"Vergi iadesi kaldırılmamalı"

Arıkan vergi iadesi ile ilgili yaptığı yazılı açıklamada, Uluslararası Para Fonu'nun (IMF) ekonomik önlemler kapsamında vergi iadesinin kaldırılmasını sık sık istediğini hatırlatarak, "IMF nedense vergi iadesinin kaldırılması talebini sık sık gündeme getiriyor. Biz ise her fırsatta vergi iadesinin kapsamı genişletilerek sürmesi gerektiğini vurguluyoruz. Şimdi yeni bir Hükümet işbaşına gelmiştir. IMF ile görüşmelere başlayan Hükümete bu konuda uyarıda bulunmak istiyoruz. Mali idare, vergide oto kontrolü arttırmak için vergi iadesi belgelerinin kapsamını genişletmeli, her türlü belgenin geçerli olmasını sağlamalıdır. Vergi iadesi sistemi, kayıt dışı ekonomiye karşı kullanılabilecek çok önemli bir silahtır. Bilindiği gibi Türkiye'deki kayıt dışı ekonomi 100 milyar dolara yaklaşmaktadır. Bu işlemlerden belge alınabilse, Türkiye milyarlarca dolarlık vergi geliri sağlar " dedi.

SON GÜN 20 OCAK
Vergi iadesi belgelerinin en geç 20 Ocak 2003 tarihine kadar ilgili kuruma verilmesi gerektiğini hatırlatan Yahya Arıkan, hesaplamalara göre, asgari ücretli bir kişinin 2002 yılı için toplam 107.7 milyon TL ve ayda ortalama net 500 milyon TL ücreti olan bir kişinin de 481 milyon TL vergi iadesi alacağını açıkladı.

İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, vergi iadesinin (özel gider indirimi) bu yılki uygulama yöntemiyle ilgili açıklamalarda da bulunarak, "Özel gider indirimi sadece ücretlilerin yararlanabileceği bir indirim olup, harcamaya göre hesaplanacak tutar matrahtan indirilecektir. Harcama Türkiye'de yapılmış olacak ve vergiye tabi gelir ve kurumlar vergisi mükelleflerinden alınmış belgelerle tevsik edilecektir. Özel gider indirimine sadece eğitim, sağlık, gıda, giyim ve kira harcamaları konu edilecektir. İndirim tutarı kanunda belirtilen harcamalar toplamının 1/3'ü olarak hesaplanacaktır.

İndirim tutarı; harcamanın yapıldığı yıla ait ücretin yıllık vergi matrahının yüzde 35'ini geçemeyecektir. Bakanlar kurulu yüzde 35 oranını sıfıra kadar indirmeye ayrıca, harcama konuları harcama ve ücret tutarı itibariyle farklı oranlar tespit etmeye yetkilidir. Bakanlar kurulu; yüzde 35 oranını, 2002 yılı için aynen uygulama kararı almıştır" diye konuştu.

ÖZEL GİDERLER İNDİRİMİ

Özel gider indiriminden kimlerin yararlanacağı konusunda da bilgi veren Arıkan, "Özel gider indirimi sadece gerçek usulde tespit edilen ücretlilere uygulanacaktır" dedi. Arıkan, Türkiye Büyük Millet Meclisi, il genel meclisi ve belediye meclisi üyeleri ile özel kanunlarına veya idari kararlara göre kurulan daimi veya geçici bütün komisyonların üyeleri, yönetim ve denetim kurulları başkanı ve üyeleriyle tasfiye memurları, bilirkişiler, resmi arabulucular, eksperler, spor hakemleri ve her türlü yarışma jürisi üyeleri, sporcuların özel gider indirimine tabi ücretliler olduğunu söyledi.

Yahya Arıkan özel gider indirimine konu olan harcamalar arasında Gelir Vergisi Kanunu'nun 63. maddesine eklenen 5 nolu bendine göre, ücretlilerin kendisi, eşi ve çocuğu için yaptığı eğitim, sağlık, gıda, giyim ve kira harcamalarının girdiğini belirtti.
Maliye Bakanlığının yayınladığı 176. seri nolu tebliğe göre (3), bu harcamaların neler olduğu ve harcamaların nitelikleri belirlediğine işaret eden Yahya Arıkan, "Buna göre;

Eğitim Giderleri: Eğitim ve öğretim kurumları ile anaokulu, kreş ve dershanelere eğitim amacıyla yapılan ödemeler ile kurs ücretleri kitap ve kırtasiye alımları için yapılan harcamalar, özel gider indirimine esas alınacaktır.

Sağlık Giderleri: Ücretlilerin yaptığı ilaç masrafı, sağlık malzemesi ve hastane giderleri ile muayene, tahlil, fizik tedavi ve diş protez ücretleri, gözlük ve lens alımları gibi sağlık harcamaları özel gider indirimine konu teşkil edecektir. Ücretlilerin yaptığı bu harcamaların bir kısmının işverence karşılanması halinde, ücretlinin kendisinin karşıladığı harcama tutarı özel gider indirimine konu olacaktır.

Gıda Giderleri: Gıda giderlerinden, her türlü yiyecek ve içecek için yapılan harcamaların anlaşılması gerekir. Ancak, içecek giderlerinden; sigara, alkollü içkiler ve bira bu kapsamda değerlendirilemeyecektir. Ayrıca, evlerde beslenen kuş, kedi, köpek gibi hayvanlar ile diğer hayvanların tüketimi için alınan yem, mama ve sair gıda maddelerine dahil harcamalar gıda giderleri kapsamına girmeyecek ve özel gider indirimine konu teşkil etmeyecektir.

Giyim Giderleri: Giyim giderlerinden kumaş, hazır elbise, ayakkabı, şapka, iç çamaşırı, çorap, kemer gibi giyime müteallik her türlü malların satın alınması için yapılan harcamalar ile bunlara ilişkin dikim, tamir, onarım gibi harcamaların anlaşılması gerekmektedir. Kira Giderleri: İkamet edilen konut için yapılan kira ödemesinin tamamının anlaşılması gerekir. Bu uygulamada, kiranın defaten veya bir kaç aylık veya aylık dönemler itibariyle ödenmesinin önemi bulunmamaktadır. Ancak, kira ödemesinin kapsadığı dönem belgede belirtilecektir" ifadelerini kullandı.

Özel gider indirimine konu olan harcamalarda aranacak şartları da belirten İSMMMO Başkanı Yahya Arıkan, "Harcamaların mutlaka Türkiye'de yapılması, harcamaların Gelir ve Kurumlar vergisine tabi olan mükelleflerden alınan belgelerle tevsik edilmesi şarttır. Yapılan harcamanın ücretlinin kendisi medeni kanun hükümlerine göre aralarında evlilik bağı kurulmuş eşi ve mükellefle beraber oturan veya mükellef tarafından bakılan (Nafaka verilerek bakılanlar dahil) çocukları (yaş sınırı kaldırılmıştır) tarafından yapılması ve satın alınan mal ve hizmetlerin bunlar tarafından tüketilmesi gerekmektedir" dedi.

İNDİRİM KONUSU YAPILAMAYACAK KURUM VE KURULUŞLAR

Yahya Arıkan belgesi indirim konusu yapılamayacak kurum ve kuruluşları da açıklayarak, "Özel gider indirimine konu olan harcamaların gelir ve kurumlar vergisine tabi olmayan kişi, kurum ve kuruluşlara yapılması halinde bu harcamalar özel gider indirimine konu teşkil etmeyecektir. Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7. maddesi veya kendi denetim kurulları başkanı vözel kanunlarında yer alan hükümlerde kurumlar vergisi muafiyeti tanınan kurumlardan yapılan harcamalar özel gider indirimine konu harcama olarak kabul edilmeyecektir. Ancak Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 8. maddesinde yer alan istisnalardan yararlanan kurumlar ile istisna uygulaması öteden beri devam eden eğitim ve sağlık kurumlarına yapılan harcamalar özel gider indirimine konu olacaktır" diye konuştu.

Ücretlinin yurt dışında yaptığı eğitim harcamalarının Türkiye'de yapılmadığı için özel gider indirimine konu olamayacağını hatırlatan Arıkan, "Sağlık Bakanlığı'na ve üniversitelere bağlı hastanelerde yapılan sağlık harcamaları için, bu hastanelerin döner sermayelerine ödenen paralar özel gider indirimine konu olmayacaktır. Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı okulların okul aile birliğine veya okul koruma derneğine yapılan bağışlar da özel gider indirimine konu harcamalar kapsamına girmemektedir. İçişleri Bakanlığı'na bağlı bazı görevlilere, bir bakanlık lojmanı tahsis etmiştir. Lojman kira bedelleri lojmanlardan yararlanan personelin ücretlerinden kesilerek tahsil edilmektedir. Ücretlilerin, gelir veya kurumlar vergisi mükellefi olmayan kişi, kurum ve kuruluşlara ödediği kira bedelleri de özel gider indirimine konu edilmeyecektir. Tüketim kooperatifi, Kurumlar Vergisi Kanunu'nun 7. maddesinin 16 numaralı bendinde yazılı şartları taşıdığı için, kurumlar vergisinden muaf bulunmaktadır. Bu kooperatiften yapılan giyim ve gıda harcamaları, kooperatifin kurumlar vergisi mükellefi olmaması (muaf olması) nedeniyle indirime konu teşkil etmeyecektir. Ordu Yardımlaşma kurumu 205 sayılı Kuruluş Kanununu 35. maddesine göre Kurumlar Vergisinden muaf olduğundan, bu kurum tarafından işletilmekte olan ordu pazarlarından yapılan harcamalar, özel gider indirimine konu edilmeyecektir" dedi.

Yahya Arıkan, özel gider indirimine girmeyen harcamaları da şöyle sıraladı:

"Vekalet ücretleri, yolcu ve yük taşıma giderleri, otel, motel ve pansiyonlara ödenen konaklama ücretleri, tiyatro, sinema, konser salonu, plaj, yüzme havuzu gibi yerlere yapılan giriş ücreti ödemeleri, ziynet ve süs eşyası alımları, temizlik madde ve malzemesi alımları, her türlü kadın ve erkek tuvalet ve itriyat madde ve malzemesi alımları, kozmetik maddelerin alımları, çiçek alımları, kuaför ve berberlere ödenen ücretler, fotoğraf filmi ve tab ücreti, fotokopi ücreti, ampul, fluoresan ampul ve pil alımları, plak, teyp ve video kaset alımları ile bunların kiralanması karşılığında ödenen ücretler, konutların boya ve badana giderleri ile duvar kağıdı giderleri, elektrik ve su tesisatı için yapılan ödemeler, billuriye, züccaciye alımları, çocuk oyuncakları, havlu, çarşaf, nevresim alımları, plastik eşya alımları, çanta ve valiz alımları, noter giderleri, şehir şebekesi su giderleri, sigara, alkollü içkiler ve bira için yapılan giderler, sıhhi tesisat malzemeleri, askeri ve okul kantinlerine yapılan harcamalar, yurtdışı eğitim ve öğretim harcamaları, kol ve duvar saati, her türlü hırdavat malzemesi, tüp gaz giderleri, genel bütçeye giren dairelere ait lojman giderleri."

ASGARİ ÜCRETLİYE 107 MİLYON TL

Vergi iadesinde bir asgari ücretlinin 2 milyar 154 milyon liralık topladığı fiş karşılığında 107 milyon 713 milyon lira alacağını belirten İSMMMO Başkanı Arıkan ücretlere göre toplanacak belge tutarını ve iade miktarını şöyle sıraladı:

AYLIK NET ÜCRET TOPLANABİLECEK BELGE TUTARI İADE ALINACAK TUTAR Asgari Ücretli 2.154.249.000.- 107.713.000.-
200.000.000.- 2.544.268.000.- 127.214.000.-
250.000.000.- 3.291.651.000.- 164.583.000.-
300.000.000.- 4.042.126.000.- 204.589.000.-
350.000.000.- 4.836.636.000.- 282.148.000.-
400.000.000.- 5.631.147.000.- 359.707.000.-
450.000.000.- 6.425.658.000.- 428.377.000.-
500.000.000.- 7.220.168.000.- 481.345.000.-
600.000.000.- 8.809.188.000.- 587.280.000.-
700.000.000.- 10.426.691.000.- 716.622.000.-
800.000.000.- 12.122.423.000.- 910.420.000.-
900.000.000.- 13.817.854.000.- 1.104.183.000.-
1.000.000.000.- 15.512.991.000.- 1.292.749.000.-
1.200.000.000.- 18.900.834.000.- 1.575.070.000.-
1.400.000.000.- 22.456.370.000.- 1.990.715.000.-
1.600.000.000.- 26.087.494.000.- 2.466.220.000.-
1.800.000.000.- 29.718.617.000.- 2.941.724.000.-
2.000.000.000.- 33.349.742.000.- 3.334.974.000.-
2.250.000.000.- 37.888.646.000.- 3.788.864.000.-
2.500.000.000.- 42.427.552.000.- 4.242.756.000.-
2.750.000.000.- 46.966.456.000.- 4.696.646.000.-

İHA