Van Gölü İsmi Tartışma Konusu Oldu

Bitlis Eren Üniversitesi Öğretim Üyesi Doç. Dr. Mehmet Demirtaş, "Van Gölü" isminin tarihte Tatvan Denizi olarak anıldığını, bunu ilk kez el yazması bir esere dayanarak ortaya koyduklarını söyledi.

Uzun yıllardır içinde yaşadığına inanılan canavar efsanesiyle sık sık gündeme gelen Van Gölü, bu kez yapılan bir araştırma sonucunda bulunan belgelerde yeni bir tartışma konusu oldu. Van Gölü üzerinde yapılan araştırmalar sonucunda ulaşılan belge ve bilgiler neticesinde Van Gölü'nün asıl ismi Bitlis’in ilçesi olan Tatvan ve Ahlat denizi olduğu ortaya çıktı. Araştırmalar neticesinde bir dönem Tatvan denizi olarak geçen Van Gölü ismi daha eski tarihlere gidildiğinde ise 'Behra Ahlat' yani Ahlat Denizi olarak geçtiği görülüyor. Bitlis Eren Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Başkanı Doç. Dr. Mehmet Demirtaş, Van Gölü isminin tarihte Tatvan Denizi olarak anıldığını, bunu ilk kez el yazması bir esere dayanarak ortaya koyduklarını söyledi. Demirtaş, yaptığı açıklamada, Süleymaniye Kütüphanesinde bulunan, ''Tezkiretü'l-Bünyan'' isimli el yazması eser sayesinde, Van Gölü'nün isminin tarihte Tatvan denizi olarak geçtiğini kanıtladıklarını belirtti. Geçmişte bu iddiaya yönelik, temelsiz bilgilerin bulunduğunu hatırlatan Demirtaş, şunları kaydetti:

''Van Gölü'nün adının, geçmişte Tatvan Denizi olduğu şeklindeki iddialar vardı. Ancak bu iddiayı ilk kez bilimsel bir temele dayandırdık. Dünyaca ünlü el yazması eserlerin bulunduğu İstanbul'daki Süleymaniye Kütüphanesinde, tarihçi ve aynı zamanda Mimar Sinan'ın yakın dostu, Sai Mustafa Çelebi tarafından kaleme alınan Tezkiretül-Bünyan isimli yazma eserde, Van Gölü'nün, Tatvan Deniz'i veya Tatvan Deryası olarak geçtiğini gördük. Çünkü Mimar Sinan, Kanuni Sultan Süleyman döneminde İran'a düzenlenen seferde görev almış ve gölde geçişi sağlayacak gemilerin yapımı için çalışmış. Bunu kaleme alan tarihçi Sai Mustafa Çelebi de o dönemde gölün ismini Tatvan Denizi olarak, birçok kez kullanmış.''

Süleymaniye Kütüphanesi'ndeki, Hacı Mahmut Efendi'nin yazdığı 4911 numarada kayıtlı bulunan eserde de ''Tatvan Denizi'' ibaresinin geçtiğini anlatan Demirtaş, geçmişte bu bölgede söz konusu ismin kullanıldığı orijinal 2 eserle ortaya çıkardıklarını ifade etti.

Bitlis Eren Üniversitesi Rektörü Mahmut Doğru ise, konuyla ilgili yaptığı açıklamada Van Gölü üzerinde yapılan araştırmaların sonuçlarına bakıldığında Van Gölünün asıl isminin Tatvan denizi olarak geçtiğine dikkat çekerek, “Bu birçok kaynakta ispatlanmış durumda sınır olarak ta bakarsanız gölün yüzde 65’lik sınırı bitlisi il sınırları içerinde bulunuyor” dedi.

Üniversite olarak bu konu üzerinde durduklarını kaydeden Rektör Doğru, “İsim hakkımızı geri istiyoruz. Bugüne kadar Van Gölü olan gölün ismi bundan sonra ya Bitlis Gölü olsun ya da her iki isim beraber kullanılsın. Ya da Bitlis - Van Gölü olsun. Büyük çoğunluğu Bitlis il sınırı içerinde ''Van Gölü'nün adının, geçmişte Tatvan Denizi olduğu şeklindeki iddialar vardı. Ancak bu iddiayı ilk kez bilimsel bir temele dayandırdık. Dünyaca ünlü el yazması eserlerin bulunduğu, İstanbul'daki Süleymaniye Kütüphanesinde, tarihçi ve aynı zamanda Mimar Sinan'ın yakın dostu, Sai Mustafa Çelebi tarafından kaleme alınan Tezkiretül-Bünyan isimli yazma eserde, Van Gölü'nün, Tatvan Deniz'i veya Tatvan Deryası olarak geçtiğini gördük. Bunlardan dolayı ismimizi geri istiyoruz” Şeklinde konuştu.

“BİTLİSLİ VATANDAŞLAR GÖL BİZİM CANAVAR VANLILARIN”

Bitlisli vatandaşlardan Fatih Demir ise ''Van Gölü' isminin tarihte ''Tatvan Denizi'' olarak kaynaklarda yer aldığını ve bunun bilimsel dayanağının ortaya çıkmasının tarih ve Tatvan açsından önemli olduğunu belirtti.

Demir, “Bir öğretim görevlimizin, Süleymaniye Kütüphanesinde yaptığı araştırmalar neticesinde, bu bilimsel belge bulundu. Bu belge, şu an elimizde. Böylece Tatvan ve çevresiyle ilgili önemli bir bilgiyi de elde etmiş olduk. Biz gölümüzün isminin geri verilmesini istiyoruz. İsmi Tatvan denizi olmayacaksa bile sadece Van Gölü olmasın Bitlis - Van ya da Van- Bitlis gölü olsun. Zaten biz en baştan beri gölün bizim olduğunu biliyorduk. Ancak göldeki Van Gölü canavarı Vanlıların olsa gerek bizim gölümüzde canavar yok. Göl yine bizim olsun canavar ise Vanlıların olsun'' dedi.

Bitlisli vatandaşlardan Metin Kotan ise, “Van Gölü'nün yüzde 65 alanının Bitlisi il sınırları içersinde bulunuyor. Bunun yanı sıra gölün eski isimleri Tatvan Denizi daha da eskiye giderseniz Ahlat Denizi olarak geçiyor. Bu iki isimde bitlisin ilçelerinin isimleri en son yapılan araştırmalar neticesinde de ortaya çıkan sonuçlar bu yöndedir. Biz Bitlisliler olarak biran önce gölün isimin geri verilmesi istiyoruz.”

Bitlisli diğer vatandaş M.Emin Bingöl ise, “Tarihte sadece Evliya Çelebi Seyahatnamesinde Van Gölü olarak geçiyor. Bunun sebebi ise Evliya Çelebinin göl ile ilgili araştırmalarına Van’dan başlamasından kaynaklanıyor. Eğer Bitlis’ten başlasaydı Bitlis gölü diyecekti. Biz Bitlisliler olarak yıllardan beridir gasp edilen isim hakkımızı istiyoruz” şeklinde konuştu.