Uyuz, insanlık tarihinin eski hastalığı
İnsanlık tarihi kadar eski bir hastalık olan 'uyuz', geçmişten günümüze insanlar arasında en çok sorun olan hastalıklar arasında yer alıyor. İnsanlar arasında doğrudan doğruya temas ile bulaşarak sorun oluşturan bu rahatsızlık, en çok sonbahar ve kış mevsiminde görülüyor.
İHA muhabirinin derlediği bilgilere göre, insanlık tarihinde bit, pire ve uyuz, zengin ve yoksul ayırmaksızın her zaman sorun oluşturdu. Toplum içinde kaşınmanın veya kaşınmaya neden olan haşerelerin yakalanması ve toplum içinde öldürülmesinin ayıp olduğu eski dönemlerde temel görgü kuralları arasında yer alıyordu. Günümüzde ise uyuz, insanlar arasında doğrudan doğruya temas ile bulaşarak sorun oluşturmaya devam ediyor. 'Sarcoptes Scabiei Von Hominis' isimli ancak bir mikroskop ya da büyüteç yardımı ile görülebilen uyuz böceği, tüm yaşamını insan vücudunda geçirebiliyor. Kişiden kişiye yakın temas ile geçen böcek, derinin üst katmanlarında tüneller açarak ilerliyor ve kaşıntıya sebep oluyor. Bilinenin aksine uyuz hastalığının pislikle bir ilgisi bulunmuyor. Böcek temiz bir ciltte de yaşayabiliyor; uyuz, kirli insanların hastalığı olduğu inancı gerçeği yansıtmıyor.
UYUZ SIKLIĞI SONBAHAR VE KIŞ AYLARINDA ARTIYOR
Hastalık 30 yıllık dönemlerde salgınlar halinde görülürken, uyuz sıklığı sonbahar ve kış aylarında artıyor. Okullarda ve toplu yaşam alanlarında uyuzun ortaya çıkma ihtimali yüksek görülüyor. Uyuzun en belirgin özelliği olan gece kaşıntısı, bulaşmadan sonra 3 gün ile 6 hafta arasında değişen sürelerde olmak üzere en çok 15 gün ile 1 ay sonra başlıyor. Uyuzlu hastalar, en çok gece kaşıntılarından şikayet ediyor. Bu hastayı uykusundan dahi uyandırabilen bu kaşıntı, gündüzleri fazla rahatsız etmiyor. Deri üzerinde 1 cm'ye varan kırık çizgi veya S şeklindeki tüneller uyuzun belirtileri olarak gösteriliyor. Uyuz böceğinin en çok el parmaklarının araları, bilekler, kolların iç kısımları, genital bölge, karnın alt kısmı, kalçalar ve bacaklara yerleştiği görülüyor.
Uyuz, uygun şartlar olduğunda toplumda kolayca yayılma riski olan bulaşıcı bir hastalık olarak dikkat çekiyor. Bulaşma cinsel temastan çok, yakın temasla oluyor. Uyuzlu bir kimse aile bireylerine hastalığı kolayca bulaştırıyor. Hastaya ait çamaşır, çarşaf ve diğer eşyaların başkaları tarafından kullanılması daha az görülen bulaşma şekilleri arasında gösteriliyor. Uzmanlar, uyuzdan korunmanın yolları ile ilgili şu önerilerde bulunuyor:
"Uyuzlu kişilerle yakın temastan kaçınmalı, uyuz rastlanan kişilerin tüm ailelerinin kontrolleri yapılmalı ve bulaşmanın olası olduğu aile dışı arkadaş veya akrabalar uyarılmalı. Uyuzlu hastanın kullandığı ya da kullanmış olabileceği çamaşır, çarşafın vs. ortak kullanılmasını önlemeli, hijyene dikkat edilmeli. Uyuz böceği eşyalar üzerinde 2-3 gün yaşayabildiği için tüm eşyalar ve giysiler kaynar su ile 20 dakika süre ile yıkanmalı, tüm giysilerin (elbiseler, çarşaf, astık kılıfları vs.) özellikle vücutla temas eden iç bölgeleri sıcak ütü ile ütülenmeli, tüm ev ve araba elektrik süpürgesi ile temizlenmeli. Uyuz tedavisinde etkili bir olan permetrin içeren deri kremi kullanılmalı ve uyuzlu bir kişi de olsa tüm aile bireyleri tedavi edilmeli."
