UV indeksi ne demektir? UV radyasyondan nasıl korunabiliriz?

UV ışınları bir çeşit elektromanyetik radyasyondur ve güneşteki füzyon reaksiyonlarıyla meydana gelerek dünyaya ulaşır. Yeryüzüne gelen radyasyonun %44’ü ışık, %53’ü kızılötesi ve %3’ü UV ışınları şeklindedir. UV ışınları deri sayesinde alınarak D vitamini sentezinde kullanılır. UV ışınları, yüksek miktarlarda alındığında DNA hasarları, görme problemleri ve deri kanseri meydana gelebilir.

UV İndeksi Nedir?

UV indeksi, gün içinde güneş tam tepedeyken yer yüzeyine ulaşması beklenen ve insan sağlığına zararlı olabilecek UV radyasyon miktarının 0'dan 15'e kadar giden bir ölçek üzerinde sınıflandırılması şeklinde tanımlanır. 1992'de Kanadalı bilim insanları tarafından geliştirilen bu indeks, daha sonra da Dünya Sağlık Örgütü (WHO) ve Dünya Meteoroloji Örgütü tarafından 1994'te standart hale getirilerek uygulamaya alınır.
Cep telefonlarındaki birçok hava durumu uygulamalarında da UV indeksine yer verilr. UV indeks değeri ne kadar yüksekse güneş ışınlarının gözlere ve cilde vereceği zarar da o derece büyüktür olur. Hasar daha kısa bir süre içinde gerçekleşir.

Gün içindeki UV radyasyonu seviyesi sürekli değişkenlik gösterir. 12.00-14.00 saatleri arasında en yüksek seviyeye ulaşır.

UV İndeks Yüksek Ne Anlama Geliyor?

Peki, UV indeksi çok yüksek ne demektir? MGM sayfasında, ultraviyole indeks değerinin 6-7 seviyesinde bulunması, "yüksek" UV derecesi olarak değerlendirilir. Bunun anlamı ve alınması gereken tedbirler şöyledir:

İndeksin bu değeri orta şiddette ultraviyole radyasyonunu temsil eder. Bu değerlere göre normal bir cilde sahip insanlar maksimum 15 dakika civarında güneşte kalabilir. Fakat gözlük ve şapka kullanımı sağlığınız açısından faydalı olabilir. Ek olarak, güneşe maruz kalacak olan kulaklarınızı ve burnunuzu da kesinlikle korumalı, dudaklarınıza koruyucu krem sürmelisiniz.

8-10 değer aralığı ise "çok yüksek" derece anlamına gelir. Bu değer aralığı oldukça yüksek UV radyasyonunu ifade eder. Bu değerdeki radyasyonda meydana gelecek zararlar daha fazladır. 10 dakikadan fazla süre güneş altında kalmak cildinize zarar verir. Bu değerler altında dışarı çıkmanız gerekiyorsa şapka ve gözlük gibi temel korunma araçlarını mutlaka kullanmalısınız. Ayrıca gölgelerden faydalanmak ve uzun giysiler kullanmak cilt sağlığınız açısından yararlı olacaktır. Değerin bu aralığında olduğu saatlerde açık hava sporlarından da uzak durmalısınız.

Peki, sağlığınıza zararı olmayan UV indeksi kaç olmalıdır?

UV İndeks Değeri 1 ve 2 – Yeşil: UV radyasyon seviyesinin sağlık açısından düşük risk içerdiğini gösteren bu indekste güvenle dışarıya çıkabilirsiniz.

UV İndeks Değeri 3-5 arası – Sarı: UV radyasyon seviyesinin ve sağlık riskinin orta derecede olduğunu gösteren bu indekste özellikle öğle saatlerinde gölgede kalmanız ve güneş altında olmanız gerektiğinde güneş koruyucu ürünlerle korunmanız gerekir.

UV İndeks Değeri 6-7 – Turuncu: UV radyasyon seviyesinin ve sağlık riskinin yüksek derecede olduğunu gösteren bu indekste 10.00-16.00 saatleri arasında dışarıda zaman geçirmemeye dikkat etmelisiniz.

UV İndeks Değeri 8-10 – Kırmızı: UV radyasyon seviyesinin çok yüksek derecede olduğunu gösteren bu indekste deri yanmaları ve göz hasarları meydana gelebilir. Bu nedenle koruyucu kıyafet, güneş gözlüğü ve mümkünse 50 faktör içeren güneş kremi kullanmanız önerilir. 10.00-16.00 saatleri arasında dışarıda zaman geçirmekten uzak durmalı ve göz hasarı oluşması olasılığına karşı parlak yüzeylere bakmaktan kaçınmalısınız.

UV İndeks Değeri 11 ve üstü – Mor: UV radyasyon seviyesinin aşırı derecede yüksek olduğunu gösteren bu indekste, güneşte bir dakikanın altında bile kaldığınızda deri yanmaları ve göz hasarları meydana gelebilir. Bu nedenle 10.00-16.00 saatleri arasında dışarıda bulunmamalı, göz hasarından korunmak için parlak yüzeylere bakmaktan kaçınmalı ve koruyucu kıyafet, çerçeveleri gözün çevresini saran bir güneş gözlüğü ve yüksek korumalı güneş kremi kullanmalısınız.

UV İndeksi En Yüksek Yer Neresidir?

• UV indeksi en yüksek yer Ekvator çevresidir. Ekvator çizgisine yakın ülkeler yıl boyunca gün ortasında çok yüksek UV seviyesine maruz kalır. Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) göre, Kenya'nın başkenti Nairobi'de UV seviyesi yıl boyunca 10'un üzerinde seyreder.
• İspanya'nın Akdeniz'deki Mallorca Adası’nda haziran ve temmuz aylarında UV indeksi 9 değerini görür. Akdeniz'de 9-10 derecesi oldukça sık görülür.
• İngiltere'de UV indeksi yaz aylarında normalde 6-7 seviyesinde seyreder. Fakat son zamanlarda İngiltere'nin güneyinde bazı bölgelerde UV indeksinin 9'a kadar çıktığı belirtilir.

UV Sağlığımız İçin Neden Tehlikelidir?

Sağlıklı olmak için mutlaka güneşe ihtiyacınız vardır. Vücudunuzun ihtiyacı olan D vitamininin büyük bir kısmı güneş ışınları sayesinde deri tarafından emilir. Fakat UV ışınlarına fazla maruz kalmak özellikle açık tenlilerde güneş yanığı sorununa sebep olabilir. Ancak bu tek risk değildir. Uzmanlar aşırı UV radyasyonunun cilt kanseri ve göz kataraktına neden olduğunu belirtir. Bu sebeple de günün en sıcak saatlerinde vücudu ince giysiler, güneş kremi, şapka ve güneş gözlükleriyle korumak gerekir.

Ayrıca cilde ulaşan UV miktarının günlük hava sıcaklığıyla ilgisinin bulunmadığı, nisan ayında açık ve hafif rüzgârlı gündeki UV seviyesinin ağustos ayında sıcak bir günle aynı derecede olabileceğine vurgu yapılır.
Güneşin cilde zarar vermesinin önüne geçebilmek için yüksek faktörlü bir güneş kremini belirli aralıklarla kullanmanız gerekir. Özellikle de açık tenli kişiler için bu daha fazla önem taşır. Ayrıca güneşin tam tepede bulunduğu öğle saatlerinde zorunlu olmadıkça dışarı çıkılmamalıdır. Güneş gözlüğü kullanmak da gözleri korumak açısından oldukça önemlidir. Uzmanlar, UV ışınlarına maruz kalmanın kanser, katarakt ve körlük gibi ciddi sağlık sorunlarıyla bağlantılı olduğunu belirtir.