Vekil İsmail Aydın’dan mecliste zeytin çıkışı

Ak Parti Bursa Milletvekili İsmail Aydın, Türkiye Büyük Millet Meclisinde, zeytin ve zeytinyağı üreticilerinin sorunları ile ilgili gereken önlemlerin alınması amacıyla, meclis araştırması açılması aleyhine söz alarak konuşma yaptı. İznikli Milletvekili İsmail Aydın’ın mecliste yaptığı konuşma ise şöyle;

“Sayın başkan, değerli milletvekilleri, CHP ülkemizde zeytin ve zeytinyağı üreticilerinin sorunları ile ilgili gereken önlemlerin alınması amacıyla meclis iç tüzüğünün 104 ve 105 maddeleri gereğince meclis araştırması açılması aleyhine söz almış bulunmaktayım. Yüce heyetinizi saygıyla selamlıyorum.

Tarih boyunca barış, dostluk ve bereketi zeytin simgelemiştir. Zeytin, besin değeri çok yüksek bir yiyecektir. Akdeniz uygarlığının sembolü olan zeytin ağacı, tarih boyunca bu bölgede kurulan tüm uygarlıkların temelini oluşturmuştur.

Ülkemizde zeytin dikim alanları 826 bin hektara ulaşmış, toplam 24,4 milyon ha işlenen tarım alanı içinde % 3,4, meyvecilik yapılan alanlar içerisinde ise % 27,5’lik bir paya sahip olmuştur. Türkiye’de zeytin üretimi Ege, Marmara, Akdeniz ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde yapılmaktadır.

Zeytin, dünyada olduğu gibi ülkemizde de; ticaret, sanayi, toprak muhafazası, işgücü istihdamı, insan sağlığı ve beslenmesi açısından çok önemli bir yere sahiptir. Zeytin ve zeytinyağı Akdeniz insanının önemli bir gıdası olması yanı sıra Akdeniz ticaretinin de temelini oluşturmuş ve sadece bir besin maddesi olarak değil, aynı zamanda, ışık kaynağı, sağlık ve güzellik iksiri olarak da kullanılmıştır. Zeytin ve zeytinyağının başta kalp-damar hastalıkları olmak üzere, sindirim sistemi, kemik yapısı, beyin ve sinir dokuları üzerinde çok önemli fonksiyonları bulunmaktadır. Sağlıklı bir hayat için zeytin ve zeytin ürünleri besin maddelerimiz arasında bulunmaktadır.

Ülkemiz sofralık zeytin üretiminde dünya ikinci sıradadır. Gemlik zeytini, Marmara bölgesinde zeytin ağaçlarının büyük bir kısmını oluşturuyor. Özel bir grubu oluşturan Gemlik zeytinleri her yıl düzenli olarak meyve vermektedir. Gemlik zeytinini diğer zeytinlerden farklı kılan en belirgin özelliği ise renginin koyu siyah olması ve etinin çekirdekten kolayca ayrılabilmesidir. Gemlik zeytini, meyve ve çekirdekleri orta irilikte olup %29,9 oranında yağ içerir. Gemlik bölgesinde üretilen zeytin ve yapı özellikleri dolayısı ile dünyanın en iyi salamuralık zeytin çeşidi olarak kabul edilmektedir. Gemlik zeytini halk arasında, trilye, kıvırcık, kaplık, kara gibi isimlerle de biliniyor. Gemlik zeytinleri, yöreye özgü olup dünyanın başka hiçbir yerinde yetişmeyen bir yapıya ve lezzete sahiptir. Gemlik zeytini Marmara bölgesinin ve ülkemizin başta gelen siyah sofralık çeşididir. Dünyanın en iyi sofralık zeytini gemlik vadisinde yetişir.

Gemlik, Orhangazi, İznik doğrultusunda yetişen ve piyasada “kıvırcık” diye bilinen zeytin, lezzeti ile tüm dünyadaki rakiplerinden farklıdır. Küçük çekirdekli ve lezzetli olan bu zeytinin görüntüsü rakiplerine benzemez. En amatör zeytin severler bile Gemlik kıvırcık zeytinini tanıyabilir ve ayırt edebilir.

Ağzının tadını bilenlerce aranan bir zeytin çeşidi olan Gemlik kıvırcık zeytini, tüm diğer sofralık zeytin çeşitlerinden daha yüksek fiyatla satılır. Dünyada zeytin üretiminde lider konumunda bulunan İspanya’nın sofralık zeytini “manzanilla” ile rekabet edecek tek zeytin türü “Gemlik” zeytini’dir. Diğer sofralık zeytinlerden daha pahalıya satılabildiği için Gemlik zeytini üreticinin gözdesidir. Ülkemizde zeytin yetişen hemen her yerde şimdi Gemlik zeytini yetiştirme çabası var. Gemlik ve Orhangazi’de ki fidancılardan satın alınan yüz binlerce zeytin fidanı Anadolu’ya götürülerek oralarda da Gemlik zeytini yetiştirilmeye çalışılıyor. Zeytin ve zeytinyağı ile diğer bitkisel yağların üretiminin, ülkemiz ekonomisi, toplumsal yapısı, toplum sağlığı ve çevre açılarından stratejik önemi bulunmaktadır.

Ülkemiz 1 milyon 260 bin ton civarındaki zeytin üretimiyle dünya zeytin üretiminin yüzde 7,9'unu, 100 bin ton civarındaki zeytinyağı üretimiyle dünya zeytinyağı üretiminin yüzde 5'ini gerçekleştirmektedir.

Ülkemizde 109 milyon zeytin ağacı, 196 bin zeytin üreticisi, 800 bin ton zeytini işleyen 1 100 zeytinyağı üretim işletmesi bulunmaktadır. Ülkemiz zeytinyağı üretiminin yaklaşık yarısı ihraç edilmektedir.

Ülkemiz için önemli olan bu sektörde, zeytin yetiştiriciliğinden zeytinyağı üretimi ve pazarlamasına kadar karşılaşılan sorunlar ve çözüm yollarına yönelik olarak bakanlığımızca 8–9 Aralık 2004 tarihinde İzmir’de kamu ve özel sektör katılımı ile “II. Ulusal zeytin zirvesi” düzenlenerek hedefler ortaya konulmuştur.

Bakanlığımızca söz konusu hedeflere ulaşma doğrultusunda birçok proje yürütülmekte ve zeytincilik önemli oranda desteklenmektedir. Bu kapsamda yürütülen bazı çalışmalar şu şekildedir;

Zeytinciliğimizin ve zeytin üreticilerimizin desteklenmesi amacıyla 1998 yılından bu yana üreticilere zeytinyağı için kilogram başına destekleme primi ödemesi yapılmaktadır. Bu kapsamda, 1998–2011 yılları arasında toplam 169 milyon TL prim ödenmiştir. 2011 yılı ürünü zeytinyağı destekleme primi bir önceki yıla göre %67 gibi önemli bir oranda artırılarak 50 kuruş/kg olarak belirlenmiştir.

Dünya standartlarında ve ihracat kalitesinde zeytin yetiştiriciliğine uygun tür ve çeşitler ile kapama modern bahçe tesislerinin gerçekleştirilmesi amacıyla 2005 yılından itibaren yeni tesis edilen zeytin bahçelerine sertifikalı fidan desteği verilmektedir.

Bu çerçevede, 2012 yılı için sertifikalı ve standart yağlık zeytin çeşitlerinde 10 dekar ve üzeri bahçe tesisine dekara 50–100 TL fidan desteği verilmektedir.

Zeytin için 2005–2011 yılları arasında toplam 72 milyon TL sertifikalı fidan desteği verilmiş ve bu destekler ile 368 bin dekar yeni zeytin bahçesi tesis edilmiştir.

Üretim girdilerinin desteklenmesi kapsamında, 2004–2012 yılları arasında zeytin üreticilerine toplam; 78 milyon TL mazot, 2005–2012 yılları arasında toplam 82 milyon TL gübre ve 2006–2012 yılları arasında toplam 50 milyon TL toprak analizi desteği verilmiştir.

Kırsal kalkınma yatırımlarının desteklenmesi programı çerçevesinde, depolama, ürün işleme paketleme, ambalajlama, sulama ile makine-ekipman alımı konularında % 50 hibe desteği sağlanmaktadır.

Zeytin üreticilerimize, Ziraat Bankası ve Tarım Kredi Kooperatifleri tarafından tarımsal kredi carı faiz oranlarından, tarımsal sulama sistemleri için % 100, diğer üretim konularında ise ( iyi tarım uygulamaları, standart fidan yurt içi üretimi/kullanımı, Tarımsal mekanizasyon vb.) Değişen oranlarda indirimli tarımsal kredi kullandırılmaktadır.

AR-GE destekleri ile zeytincilikte projeli çalışmalar yapılmakta ve yeni gelişmelerin önü açılmaktadır.

Zeytin ve zeytinyağında mevcut politikaların geliştirilmesi için ulusal zeytin ve zeytinyağı konseyi (UZZK) 2007 yılında kurulmuştur. Konsey tarafından ürün rekolte tespit çalışmaları yapılmaktadır.

Dünya’da zeytin ve zeytinyağı sektöründe rekabet gücünün artırılması amacıyla, ülkemizin 1998 yılında üyeliğinden ayrıldığı uluslararası zeytin konseyi’ne 2010 yılında tekrar üye olunması sağlanmış ve zeytinciliğimiz dünyaya açılmıştır.

Zeytin / zeytinyağının depolanması hizmetini sunan lisanslı depo işletmelerinin kuruluş, işleyiş ve denetimine ilişkin usul ve esasları düzenlemek amacıyla “zeytin lisanslı depo yönetmeliği” ile “zeytinyağı lisanslı depo yönetmeliği” 4 Aralık 2010 tarihinde yürürlüğe girmiştir.

Bakanlığımızca yürütülen bu çalışmalar ve destekler sonucunda;

2001/2002 sezonunda 600 bin hektar olan zeytin üretim alanı, 2011/2012 sezonunda %33 artarak 798 bin hektara,

2001/2002 sezonunda 99 milyon adet olan zeytin ağacı sayısı, 2011/2012 sezonunda %63 artarak 161 milyon adede,

2001/2002 sezonunda 235 bin ton olan sofralık zeytin üretimi, 2011/2012 sezonunda %134 artarak 550 bin tona,

2001/2002 sezonunda 365 bin ton olan yağlık zeytin üretimi, 2011/2012 sezonunda %229 artarak 1,2 milyon tona,

2001/2002 sezonunda 600 bin ton olan toplam zeytin üretimi, 2011/2012 sezonunda %192 artarak 1 milyon 750 bin tona,

2001/2002 sezonunda 65 bin ton olan zeytinyağı üretimi, 2011/2012 sezonunda %194 artarak 191 bin tona,

2001/2002 sezonunda kişi başına 1,3 kg olan zeytinyağı tüketimi, 2011/2012 sezonunda %54 artarak yaklaşık 2 kg’a yükselmiştir. Bakanlığımız 2014 projeksiyonu çerçevesinde 5 kg kadar çıkarılması hedeflenmektedir.

Zeytinyağının hem iç ve hem dış tüketiminin arttırılmasına yönelik tanıtım çalışmaları, ulusal zeytin ve zeytinyağı konseyi ve uluslararası zeytin konseyi ve ilgili bakanlıkların işbirliği çerçevesinde yürütülmektedir.

Ayrıca, zeytin ve zeytinyağının yurt içinde tanıtımı, tüketimi ile ihracatını artırmak amacıyla ekonomi bakanlığı tarafından 3 Nisan 2007 tarihinde Zeytin ve Zeytinyağı Tanıtım Komitesi (ZZTL) kurulmuş olup,

Söz konusu komite çalışmalarına bakanlığımız tarafından da destek verilmektedir. Hepinize saygılar sunarım.”