Van'da son yıllarda azalan yağışlar ve artan buharlaşma ile birlikte bölgedeki baraj gölleri önemli ölçüde küçüldü. Van Gölü Havzası'ndaki barajlarda yaşanan bu durum, 2015 ile 2021 yılları arasında çekilen uydu görüntülerine de yansıdı. Van Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, önümüzdeki 1,5 aylık sürenin çok önemli olduğunu belirterek, "Eğer havza bu süre içinde yağış almazsa, önümüzdeki yaz aylarında bizi çok ciddi bir kriz bekliyor" dedi.
YYÜ Su Ürünleri Fakültesi Dr. Öğretim Üyesi Mustafa Akkuş, hidrolojik kuraklığın (Uzun süre devam eden yağış eksikliği neticesinde ortaya çıkan yeryüzü ve yer altı sularındaki azalma ve eksiklikleri) etkisinin Van Gölü Havzası'nda da kendini ciddi şekilde hissettirdiğini söyledi.
Kapalı bir havza olan Van Gölü Havzası'na kar ve yağmur ile birlikte su girdisi olduğunu buharlaşmayla birlikte de uzaklaştığını belirten Dr. Akkuş, "Fakat baraj göllerindeki buharlaşma ve yağış değerlerine baktığımızda özellikle 2020 yılından itibaren buharlaşmanın yağışı çok fazla geçtiğini görüyoruz. İşte bu nedenle baraj gölleri git gide çekiliyor. Havzada son günlerde iyi bir kar yağışının olduğunu görüyoruz. Fakat sıcaklıklar çoğu zaman mevsim normallerinin üzerinde seyrediyor. Şu an kışın ortasındayız. Daha geçtiğimiz gün Van'a yağmur yağıyordu. Yani kar yağması gereken mevsimde yağmur yağıyor. Bu havanın normallerin üzerinde hava sıcaklığının olduğunun göstergesi. Bölge için önemli olan kar yağışı. Çünkü yağmur yağışı hızla akışa geçip göle karışıyor. Fakat kar yağışı bir depo gibi dağların doruklarında yaz aylarını bekliyor" dedi.
Dr. Akkuş, 2015 yılında havzada bulunan baraj göllerinin yüzey alanıyla, 2021 yılındaki yüzey alanlarını karşılaştırdıkları zaman önümüzdeki yıl bölgeyi çok ciddi bir su krizinin beklediğini belirterek, şunları söyledi: "2015 yılından günümüze geldiğimiz zaman maalesef baraj göllerinin yüzey alanlarında çok büyük düşüşler olduğunu görüyoruz. Hemen gölün kuzeyinde bulunan Zernek Baraj Gölü'nün 2015 yılında 4,7 kilometrekare olan yüzey alanı 2021 aralık ayında 1,68 kilometrekareye düşmüş. Yine Sarımehmet Baraj Gölü'nün yüzey alanı 2015 yılında 7,33 kilometrekare iken 2021 yılı aralık ayında 2,59 düşmüş. Yine gölün güneyinde bulunan Koç Köprü Baraj Gölü 2015 yılında 6,32 kilometrekare iken bugün 2,75 kilometrekare gibi çok büyük bir küçülme yaşamış.”
Önümüzde 1,5 aylık bir sürenin çok önemli olduğuna da dikkat çeken Dr. Akkuş, “Eğer havza bu süre içinde yağış almazsa, eğer durum böyle devam ederse önümüzdeki yaz ayında bizi çok ciddi bir kriz bekliyor. Yani hidrolojik kuraklığı yaşıyoruz. Peşinden tarımsal, sonrasında ise sosyoekonomik kuraklık gelecek. Şu anda baraj göllerimizin hiçbirinde yeterli su seviyesi yok. Belki de ne elektrik üretecek bu baraj gölleri ne de bölgedeki çiftçilerin yeterli miktarda suyunu sağlayacak."
Bölgedeki kuraklıktan dünyada yalnızca Van Gölü'nde yaşayan ve Türkiye’de, iç sulardaki en büyük balık stokunu oluşturan inci kefalinin de çok büyük oranda etkileneceğini belirten Dr. Akkuş, şöyle devam etti: "Van Gölü inci kefali yaşamını Van Gölü'nde sürdürüyor. Fakat her yıl üremek için Van Gölü'nün tuzlu sodalı sularından Van Gölü'ne dökülen tatlı akarsulara göç ediyor. Son 2 yıldır Van Gölü'nden akarsulara göç eden inci kefallerinin üremeleri için yeterli su desteğini Van Gölü Havzası’nda bulunan barajlar karşılıyordu. Erciş ilçesinde bulunan Koç Köprü Barajı, Deliçay üzerinde bulunan Morgedik Barajı, son 2 yıldır yaz aylarında düşen akarsu debilerindeki suyu desteklemek için kullanılıyordu. Bu noktada Van Gölü inci kefali göçüne Devlet Su İşlerinin büyük katkıları oldu. Çünkü bölgedeki inci kefali avcılığından 20 bine yakın insan geçim sağlıyor. Umuyoruz ki önümüzdeki mart ayına kadar havza bolca kar ve yağmur yağışı alır ve baraj gölleri dolar. Şayet baraj gölleri dolmazsa önümüzdeki yaz ayında hem çiftçileri hem de Van Gölü'nden üremek için akarsulara göç eden inci kefallerini çok zor günler bekliyor."
(DHA)
