Ürdün'de protestolarla geçen 2018

AMMAN (AA) - LEYS EL-CUNEYDİ - Ürdün'de 2018, tartışmalı gelir vergisi yasasını protesto için başlayan ve hükümet karşıtı eylemlere dönüşen gösteriler, terör olayları ve Ölü Deniz bölgesinde yaşanan sel felaketinin gölgesinde geçti.

Ürdün'de son bir yılda ekmek, yakıt ve elektrik gibi temel malların fiyatlarında yaşanan artış ve gelir vergisi yasasıyla birlikte halk, 1 Şubat'ta, hükümetin ve meclisin feshedilmesi talebiyle protestolara başladı.

Yıl boyunca birbirini takip eden olaylar ve protesto gösterileri, Ürdün'ü önemli ölçüde etkiledi.

Başbakan Hani el-Mulki, kamuoyundaki itirazlarla birlikte kabinesini değiştirdi ancak hükümetin üzerinde çalıştığı yeni gelir vergisi yasası, Ürdün sokaklarını, hızla ateşlenen bir öfke kitlesine dönüştürdü.

Başkent Amman'daki hükümet merkezi çevresi başta olmak üzere ülkenin birçok kentinde kitlesel protestolara dönüşen gösterilerin etkileri mayıs sonuna kadar devam etti.

- Tartışmalı gelir vergisi yasası

IMF, Ürdün hükümetinden 100 milyon dinara (yaklaşık 141 milyon dolar) ulaşan vergi kaçakçılığına çare bulması ve 180 milyon dinarlık (253,8 milyon dolar) vergi tahsilatı yapması talebinde bulundu.

Ürdün kamuoyunda IMF'nin diktesi olarak görülen gelir vergisi yasa tasarısı ilk olarak mayıs ayında önceki hükümet tarafından Temsilciler Meclisi'ne sevk edildi.

Ancak vergi yasasıyla ilgili tepkilerin artması ve geniş çaplı protestolar üzerine Hani el-Mulki hükümeti istifa etti.

Ürdün Kralı 2. Abdullah, 5 Haziran'da Ömer er-Rezzaz'ı hükümeti kurmakla görevlendirdi. İstifa eden hükümetin yerine gelen yeni yönetim tasarıyı geri çekti. Göreve gelmesinden hemen sonra Rezzaz'ın, tartışmalı gelir vergisi yasa tasarısını meclisteki ilgili komisyondan geri çekmesiyle Ürdün sokakları bir müddet sakinleşti.

Bir süre sonra üzerinde yapılan değişikliğin ardından onaylanan vergi yasasının 2 Aralık'ta Resmi Gazetede yayımlanması üzerine sosyal medya üzerinden yeniden gösteri çağrıları yapıldı.

1 Ocak 2019'dan itibaren yürürlüğe girecek yasayı protesto etmek için yeniden patlak veren gösteriler yaklaşık bir aydır devam ediyor.

Başbakan Rezzaz, 18 Kasım'da yaptığı açıklamada, tasarıya göre gelir vergisinin, geliri yüksek kişilerin en fazla yüzde 12'sini etkilediğini, orta ve düşük gelirli kesimleri kapsamadığını belirtti.

Tasarıya göre, 2019 yılında yıllık geliri 20 bin dinardan (28 bin 200 dolar) az olan aileler vergiden muaf tutulacak, 2020 yılı için ise bu limit, yıllık geliri 18 bin dinar (25 bin 380 dolar) ve daha az olan aileleri kapsıyor.

Bireylere yönelik muafiyetlerin çıtasının ise 2019 yılı için 10 bin dinar (14 bin 100 dolar), 2020 yılı için 9 bin dinar olması kararlaştırıldı.

Tasarının değişmeden önceki halinde ise geliri yıllık 17 bin dinar (yaklaşık 24 bin dolar) olan ailelerden vergi alınması öngörülüyordu.

- Terör saldırılarıyla Ağustos

Ürdün Ağustos ayında ise terör saldırılarıyla gündeme geldi. Amman'ın Fahis ilçesinde bulunan Jandarma Komutanlığına ait bir araçta patlama meydana geldi, olayda 1 emniyet mensubu hayatını kaybederken 6'sı yaralandı.

İçişleri Bakanlığı, olayın el yapımı bombanın patlaması sonucu gerçekleştiğini açıkladı.

Fahis'te yaşanan terör saldırısı, Ürdün'ün Salt şehrinde ve El-Belka ilçesindeki hücre evine yönelik operasyonlarla devam etti. Operasyon sırasında 5 emniyet mensubu hayatını kaybederken 3 terörist etkisiz hale getirildi.

- Ölü Deniz'de sel felaketleri

Ürdün'ün batısındaki Ölü Deniz bölgesinde 25 Ekim'de etkili olan şiddetli yağışların yol açtığı sel felaketinde ise çoğunluğu okul gezisindeki öğrenciler olmak üzere 21 kişi hayatını kaybetti, 35 kişi yaralandı.

Ürdün'de şiddetli yağışlar sebebiyle Ölü Deniz bölgesinde yaşanan felaketten Rezzaz hükümeti sorumlu tutuldu.

Parlamentoda düzenlenen oturumda milletvekilleri, ülkede yaşanan sel felaketinde "sorumluluktan kaçmaları" nedeniyle eğitim ve turizm bakanlarının görevden alınmasını talep etti.

Bu felaketin ardından geçen ay Ölü Deniz ikinci kez sular altında kaldı. Ülkenin orta ve güney kesimleri başta olmak üzere ülkede etkili olan şiddetli yağışlardan dolayı oluşan selde 13 kişi hayatını kaybetti ve onlarca kişi yaralandı.