Van'ın Zemininde Depremler Sonrası "kayma" Iddiası

CEMAL AŞAN - ALİ İHSAN ÖZTÜRK - Van Kalesi ve eski Van şehrinde kazı çalışması yapan arkeologlar, jeodezik GPS cihazlarıyla yaptıkları ölçümlerde, kentin zemininde son 3 yılda 27 ile 30 santimetre arasında kayma olduğunu tespit etti. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Van Bölgesi Tarih ve Arkeoloji Merkezi Müdürü Yrd. Doç. Dr. Erkan Konyar başkanlığında Van Kalesi'nde 2010 yılından bu yana yürütülen kazı çalışmaları, bir taraftan tarihe ışık tutarken, diğer taraftan da farklı bir gerçeği de ortaya çıkardı. Arkeologların, kazı alanında jeodezik GPS cihazı ile 2010 ve 2013'te yaptığı ölçümlerde zeminde 27 ile 30 santimetre arasında doğu yönünde kayma olduğunu belirlemesi, kentte 2011 yılında yaşanan depremlerin etkisini gözler önüne serdi. AA muhabirine, yaptıkları kazı çalışmaları ve tespit edilen zemin kaymasıyla ilgili bilgi veren Yrd. Doç. Dr. Konyar, Urartu Krallığı tarafından inşa edilen ve Osmanlı dönemine kadar kullanılan Van Kalesi'nde 2010 yılında başlattıkları kazı çalışmalarında, kazılan alanların hassas ölçümlerini yaparak x, y, z koordinatlarını belirlediklerini söyledi. Jeodezik GPS ve farklı ölçüm aletleriyle yapılan çalışmanın büyük bir titiziklik ve hassasiyetle yapıldığını vurgulayan Konyar, 3 yıl önceki ölçümler ile bu yıl aynı noktalardan alınan ölçümleri karşılaştıklarında, zeminde eski direngi noktalarının 27 ile 30 santimetre arasında doğuya doğru kaydığını belirlediklerini ifade etti. Konyar, tespit ettikleri zemin kaymasını kazı ekibindeki jeologlar ile jeofizik uzmanları ve Yüzüncü Yıl Üniversitesi deprem bilimcileri ile paylaştıklarını bildirerek, şöyle konuştu: "Onlar da kentte 2011 yılında yaşanan depremler sonrasında doğal olarak yer kaymalarının yaşandığını, bizim yaptığımız ölçümlerin ise bu kaymanın bir tespiti niteliğinde olduğunu söyledi. Bizim de bu verilerimizi ilgili bilim adamlarıyla paylaşıp onların değerlendirmeleriyle somutlaştırmak gerekiyor. En kısa zamanda zemindeki kaymayla ilgili yapılacak bilimsel araştırmalar da kazı çalışmalarımız kapsamında devam edecektir." Maltepe Üniversitesi Mimarlık ve Şehir Planlama Bölümü Mimari Restorasyon Programı Öğretim Görevlisi Rıza Gürler Akgün ise 2010-2013 yıllarında jeodezik GPS cihazıyla yaptığı ölçümlerin farklı sonuçlar vermesinin ardından daha kapsamlı bir çalışma yürüttüklerine değinerek, şunları kaydetti: "2010 yılında başladığımız çalışmalarda kazı alanını hassas cihazlar kullanarak 10 metrekarelik planlara böldük. Alandaki kareleme esnasında kullandığımız noktaları bu yıl kontrol ettiğimizde doğu yönünde 27 ile 30 santimetrelik bir kayma olduğunu belirledik. Diğer noktalarda da ölçüm yapınca hepsinde kayma olduğunu fark ettik. Bizim alanda yaptığımız çalışmalarda bu bariz bir şekilde ortaya çıktı."