Vergi yükü yüzde 67 arttı

Vergi yükü son 12 yılda yüzde 67 artan Türkiye'de dolaylı vergilerin payı da yüzde 72.3'e çıktı. Maliye denetmenlerine göre, vergi yükü düşük gelir grupları aleyhine artarken, kayıt dışı ekonomi milli gelirin yüzde 70'e ulaştı, vergi denetimleri ise yüzde 2'de kaldı. Tüketim üzerinden alınan yüksek vergiler nedeniyle fakirleşmenin geniş halk kitlesini tehdit ettiği bildirildi.

Vergi Denetmenleri Derneği'nce hazırlanan "Kamu Giderlerinin Finansmanı, Kayıtdışı Ekonomi ve Vergi Denetimi" raporuna göre, son dört yıldır ekonomide yaşanan büyüme, enflasyondaki düşüşe karşın dolaylı vergilerin gelirler içindeki payının hızla arttığına dikkat çekildi.

Son 12 yılda kişisel ve kurumsal servetin artmasına karşın servet üzerinde kapsamlı bir vergileme yapılmadığı bildirildi. Beyan üzerinden alınan vergilerin yüzde 10 civarında seyrettiği belirtilerek, gelir dağılımı adaletsizliğinin "had safhada" olduğu ifade edildi. Raporda, "Tüketim üzerinden yüksek oranlı vergileme yapıldığından fakirleşme geniş halk yığınlarını tehdit ediyor" denildi. Mükelleflerin sadece yüzde 2'sinin incelenebildiği vurgulanarak, Türkiye'de vergi denetiminin yapılmadığı belirtildi.

DOLAYLI VERGİ YÜZDE 72.3

Dolaylı vergilerin toplam vergi gelirine oranı OECD ülkelerinde ortalama yüzde 30 olarak saptanırken, Türkiye de ise bu arın yüzde 72.3'ü geçiyor. Türkiye'den sonra yüzde 30.2'lik oranla Finlandiya ve Avustralya en çok dolaylı vergi alan ülkeler arasında yer alıyor. Dolaylı vergilerin en düşük olduğu ülkeler arasında başı yüzde 17.6 ile ABD çekiyor.

KAYITDIŞI TEHDİT EDİYOR

Kayıtdışı ekonominin milli gelir içindeki payının Fransa, Almanya, İngiltere, Norveç, Japonya ve İsviçre'de yüzde 0-10 arasında değişirken, Türkiye de ise bu oranın yüzde 70'i aştığına dikkat çekildi. ABD'de her 100 mükelleften 97'sinin vergisini eksiksiz beyan ettiğinin altı çizildi. Kayıtdışı ekonomi ile dolaylı vergiler arasında aynı yönlü bir ilişki olduğu kaydedilerek, şu saptamalara yer verildi:

"Kayıtdışı ekonomi oranı artan bir ülkede oluşan gelir açığı, dolaylı vergiler arttırılmak suretiyle dengelenmeye çalışılıyor. Bu da vergide adalet ve eşitlik prensiplerini zedeliyor. Bu konuda tedbir alınmaması durumunda, sosyal barışı tehdit eden bir durumdur."

Vergi oranları (%)

Türkiye 72.3
ABD 17.6
Japonya 20.1
İsviçre 22.6
Belçika 24.6
Fransa 25.4
Kanada 26.3
İsveç 26.4
İtalya 26.9
İspanya 28.6
Avusturya 28.2
Almanya 29.2
Finlandiya 30.2
Avustralya 30.2
Hollanda 30.8
İngiltere 32.7
Danimarka 33.1