânı önünde sergilenen ürünler ile tarihsel çarşı adeta görünmezliğe mahkum edilmiştir. Bir zamanlar Arnavut kaldırımlı sokaklar; asfalt, beton, fayans gibi malzemeler ile kaplanmıştır. Çivi çakması bile yasak olan bu yapılar bu hale nasıl dönüştüğünün sorgulanması artık zor. Şu an ne veya neler yapabiliriz? sorusunu sormamız ve çözümler üretilmesi gerekiyor. Osmanlı dönemi Çöplü çarşını yeniden kurgulayarak örnek yapının günümüze orijinal mimari görüntüsü ile ulaşabilmesi bir şans. Bu dükkandan yola çıkarak tarihi çarşıyı yeniden restore projeler hazırlanabilir.. Tek yapı ölçeğinde değil çevresiyle birlikte tarihi dokuyu bir bütün olarak korunması gerekiyor. Kültürümüze sahip çıkmak ve onu gelecek kuşaklara aktarmanın bireysel ve toplumsal sorumluluğuzdur” ifadelerini kullandı.