Uyumsuz hayal kurma (Maladaptive Daydreaming) nedir, neden olur? Maladaptive Daydreaming belirtileri ve tedavisi

Maladaptive Daydreaming genellikle bir kaçış mekanizması olarak ortaya çıkar. Bireyler, stres, anksiyete, yalnızlık veya duygusal zorluklarla başa çıkmak için aşırı hayal kurma yolunu seçebilirler. Ancak bu durum gerçek hayatla bağlantıyı kaybetme ve zamanın hızla geçmesi gibi sorunlara yol açabilir. Maladaptive Daydreaming günümüzde giderek daha fazla araştırma konusu hâline gelmişse de bu alandaki bilgiler hâlâ sınırlıdır.

Maladaptive Daydreaming nedir?

Maladaptive Daydreaming, Türkçede "Uyumsuz Hayal Kurma" ya da "Aşırı Hayal Kurma" olarak bilinir. Uyumsuz hayal kurma durumu kişinin aşırı ve günlük işlevselliğini bozan hayal kurma durumudur. Bu durumda birey gün içerisinde önemli bir süre hayal kurar, bu hayallere aşırı duygusal bağlanır ve gerçeklikten kaçmak için hayal dünyasına sığınır.

Maladaptive Daydreaming neden olur?

Maladaptive Daydreaming ya da uyumsuz hayal kurma, henüz tıbbi bir teşhis olarak resmî olarak kabul edilmemiş olsa da giderek daha fazla araştırılan bir durumdur. Nedenleri tam olarak bilinmese de stres, sosyal izolasyon, zihinsel sağlık sorunları gibi faktörlerin Maladaptive Daydreaming'e yol açabileceği düşünülür:

• Stres kişinin gerçek hayattan kaçmak için hayal kurmaya yönelmesine neden olabilir.
• Sosyal izolasyon kişinin yalnızlık ve dışlanmışlık hissetmesine neden olabilir ve bu da maladaptive daydreaming'e yol açabilir.
• Depresyon, anksiyete bozuklukları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi zihinsel sağlık sorunları maladaptive daydreaming'e yatkınlığı artırabilir.
• İçe dönük kişiler, dışa dönük kişilere göre daha fazla hayal kurmaya eğilimlidir. Kişilik özellikleri kişinin hayal kurmaya daha yatkın olmasını sağlayabilir.

Maladaptive Daydreaming kimlerde görülür?

Maladaptive daydreaming her yaştan insanda görülebilen bir durumdur. Maladaptive daydreaming, bazı gruplarda daha yaygın olarak görülür:

• Maladaptive daydreaming genellikle genç yetişkinlerde ve gençlerde daha yaygındır.
• İçe dönük kişiler, dışa dönük kişilere göre daha fazla hayal kurmaya eğilimlidir.
• Depresyon, anksiyete bozuklukları, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi zihinsel sağlık sorunları yaşayan kişiler maladaptive daydreaming'e yatkın olabilir.

Maladaptive Daydreaming olduğumu nasıl anlarım?

Maladaptive Daydreaming genellikle bireyin günlük yaşamını ve işlevselliğini olumsuz yönde etkileyen aşırı hayal kurma ve içsel düşüncelere dalma durumunu ifade eder. Ancak, bu durumu anlamak için bireyin yaşadığı belirtileri ve semptomları dikkate almak önemlidir. "Maladaptive Daydreaming nasıl anlaşılır?" sorusuna cevap verebilmek için Maladaptive Daydreaming belirtilerini bilmek gerekir. Maladaptive Daydreaming belirtileri şöyle sıralanabilir:

• Günlük aktivitelerinizi ve görevlerinizi yerine getirirken sık sık zamanı unutma veya kaybetme eğilimi gösteriyorsanız bu durum Maladaptive Daydreaming belirtisi olabilir.
• Aşırı hayal kurma, gerçek dünya ile bağlantıyı kaybetmenize ve sosyal etkileşimlerden kaçınmanıza neden olabilir. Sosyal ilişkilerinizde sorunlar yaşıyorsanız bu durumu düşünmelisiniz.
• Maladaptive Daydreaming iş, okul veya günlük yaşam aktivitelerinde performansınızı olumsuz yönde etkileyebilir. İş veya eğitimle ilgili sorumluluklarınızı yerine getirmekte zorlanıyorsanız bu durumu düşünmelisiniz.
• Zorluklarla karşılaştığınızda veya stres altında olduğunuzda bu durumdan kaçmak için aşırı hayal kurma eğilimi gösteriyorsanız bu Maladaptive Daydreaming belirtisi olabilir.
• Aşırı hayal kurma sırasında gerçek dünya ile bağlantıyı kaybettiğinizi hissediyorsanız ve hayalleriniz gerçekmiş gibi yaşanıyorsa bu durumu göz önünde bulundurmalısınız.

Bu belirtilerden birkaçını yaşıyorsanız veya bu durum yaşamınızı olumsuz etkiliyorsa bir mental sağlık profesyoneliyle görüşmek faydalı olabilir. Psikologlar veya psikiyatristler Maladaptive Daydreaming durumunu değerlendirebilir ve uygun tedavi seçenekleri konusunda size rehberlik edebilirler. Tedavi genellikle bilişsel davranışçı terapiler, zihinsel farkındalık teknikleri ve destek grupları içerebilir.

Maladaptive Daydreaming tedavisi

Maladaptive daydreaming tedavisi kişinin bireysel ihtiyaçlarına göre şekillendirilir. Maladaptive Daydreaming tedavisi yaklaşımları arasında bilişsel-davranışçı terapi, mindfulness teknikleri, stres yönetimi eğitimleri ve psikoterapi yer almaktadır:

• Bilişsel-davranışçı terapi ya da BDT durumun altında yatan düşünceleri ve davranışları değiştirmeyi amaçlayan bir terapi türüdür. Kişinin hayal kurma ile ilgili olumsuz düşüncelerini ve inançlarını değiştirmesine, hayal kurma davranışını azaltmasına ve gerçek hayatta daha aktif bir rol almasına yardımcı olur.
• Mindfulness teknikleri kişinin şimdiye odaklanmasına ve düşüncelerinden ve duygularından uzaklaşmasına yardımcı olan tekniklerdir. Mindfulness teknikleri kişinin hayal kurmaya başlamasını fark etmesini ve bu durumu daha bilinçli bir şekilde yönetmesini sağlayabilir.
• Stres yönetimi eğitimleri kişinin stresle başa çıkma becerilerini geliştirmesine yardımcı olur.
• Psikoterapi kişinin hayal kurma davranışının altında yatan duygusal ve psikolojik sorunlarını anlamasına ve bunlarla başa çıkmasına yardımcı olur.

Maladaptive daydreaming tedavisinin işe yarayıp yaramadığı ya da ne kadar etkili olduğu konusu, kişinin durumunun ciddiyetine ve tedaviye bağlı olarak değişebilir. Bazı durumlarda tedavinin birkaç ay sürmesi gerekebilir.

Bu içerik sadece bilgilendirme amaçlıdır. Tıbbi bir sorununuz varsa lütfen doktorunuza danışınız.