Uşak Valiliğinden ’şarbon’ bilgilendirmesi

Uşak Valiliği son dönemde ülke genelinde yaşanan “şarbon hastalığı” na karşı bilgilendirmede bulundu.
Valilikten yapılan yazılı açıklamada şarbon hastalığının tanımı, risk grupları, buluşma yolları ve korunma yöntemleri açıklandı.
Şarbon hastalığı tıp dilinde Antraks olarak bilinen, Bacillus anthracis adlı bir bakterinin sebep olduğu bir hastalık olarak belirtilen açıklamada keçi, koyun, sığır, deve gibi eti için beslenen otçul hayvanlarda ve yabani hayvanlarda görülebileceği belirtildi. Hastalık insanlara hasta hayvanlardan doğrudan veya dolaylı yollarla bulaşan bir hastalık. Ülkemizde, özellikle köylerde, çoban çıbanı ve karakabarcık olarak da bilinmekte.
Hayvancılıkla uğraşanlar, çobanlar, kasaplar, mezbaha işçileri, dericilik sanayinde çalışanlar, veteriner hekimler, hastalığın yaygın olduğu bölgelerde ölen hayvanların kesildiği veya yerleşim birimlerine yakın ölen hayvanların gömüldüğü yerlerde oynayan çocuklar şarbon hastalığının daha sık görüldüğü risk grupları olarak görülmekte. Hastalığa hasta hayvanın derisi, postu ya da yünü ile temas, şarbon basili bulaşmış etleri yemek ya da şarbon sporlarını solumak neden oluyor.
Şarbon hastalığının insanlara üç şekilde bulaşırken, bulaşma şekline göre isimlendirmekte.
Deri Şarbonu: Hasta hayvanlara, bunların dokularına, bu hayvanların kirletmiş olduğu eşya veya malzemelere temas edilmesiyle bulaşmakta. Şarbon sporlarının deriye girmesi ile hastalık belirtilerinin ortaya çıkması arasında geçen süre 1-7 gün arasında değişiyor. Şarbon sporlarının deriden girdiği yerde, ilk önce böcek ısırığına benzer biçimde kabarık, kaşıntılı bir şişlik oluşurken, bu şişlik 1-2 gün içerisinde içi su dolu kabarcığa dönüşüp ve daha sonrada ağrısız, genellikle 1-3 santimetre genişliğinde ortasında karakteristik kabuklaşmış siyah renkte ölü dokunun yer aldığı bir yara meydana geliyor. Deri şarbonunda ayrıca yaranın bulunduğu lenf bezlerinde şişmeler görülebilmekte. Hastalığın şiddetine göre hastalarda yüksek ateş ortaya çıkarken, yaranın olduğu bölgelerde bezeler ortaya çıkıyor. Baş boyun bölgesindeki yaralar ağır seyrederken, hastayı ölüme kadar götürebiliyor. Deri şarbonu vücudun her yerinde görülebilir.
Sindirim Sistemi Şarbonu: Şarbon mikrobuyla bulaşmış gıdaların, özelliklede şarbonlu hayvanların etlerinin yenmesiyle bulaşıyor. Şarbon yaraları, sindirim kanalının her yerinde görülebilmekte. Hastalık belirtileri genellikle mikroplu gıdaların yenilmesinden 2-5 gün sonra ortaya çıkarken, bulantı, kusma, iştahsızlık, ateş gibi belirtilerle başlayıp, bunu karın ağrısı, kanlı kusma ve kanlı ishal takip ediyor. Daha sonra kan zehirlenmesi ve şok gelişerek ölüm meydana gelebiliyor.
Akciğer Şarbonu: Şarbon sporu bulaşmış tozların veya hayvan tüylerinde ve kıllarında bulunabilen sporların solunmasıyla bulaşıyor. Belirtiler 2-5 gün içinde hafif ateş, kırgınlık ve yorgunluk şikayetleri ile başlarken soğuk algınlığına benzeyen başlangıç belirtileri hafif ve 2-3 gün sürüyor. Bunu yüksek ateş ve titreme, nabzın yükselmesi, öksürük, solunum sıkıntısı, morarmalar gibi akut hastalık belirtileri takip ederken, hastada şuur bulanıklığı ve koma gelişerek ölümle sonuçlanabiliyor.
Şarbon Hastalığından Korunma Yolları
Şarbon sporları ile şüpheli bir durum düşünüldüğünde zaman geçirmeden sağlık yetkilileri haberdar edilmesi hayati önem taşıyor. Deri sanayi, yün işleyen tekstil sanayi, yem sanayi (hayvan kemiklerini ve diğer hayvansal atıkları işleyen) gibi kuruluşların enfeksiyon kontrol programları olması önemli tedbirler arasında. Şarbon yönünden risk altında olanların eğitimi, kontamine materyallerin dekontaminasyonu, endüstriyel alanda hayvansal ürünleri işleyen, şarbon bakterisi sporları ile bulaş olasılığı olan ekipmanların düzenli temizliğinin sağlanması, işçilerin iş elbisesi kullanmaları ve el yıkama alışkanlığının yerleştirilmesini anlamlı şekilde değer taşıyor. Şarbon sporları toprakta uzun süre canlılığını ve hastalık oluşturma yeteneğini koruması nedeniyle tarımsal alanda, şarbon hastalığının bulunduğu bölgelerde korunmada en etkili yöntem hayvanların aşılanması gerekiyor. Ayrıca hastalıktan ölen hayvanların etinin yenilmemesi ve çevreyi yeniden enfekte etmemesi için de, karkasın toprağa derin gömülmesinin sağlanması gerekiyor.