Van Kalesinde Arkeolojik Kazı Çalışmaları

İstanbul Üniversitesi (İÜ) Edebiyat Fakültesi Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Erkan Konyar başkanlığında sürdürülen kazı çalışmalarında, 17. ve 18. yüz yıla ait pipolar gün yüzüne çıkartıldı.

Van Kalesi zirvesinde ve kuzeyinde bulunan höyükte sürdürülen kazıların bu yılki bölümü sona erdi. Yrd. Doç. Dr. Erkan Konyar, Kültür ve Turizm Bakanlığı adına Van Kalesi’nde yürüttükleri kazı çalışmalarında özellikle yukarı stadel bölümünde elde ettikleri buluntu topluluğunun gerçekten ilginç verilerle uğraşmalarına neden olduğunu ifade etti. Konyar, "Yaklaşık 100 metre karelik bir alanda 70 adetten fazla pipo gün yüzüne çıkardı. Bu arada sigara içmenin kötü bir alışkanlık olduğunu belirtmekle birlikte Osmanlı döneminde özellikle 17. 18. yüz yılda en azından Van Kalesi bazında tütün kullanımının yoğun olduğunu görüyoruz. Bilindiği üzere tütün 17. yüz yılda Anadolu’ya geliyor ve daha sonra oldukça yaygınlaşıyor. Evliya Çelebi, ‘Seyahatnamesi’nde Van Kalesi’nin stadel bölümünde yani yukarı kalede yaklaşık 500 askerin istihdam edildiğini söyler. Tabi 17. ve 18. yüz yılda ikamet eden askerlerin tütün tükettikleri pipolar bunlar. Pipolar oldukça zengin bir yelpaze çiziyor. İki türlü pipomuz var. Lüle taşından yapılmış ve de pişmiş topraktan üretilmiş pipolar. Her iki grupta da oldukça zengin bezeme anlayışını görüyoruz. Dolayısıyla bu veriler en azından 17. ve 18. yüz yılda stadel bölümünde yaşayan askerlerin tütün tüketiminde pipoları kullandıklarını görüyoruz. Tabi bu gelecek yıllarda bu tür buluntuların oldukça artacağını düşünüyorum. O anlamda Van Kalesi için ve Doğu Anadolu için bu lüle taşından yapılmış pipo yelpazesinin biçim bezeme ve diğer anlamlarda envanteri çıkmış olacaktır’’ dedi.