Uykusuzluk: Neden olur, nasıl geçer?

Uykusuzluk Neden Olur?

1. Stres

Stres, fiziksel veya psikolojik birçok hastalığın sebebidir. Aile, okul veya iş ortamında yaşanan problemler geceleri zihnimizi kurcalar ve uyanık kalmamıza sebep olur. Sevdiğimiz birinin ölümü, hastalık ya da ayrılık gibi durumlar da üzüntü ve strese sebep olduğu için geceleri uykuya dalmamızı zorlaştırır.

2. Depresyon

Çeşitli sorunlardan ötürü depresyon hastası olan kişiler de gece uyumakta zorlanır. Zorlanmasının yanında az miktarda da uyuyabilir. Uyuyamama problemi genelde mental sorunlar nedeniyle ortaya çıkar.

3. Sinir

Günlük yaşamda karşılaşılan problemler sinirlerin gerilmesine sebep olur. Bunlar travma öncesi yaşanan stres düzensizliği olarak adlandırılır. Bu durum uyanık kalmaya sebep olur. Uyuyamamak konusunda endişelenmek uykuya dalmayı daha da zorlaştırır.

4. Sağlık sorunları

Kronik ağrılar, nefes darlıkları, sık sık idrara çıkma durumları da uykusuzluk nedenleri arasındadır. Bu duruma yol açan örnekler; kanser, reflü veya diğer mide hastalıkları, tiroit problemleri, parkinson, akciğer hastalıkları, böbrek rahatsızlıkları veya alzheimer gibi hastalıklar olabilir.

5. Çevresel faktörler

Yoğun iş temposuyla geç vakte kadar çalışan, sık sık mesaiye kalan veya sürekli seyahat etmek durumunda olan kişilerin vücut ritimlerinde bozulmalar olabilir. Bu sirkadiyen ritimdir ve bunun sayesinde biyolojik saatiniz uyku döngüsüne ve metabolizmaya yön verir. Sirkadiyen ritim bozulduğunda uyku problemleri yaşanabilir.

6. İlaç

Kullanılan bazı ilaçlar da uyku düzenini etkileyebilir. Bu ilaçlar arasında; antidepresanlar, alerji ilaçları, uyarıcılar ve kalp ilaçları yer alır. Ayrıca ağrı kesiciler veya bu ilaçların beraberinde kafein tüketmek de uykusuz kalmaya neden olabilir.

7. Kafein ve alkol

Kahve, kola, çay gibi içecekler uyarıcı olarak kabul edilir. Gün içerisinde bunları sık sık tüketmek gece sizi uykusuz bırakır. Tütün ürünleri içerisinde bulunan nikotin de uykusuzluğa sebep olabilir. Alkol ise sizi yatıştırıp uykunuzu getirse de derin uykuya dalmanıza engel olur. Gece belli bir vakitte uyanıp uykusuz kalmanıza sebep olabilir.

8. Yeme alışkanlığı

Yatmadan önce fazla ve ağır yemekler yenmesi sindirimi de zorlaştıracağından uykuya dalmanızı etkiler. Mide yanması, hazımsızlık gibi problemler uyumayı güçleştirir. Yemekle yatmaya gittiğiniz zaman arasında en az 2 saat olması önemlidir. Ancak yatmadan önce bir bardak ılık süt içilmesi uyumayı kolaylaştırabilir.

9. Huzursuz bacak sendromu

Huzursuz bacak sendromu, gece boyu istemsiz bacak ve ayak hareketleri yapma durumu olarak açıklanır. Bu durum uykuya geçiş aşamasında da sıkıntı yaratabiliyor. Bu rahatsızlığa sahip olan birey, zaman zaman gece evin içinde dolaşma ihtiyacı hissediyor. Hamilelik döneminde bu sendromda artış gözlenir.

Uykusuzluk Belirtileri Nelerdir?

• Baş ağrısı
• Kazalarda artış
• Sinir ve depresyon
• Geceleri uykuya dalamama
• Hatırlama ve dikkat problemleri
• Gün boyu yorgunluk ve uykusuzluk hali
• Uyku sonrası dinlenmiş hissetmeme

Uykusuzluğun Zararları Nelerdir?

• Uyku, öğrendiklerimizi ve bildiklerimizi sağlamlaştırmamızı sağlar. Uykusuz kalmak bu açıdan hafızamızı oldukça etkiler. Hem kısa süreli hem uzun süreli hafızaya zarar verir.
• Uzun süre boyunca 7-8 saatten az uyumak depresyona neden olabilir. Yani depresyon da uykusuzluk hastalıklarındandır. Yapılan araştırmalara göre insomnia sorunu yaşayan birinin depresyona yakalanma riski diğer bireylerden 5 kat daha fazla. Ancak birinin tedavi edilmesi diğerini de çözer.
• Uzun süre uykusuz kalmak cilt problemlerine de yol açıyor. Başlarda cilt renginin solması, göz altlarının çökmesi gibi problemler, sorun kronikleştikçe daha da ilerliyor ve cildin yaşlanmasına da sebep oluyor.
• İnsomnianın bir diğer etkisi ise kilo almak. Araştırmalara göre uykusuz kalan bireyler daha çok yemek yiyor. Özellikle de karbonhidratlı olan besinlere olan istek artıyor. Bunun sonucunda da obezite tehlikesi ortaya çıkıyor.
• Uykusuz kalmak cinsel hayatı da kötü etkiliyor. Bunun nedeni ise enerji eksikliği ve yorgunluk. Ayrıca erkeklerde testosteron seviyesinin düştüğü de belirlenmiş.
• Yapılan araştırmalarda uykusuzluğun ölüm riskini artırdığı da ortaya çıkmış. Kardiyovasküler hastalıkların insomnia ile birlikte kendini gösterdiği ve uyuyamama durumunun bir tetikleyici olduğu söyleniyor. Bütün bu nedenlerden ötürü, eğer uzun süredir uyuma sorunu yaşıyorsanız ve ne yaparsanız yapın bu durum değişmediyse mutlaka bir doktora görünmelisiniz.

Uykusuzluk Nasıl Geçer?

1. İlaç

Uykusuzluk nasıl giderilir diye düşünüyorsanız, bu durumun tedavisinde eczaneden alınabilecek reçetesiz satılan ve uykuya dalmanızı kolaylaştıran ilaçlar mevcut. Aynı zamanda daha ağır durumlar için reçeteli ilaçlar da bulunuyor. Ancak bunlar mutlaka bir doktor kontrolünde kullanılmalıdır ve doz aşımı yapılmamalıdır.

2. Ilık duş

Yatağa girmeden önce ılık bir duş almak uyumanızı kolaylaştıracaktır. Ilık duş hem vücudunuza gevşetir hem de gündüz yaptığınız yoğun ve stresli aktivitelerin gerginliğini azaltır. Aynı zamanda geceliğinizin yumuşak ve rahat bir kumaş ve odanızın sessiz olması da uykuyu etkiler.

3. Bitki çayı

Uykusuzluk için şifalı bitkilerden de yararlanabilirsiniz. Uyumadan önce çay, kahve yerine papatya veya melisa çayı tüketmek, vücudunuzun rahatlamasını ve sakinleşmenizi sağlayarak uyumanıza yardımcı olur. Bu iki bitkiyi karıştırarak da içebilirsiniz. Ancak düzenli kullandığınız ilaçlar varsa bitki çaylarını kullanırken dikkatli olmalısınız. Ayrıca hamile bireylerin papatya çayı tüketmesi önerilmez.

4. Egzersiz

Her sabah spor yapın. Kısa süre bile olsa düzenli olarak her sabah egzersiz ya da yürüyüş yapmak geceleri uyku kalitenizi de etkiler. Ayrıca yatmadan önce nefes egzersizleri de yapabilirsiniz. Bu egzersizler kalp atışlarınızı düzenler, kas gerilmelerinizi rahatlatır ve uykuya geçmenize yardımcı olur.

5. Saat belirleyin

Her sabah aynı saatte uyanın ve her gece aynı saatte yatağa girin. İş veya diğer aktivitelerinizi de belirlediğiniz saate göre ayarlayın bu düzenin dışına çıkmayın. Hafta sonları da bu düzeni uygulayın ve gün içinde uyumayın veya şekerleme yapmayın.

6. Yediklerinize dikkat edin

Yatmadan önce çok yağlı, ağır yemekler yememeye ve aşırı yememeye özen gösterin. Ancak karnınız aç bir şekilde de yatmayın, bu da uyumanızı engeller. Yatmaya yakın alkol almak da sizi gece boyunca rahatsız eder. Uyumadan en az 3-4 saat öncesine kadar alkol almamanız daha yararlı olur.