'Vatandaş vicdani rete karşı, bedelli askerliğe soğuk'

İstanbul Bilgi Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi ve Konda araştırma şirketinin birlikte yaptığı anket, Türk halkının silahlı kuvvetler, zorunlu askerlik, bedelli askerlik, asker siyaset ilişkileri, vicdani ret gibi pek çok konuya bakışı ile ilgili önemli ipuçları verdi. 27 ilde yaklaşık 3 bin kişiye uygulanan anket, son dönemin önemli tartışması ‘bedelli askerlik’ ve ‘vicdani ret’ konusunda vatandaşın görüşüne ışık tuttu. Ankete katılanların yüzde 60’ı bedelli askerlikle ilgili olumsuz görüş beyan ederken, yüzde 25’i olumlu görüş bildirdi. Araştırma, toplumun yüzde 81,8’inin ‘Vicdani Ret’ talebine olumsuz baktığını ortaya koyarken, yüzde 13 gibi az bir kısmı ise olumlu görüş beyan etti.
İstanbul Bilgi Üniversitesi, Bilkent Üniversitesi Konda araştırma şirketi işbirliğiyle gerçekleştirilen “Türkiye’de Silahlı Kuvvetler ve Toplum” araştırmasının sonuçları düzenlenen panelle kamuoyuna açıklandı. İstanbul Bilgi Üniversitesi Dolapdere Kampüsü’ndeki panele İstanbul Bilgi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Ege Yazgan, Sabancı Üniversitesi, Sanat ve Sosyal Bilimler Fakültesi’nden Prof. Dr. Ersin Kalaycıoğlu ile Prof. Dr. Sabri Sayarı, Kadir Has Üniversitesi Uluslar arası İlişkileri Bölümü’nden Soli Özel ve öğrenciler katıldı.
Panelin açılışında araştırmayı gerçekleştiren akademisyenler Yrd. Doç. Dr. Yaprak Gürsoy ve Yrd. Doç. Dr. Zeki Sarıgil sunum eşliğinde sonuçları paylaştı. 27 ilin 106 ilçesine bağlı 154 mahalle ve köyde 2 bin 775 kişi ile yüz yüze görüşülerek yapılan anket, önemli sonuçlar ortaya koydu.

‘HER ŞART VE HAL ALTINDA DEMOKRASİ'
Ankete katılanlara yöneltilen “Her hal ve şartta demokrasi ile yönetilmelidir” sorusuna yüzde 90’ı oranında ‘Evet’ cevabı geldi. Bu soruya ‘katılmıyorum’ cevabı verenler yüzde 3,2’de kalırken, ‘kısmen katılıyorum’ diyenler ise yüzde 5,5 oldu. Türkiye’de demokrasinin geldiği düzeyden ve demokrasinin işleyişinden memnunum diyenlerin oranı ise yüzde 47’de kalırken, buna katılmayanların oranı katılmayanların oranı ise yüzde 27oldu. Anketten çıkan bir diğer sonuç ise parlamentoya halkın yüzde 54’ünün güvendiği bilgisi oldu. Yüzde 24’lük bir kesim ise parlamentoya güvenmiyor. Yine ankette sorulan ‘polise güveniyor musunuz?’ sorusuna katılımcıların yüzde 65’i evet cevabını verirken, yüzde 18’i ise güvenmediğini belirtiyor. Kısmen güvenenlerin oranı ise yüzde 16. Anketten çıkan sonuca göre toplum askere polisten daha çok güveniyor. Toplumun askere olan güveni yüzde 66. Güvenmeyenlerin oranı ise yüzde 15 olarak belirlendi.

‘SON 10 YILDA ASKERİN HÜKÜMET ÜZERİNDE ETKİSİ AZALDI’
Halk son 10 yıl içinde ordunun hükümet üzerinde etkisinin azaldığı görüşünde. Son 10 yıl içinde askerin siyaset ve hükümet üzerindeki etkisinin azaldığını düşünenlerin oranı yüzde 66. Yüzde 10’u ise hala etkisini koruduğunu düşünüyor. Yine ankette sorulan bir diğer konu ise ‘Ergenekon’ davaları oldu. Buna göre katılımcıların yüzde 46’sı ‘Ergenekon gerçektir’ derken, yüzde 31’i böyle bir örgütün olmadığı görüşünü savundu. Yüzde 17’lik kısım ise böyle bir örgütün varlığına kısmen katıldığını beyan etti.
Ergenekon davasını yürüten savcı, hakim ve polislerin adil davrandığına katılımcıların yüzde 32’si destek verirken, yüzde 38’i adil davranılmadığını düşünüyor. Yüzde 22’si ise kısmen adil davranıldığı görüşünü dile getirdi.

‘MECBURİ ASKERLİK GEREKLİ ANCAK UZUN’
Son günlerde gündemde olan vicdani ret ve bedelli askerlik konusu ise ankette katılımcılara sorulan diğer konular. Anketten çıkan sonuca göre Türk toplumu asker ve militarist bir toplum. Katılımcıların yüzde 74’ü Türklerin asker bir millet olduğu görüşünde. Buna katılmayanların oranı sadece yüzde 11’de kaldı. Ayrıca katılımcıların büyük bir çoğunluğu da mecburi askerliğin devam etmesi gerektiğini düşünüyor. Askerliğe isteyenlerin gitmesi gerektiği ve mecburi askerliğin kalkması gerektiğini düşünenlerin oranı yüzde 15’te kalırken, yüzde 74’ü herkesin mecburi askerlik yapması gerektiği görüşünde birleşiyor.
Ankete katılanların önemli bir bölümü askerlik süresinin uzun olduğunu düşünüyor. “15 Aylık mecburi askerlik uygulaması devam edecekse bile süresi kısalmalı.” Sorusuna katılımcıların yüzde 55’i ‘evet’ derken, yüzde 28,6 ‘hayır’, yüzde 13,2’si ise ‘kısmen katılıyorum’ cevabını verdi.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın açıkladığı bedelli askerlik konusu da ankette vatandaşlara yöneltilen sorular arasında yer aldı. Ankete katılanların büyük çoğunluğu ‘bedelli askerlik’ konusuna olumsuz bakıyor. “Parasını ödeyerek 1 aylık bedelli askerlik yapmak herkes için bir tercih olmalı.” Sorusuna katılımcıların yüzde 60’ı ‘hayır’ derken, yüzde 25,2’si ‘evet’, yüzde 10,6’sı da ‘kısmen katılıyorum’ cevabını verdi.
Ankete katılanların önemli bir kısmı ise profesyonel askerlik kavramına sıcak baktı. ‘Ordu profesyonel askerlerden oluşsun’ diyenlerin oranı yüzde 44 olurken, yüzde 30’luk bir kesim bu görüşe karşı çıktı. Yüzde 21’i ise kısmen bu görüşe katıldığını ifade etti.
Türkiye’nin asker sayısı olarak bu kadar büyük bir orduya ihtiyacı olmadığını düşünenlerin oranı yüzde 26. Yüzde 57’si ise asker sayısının fazla olması gerektiğini savunuyor.
Anket son günlerin güncel tartışmalarından birisi olan ‘Vicdani ret’ konusunda da vatandaşların görüşünü aktarıyor. Katılımcıların yüzde 80’i ‘Vicdani ret’ kavramının anlamını bilmediklerini belirtirken, Yüzde 19’u ise vicdani ret hakkında bilgi sahibi olduğunu söyledi.
Soru ‘inançları nedeniyle askerlik hizmetini vicdanen reddedip, askere gitmemek bir tercih olmalı mı?’ şeklinde yöneltildiğinde ise vatandaşın görüşü net bir şekilde ortaya çıktı. Soruya katılımcıların yüzde 82’si hayır cevabını verirken, sadece yüzde 14’ü böyle bir hakkın olması gerektiği yönünde görüş belirtti.
Anketin sonuçlarının Türkiye halkının ‘demokrasiye bakışı’nı ortaya koyduğunu aktaran Soli Özel, yüzde 90 oranında “Demokrasiyle yönetilmemiz gerekiyor’ diyen katılımcıların yüzde 42,4 oranında ‘askeri yönetim sivil yönetimden iyi olabilir’ cevabını vermesinin anlamlı olduğunu aktardı. Bu sonucu ‘Ağzının iki tarafıyla konuşmak’ deyimiyle açıklayan Özel, Türkiye’deki demokrasi anlayışının çoğunluğun hakimiyeti ve azınlığın canının çıkması şeklinde olduğunu söyledi.