Umberto Eco yaşamını yitirdi

Övgü Pınar

Roma

Dünyaca ünlü edebiyatçılardan İtalyan yazar, eleştirmen, filozof ve göstergebilimci Umberto Eco 84 yaşında hayatını kaybetti.

Eco'nun dün akşam 22.30 civarında hayatını kaybettiği haberi, ailesi tarafından İtalyan La Repubblica gazetesine bildirildi.

Eco'nun son anlarında Milano'daki evinde bulunduğu belirtilirken ölüm nedeni açıklanmadı.

Roman türündeki ilk kitabı olan 1980'de yazdığı Gülün Adı ile tüm dünyada tanınan Eco, Foucault Sarkacı, Önceki Günün Adası, Prag Mezarlığı ve son olarak 2015'te yayınlanan Sıfır Sayı gibi kurgu dalındaki kitaplarının yanı sıra, Avrupa Kültüründe Kusursuz Dil Arayışı, Ortaçağ Estetiğinde Sanat ve Güzellik, Güzelliğin Tarihi, Çirkinliğin Tarihi gibi araştırma, göstergebilim ve dilbilim eserleriyle de edebiyat ve kültür dünyasında saygın bir yer edinmişti.

İtalya'nın kuzeyindeki Piemonte bölgesinde yer alan Alessandria kentinde 5 Ocak 1932'de dünyaya gelen Eco, gençliğinde bir Katolik öğrenci hareketinin liderliğini yapmış ancak 20'li yaşlarda Aziz Tommaso d'Aquino hakkında doktora çalışması yaparken Tanrı'ya inancını yitirdiğini söylemişti.

Bir süre İtalyan devlet kanalı RAI'de çalışan Eco, haftalık l'Espresso dergisinde de popüler kültür ve politika yazıları yazıyordu.

Alman mimari ve sanat öğretmeni Renate Ramge ile evli olan Eco'nun Stefano ve Carlotta isimli iki çocuğu bulunuyor.

'Hafta sonlarında roman yazan ciddi profesör'Eco, Avrupa'nın en eski üniversitesi olan Bologna Üniversitesi'nde profesör olarak görev yapıyor, zaman zaman da Harvard, Cambridge, Oxford gibi üniversitelerde özel dersler veriyordu.

Akademik çalışmalarıyla popüler kültürü bir araya getirmeyi başaran Eco, "Kendimi, hafta sonlarında roman yazan ciddi bir profesör olarak görüyorum" diyordu.

Eco, hem entelektüel akademi dünyası hem popüler kültür çevrelerinde üst sıralarda yer edinmesini "Mickey Mouse de bir Japon haiku'su kadar mükemmel olabilir" diye açıklıyordu.

Öncesinde dilbilim, estetik ve felsefe dallarına çok sayıda eser verse de ilk romanı Gülün Adı'nı 1980'de yazan Umberto Eco'nun bu kitabı yaklaşık 30 dile çevrildi ve dünya genelinde 10 milyondan fazla sattı.

Kitap 1986'da da aynı adlı sinemaya uyarlanmıştı.

Eco ise 2011'de yaptığı bir konuşmada "Bugüne kadar 6 roman yazdım ve son 5 tanesi daha güzel ama herkes hep Gülün Adı'ndan bahsediyor. Bense bundan nefret ediyorum, bir nevi lanet haline geldi. Yeni bir kitabım çıktığında bile Gülün Adı'nın satışları artıyor" demişti.

Umberto Eco, okuması zor kitaplar yazmasına rağmen popüler bir yazar haline gelmesinin sırrıyla ilgili bir soruyu cevaplarken de "İnsanlar bana hep, 'Bu kadar zor okunan romanlarınız nasıl oluyor da bu kadar başarılı oluyor?' diye soruyor. Bense bu soruya güceniyorum. Bu, bir kadında 'Nasıl oluyor da erkekler seninle ilgileniyor?' diye sormaya benziyor" demişti.

Eco'nun ölümü, bugünkü İtalyan gazetelerinin çoğunun baş sayfasında yer aldı.

La Stampa, "Umberto Eco'ya veda. Kültür onunla çok-satan haline gelmişti", Corriere della Sera "Umberto Eco, kültürü değiştiren yazar", La Repubblica "Kültürün adı Eco'ya veda. Bilgeliği romana dönüştürmüştü", Il Messaggero "Kültürü modernleştirmişti" başlıklarını kullandı.