Vertigoya ne iyi gelir? Vertigo tedavisi mümkün mü, atak geçirenler nasıl iyileşir?

Şiddetli baş dönmesi şeklinde görülen vertigonun mevcut olduğunu kanıtlamak için baş dönmesi yeterli olmaz. Aynı zamanda tansiyon düşmesi gibi nedenler yüzünden meydana gelen baş dönmesi de vertigo kapsamında değerlendirilmez. Vertigo; iç kulak iltihabı, labirentit, meniere rahatsızlığı gibi vakalarda meydana gelen baş dönmelerini kapsar. Bunun yanı sıra korkudan dolayı yaşanan baş dönmesi de vertigo belirtisi olarak görülür. Vertigoya ne iyi gelir?

Vertigo Nedir?

Latince kökenli vertigo kelimesi dönmek anlamına gelir. Kısaca vücuttaki denge sistemlerinden yanlış uyaranların gelmesi ya da doğru uyaranlar gelmesine rağmen yanlış algılanması ile meydana gelen dengesizlik durumudur.

Vücut dengesinin sağlanması için birçok organ birbirleriyle bağlantılı biçimde çalışır. Bu organlar; iç kulak, beyin, eklemler, kaslar, omurilik ve gözlerdir. Bu organları etkileyebilen rahatsızlıkların çoğunun sonucunda vertigo sorunu ortaya çıkabilir. En sık görülen türü de iyi huylu ve tekrarlayıcı pozisyonlara bağlı vertigodur. Bu tür, baş hareketleri ve şiddetli dairesel dönmeler ile kendisini gösterir. Genellikle yataktan kalkmak, yatmak, yukarı bakmak ve öne eğilmek gibi hareketlerin ani bir şekilde yapılması sonucunda baş dönmesiyle karşılaşılır. Yukarıya bakarken ortaya çıkan baş dönmelerine de üst raf vertigosu ismi verilir.

Vertigo Nedenleri Nelerdir?

Vertigo nedenleri hakkında bilgi edinmek vertigo tedavisi için izlenecek yolu öğrenme açısından önemlidir. Kişiden kişiye değişen vertigo nedenleri nelerdir?

1. Meniere rahatsızlığı

İç kulakta bulunan yarım daire kanallarındaki sıvının istenmeyen atışına bağlı görülür. Baş dönmeleri, kulak çınlamaları ve gittikçe belirginleşen az işitme ile kendisini gösterir. Sorunun tedavisi kulak burun boğaz uzmanı olan doktorlar tarafından takip edilerek gerçekleştirilebilir.

2. Benign paroksismal pozisyonel vertigo

Vertigo probleminin en sık görülen nedenlerinden biridir. İç kulağın içerisinde bulunan yarım daire kanallarındaki yerleşmiş böbrek taşına benzer kristaller ile açıklanabilir. Genellikle aniden meydana gelir.

Baş dönmesi atakları vücut pozisyonlarından olumsuz olarak etkilenir ve özgün manevralar ile kısa sürede düzeltilmesi mümkündür. Ataklar kısa sürse de şiddetli olabilir.

Yaşanan bu ağrı atakları genelde baş pozisyonunun, yataktayken dönme hareketi, otururken aniden ayağa kalkılması gibi sebeplerle değişmesi sonucunda görülür. Kadınlarda görülmesi, erkeklerden 2 kat daha fazladır.

3. Serebellar vertigo

Beyinciğin etkilenmesine bağlı olarak baş dönmesi yaşanır. Beyinciğin beslendiği damarlarda birden ortaya çıkabilen tıkanıklık ya da beyincikte aniden oluşan kanama ile kendisini gösteren bir tablodur.

Genelde damar sertliği ya da hipertansiyon rahatsızlığı olan yaşlı kişilerde görülür.

Hastalarda aniden beliren baş dönmelerinin yanı sıra mesafe algısında bozukluklar, baş ağrıları, yürüme bozuklukları, bulantı ve kusmalar görülür. Acil olarak uzman bir doktora başvurmayı gerektiren ve ciddi yaşam tehlikesi bulunan bir sorundur.

4. Vestibüler nörit

Denge sinirinde mikrobik olmayan iltihap oluşmasıdır. Diğer adı bu yüzden labirent iltihabıdır. Genelde mevsim geçişlerinde görülür ve bazı virüsler ile ilişkisi olduğu düşünülür. Düşük şiddetli, lakin uzamış hastalık atakları ile kendisini gösterir. Nöroloji uzmanı doktorlar tarafından takip edilebilir.

5. Vertiginöz migren

Orta yaşlarda veya orta yaş öncesinde; baş dönmesi ve baş ağrısı semptomları görüldüğünde ilk olarak bu sorun akla gelmelidir. Baş dönmesinin ardından oluşan migrene benzer baş ağrısı atakları ile tanınabilir. Migren atakları esnasında yüksek ses ve güçlü ışık da baş dönmesine neden olabilir. Tedavisi migrene yönelik planlandığı zaman her iki problem de giderilebilir.

6. Multipl skleroz (MS)

Genellikle orta yaşlarda veya öncesinde başlayabilen baş dönmesi ataklarında akla gelmesi gereken hastalıklardan birisidir. Beyin hastalıkları uzmanları, bu hastalığa kolay bir şekilde teşhis koyup tedavi edebilir.

7. Vertebrobaziller yetmezlik

Orta yaş ve üstündeki grupta sıklıkla rastlanabilen bir vertigo sebebidir. Baş dönmesi genelde herhangi tetikleyici bir etken olmaksızın ani olarak başlar. Birkaç dakika sürebilir ve sonra ansızın sona erer. Çift görme, görme kaybı, güçsüzlük, konuşma bozuklukları ya da hissizlik gibi rahatsızlığa eşlik eden başka bulgular da bulunur. Nöroloji uzmanı olan bir doktor tarafından takip edilmesi gerekir.

8. Denge sinir tümörleri

Son yıllarda cep telefonu kullanma sıklığının artması ile beraber daha çok görülmeye başlayan bir tümör çeşididir. Genellikle denge ve işitme sinirlerinin kılıflarından kaynaklı tümörlerdir. Teşhis edildiği zaman uzman bir doktor ekibi tarafından ameliyat ile alınması gerekir.

9. Diğer nedenler

• Kafatasında oluşan, iç kulağı da zedeleyebilen bir kırık sonrası, aşırı kısıtlayan bir vertigo ile beraber işitme kaybı ve bulantı gelişebilir. Baş dönmeleri birkaç hafta sürebilir.
• Bazı kişiler alerjik oldukları gıdaları aldıkları zaman ya da havadaki parçacıklar ile karşılaştıkları zaman baş dönmesi ya da vertigo meydana gelebilir.
• Başta B12 vitamini olmak üzere çeşitli vitamin eksiklikleri durumunda, uzun süre alkol kullanma ile hasar oluşması sonucunda ortaya çıkabilir.
• Beyin zarı iltihapları, kanser ilaçları ve tüberküloz ilaçlarının yan etkileri, bazı epilepsi nöbetleri vb. nedenler ile baş dönmesi ve vertigo hastalığı görülebilir.
• Yaşlılık, migren, boyun kireçlenmesi, boyun fıtığı, depresyon gibi psikiyatrik sebepler de vertigoyu ortaya çıkaran diğer nedenler arasında yer alır.

Vertigo Belirtileri Nelerdir?

• Vertigo hastalığı, kişiye veya çevreye göre gelişebilen hareketlere karşı hassasiyet olarak tanımlanır.
• Farklı semptomlar gösterse dahi genelde herhangi bir hareket sırasında aniden bir baş ağrısı ile ortaya çıkar.
• Kendini boşlukta hissetme ve denge kaybı gibi durumlar oluşabilir. Oluşan belirtiler birkaç saniye de dakikalar boyu da sürebilir.

Vertigo Atağı Belirtileri Nelerdir, Atak Geçirenler Ne Yapmalı?

Vertigo atağı geçiren kişiler bazı belirtiler yaşarlar. Ancak atak belirtilerinin ne zaman ortaya çıkacağı bilinmez. Bu nedenle vertigo atağı esnasında bazı noktalara dikkat etmek gerekir.

• Vertigo atağı gerçekleştiği sırada hareket halindeyseniz sabit durmaya çalışın. Bu belirtiler genellikle gelip geçici olur ancak hastalığı ilerlemiş kişilerde kalıcı olduğu da görülür.
• Belirtilerin ne zaman ortaya çıkacağı ya da ne zaman ortadan kaybolacağı belirsizdir. Bu sebeple yaşadığınız semptomların vertigo sebebiyle meydana geldiğinden şüphe duyuyorsanız, bu duruma karşı kayıtsız kalmamanız gerekir.
• Acilen tıbbi bir yardım almalı ve hastalıktan bir an evvel kurtulmaya çalışmalısınız.

1. Baş dönmesi ve dengesizlik

Vertigo ataklarının en belirgin ve rahatsızlık verici belirtisi baş dönmesi sorunu, genelde 1-2 dakika boyunca sürer. Az görülmekle beraber bazı atakların süresi de birkaç saat, hatta 1-2 güne dek uzayabilir. Baş dönmelerinin yanı sıra denge kayıpları, denge kaybına bağlı yürüme zorluğu, eğimli ve sallanarak yürüme, bir yöne çekiliyormuş hissi ve bilinç zayıflaması gibi belirtiler görülebilir.

2. Mide bulantısı

Hastalığa yakalanan kişilerde bazı hassasiyetler meydana gelebilir. Bu hassasiyetler; kusma, mide bulantısı, terleme ve anormal olan göz hareketleri şeklinde sıralanabilir.

3. İşitme kaybı

Bu rahatsızlığa sahip kişilerde iç kulak iltihabı sorunu yaşanması halinde, iltihaptan dolayı işitme kaybının ortaya çıkması çok muhtemel bir gelişmedir. Gelen ses dalgalarına karşı hassasiyet azalabilir. Aynı zamanda duyulan seslere verilen tepkiler de azalabilir. İşitme kaybının yanında kulak çınlamaları da görülebilir.

4. Halsizlik

Bu hastalığa yakalanan insanlarda; genelde yorgunluk, halsizlik, bitkinlik, bilinç seviyesinin düşmesi, yürüme ve görüş zorlukları, çeşitli konuşma sıkıntıları ve aşırı terleme görülebilir. Aynı zamanda çok şiddetli vakalarda; bayılma ve şiddetli baş ağrıları olabilir.

Vertigo Tedavisi Nasıl Yapılır?

Vertigo hastalığı, yalnızca bir bulgu olduğu için, ilk olarak altında yatan hastalığın tedavi edilmesi gerekir. Altında yatan neden bulunduktan sonra genelde aşağıdaki tedavi yöntemleri ile uygulanır.

1. Tetikleyici faktörleri ortadan kaldırma

Baş dönmeleri meniere rahatsızlığına bağlı olarak gelişmişse; gün içerisinde tükettiğiniz tuz miktarını azaltmanız, alkol, kafein, sigara ve stresten uzak durmanız gerekebilir. Gerekirse psikolojik tedavi görmenizde, alerjen yiyeceklerden uzak durmanızda yarar vardır. Bazı ilaçlarla baş dönmesi ataklarınızın sıklığını ve ataklarınızın süresini azaltmaya çalışabilirsiniz. Kriz dönemlerinde gerekli olursa hasta yatırılıp tedavi edilebilir. Migrenöz vertigoların tedavisi, migrendeki baş ağrısı tedavisinde olduğu gibidir. Vestibüler nörinit rahatsızlığının başlangıç evresinde yatak istirahatleri önerilebilir.

2. Test ve manevralar

Bazı testler yardımıyla iç kulaktaki kristaller ile alakalı bir problem saptanır ise; bazı özel manevralar (Epley, Barbeque, Gufoni, Semont ) ya da özel egzersiz tipleri (Brandt-Daroff) uygulanır. Böylece kanallardaki kristallerin stabilizasyonu sağlanabilir. Tecrübeli uzmanlar tarafından yapılan testler ve manevralarla, hasta kişiler bir seansta dahi şikayetlerinden kurtulabilir.

En sık görülen tip olan pozisyona bağlı vakaların tedavisi için, genelde epley manevrası ismindeki bir yöntem uygulanır. Yöntemde baş pozisyonu değiştirilir ve baş dönmesi tetiklenir. Tedavi yöntemi ile amaçlanan, hastalığa sebep olan zerreciklerin iç kulağa geçirilip sabitlenmesidir.

Epley manevrası yöntemi, doktor kontrolünde yapılan bir uygulamadır. Toplamda ortalama 15 dakika gibi bir sürede uygulanır. Hastalığın tedavisi için etkili bir çözüm sunabilen bu manevra, birkaç seans boyunca sürekli tekrar edilmelidir.

3. İlaç tedavisi ve cerrahi operasyon

Genel olarak hastalığın tedavisi için kullanılan ilaçlar; mide bulantısı ve araç tutmasını önlemek amacıyla kullanılan ilaçlar ile aynı sayılır. İlaç tedavisi, genellikle sorunun ortadan kaldırılmasına yönelik değil, sebep olduğu problemleri kontrol altına almaya yönelik yapılır.

Hastalığa sebep olan rahatsızlık şayet meniere hastalığı ise; ilk etapta ilaç tedavisi uygulanması uygun görülür. İlaç tedavisi yeterli olmazsa özel ameliyatların yapılması gerekebilir. Hastalığın sebebi tümör ise de ameliyat olunması gerekir. Yapılacak cerrahi operasyon, orta kulağa veya beyinde saptanan lezyonlara yöneliktir. Hastalık, herhangi bir enfeksiyon sonucunda ya da psikojenik sebepler yüzünden ortaya çıkmışsa, istirahat edilerek ve basit ilaç tedavileri yardımı ile yok edilebilir.

4. Yaşam kalitesini artırma

• Stresten uzak durmanız ve spor yapmanız hem hastalığın önlenmesinde hem de yok edilmesinde büyük yarar sağlayabilir. Spor her alanda olduğu gibi burada da önemlidir. Sağlıklı yaşamın vazgeçilmez bir parçasıdır, lakin ani hareketler gerektiren ağır sporlardan kaçınmak gerekir.
• Bağışıklık sisteminizi kuvvetlendirmek için sağlıklı beslenmeli ve doğal ürünler tüketmelisiniz. Günde toplamda bir avuç olacak şekilde badem, ceviz, fındık ve fıstık yemelisiniz. Protein içeren gıdalar tüketmeli ve D vitamini almak için mümkün oldukça güneşlenmelisiniz.
• Tuzu azaltmalısınız. Çünkü tuz, iç kulakta sıvı artışına sebep olabilir ve bu durum hastalığı tetikler. Vücudunuzdaki tuz-su dengesinin korunması için bolca su içmelisiniz. Fakat kahve ve çay gibi içeceklerden uzak durmalısınız. Çünkü bunlar da iç kulaktaki sıvı artışına sebep olabilir.
• Bunların dışında başınızı hızlı bir şekilde sağa ve sola çevirmemeli, lunaparktaki oyuncaklardan uzak durmalı ve hızlı araba kullanmamalısınız.

Vertigo Egzersizleri

Baş dönmesi tedavisi için başka yöntemler de bulunur. Baş dönmesi ve denge bozuklukları yaşayan hastaların uzun sürede rehabilitasyonları gerekir. Bu yüzden bazı egzersizler yapmaları önerilir.

• Baş dönmelerini azaltan egzersizlerden birisi göz, baş egzersizleridir. Başınızı sağa sola, öne ve arkaya doğru hareket ettirin. Lakin başınızı sağa sola, öne arkaya hareket ettirme sırasında gözleriniz sabit bir noktaya bakmalıdır. Bunun tersi hareket ise, başınız sabit, gözleriniz sağa sola ve yukarı aşağı doğru belirli noktalara belirli sayılarda bakmaktır. Bu tür egzersizler, denge bozukluğu ve baş dönmesi hissinin azalmasına yardımcı olur.
• Diğer bir egzersiz ise yürüme, duvar egzersizidir. Duvarın önünde durarak sırtınızı duvara dayayın, gözleriniz kapalı olarak duvarda yalın ayak sağa sola gitme gelme şeklinde hareketler yapın.
• Gereken güvenlik önlemlerini alıp; yumuşak bir zeminde gözlerinizi kapatarak ayakta durabilir, tek ayağınızın üzerinde belirli bir süre bekleyebilirsiniz. Bu tür egzersizler, baş dönmesi rehabilitasyonu egzersizlerinin içerisinde sayılabilir.
• Rehabilitasyon merkezlerinin bazılarında, baş dönmesi ve denge bozukluklarına karşı daha ayrıntılı ve aletli rehabilitasyon yöntemleriyle uygulamalar yaptırılır. Top üzerinde oturma, trambolinde zıplama, kumda yürüme gibi faaliyetler yapmak denge duyusunu geliştirir. Dengenizin daha işlevsel olmasını sağlayan birtakım yöntemlerdir.

Vertigoya Ne İyi Gelir? Vertigo Tedavisi Evde Şifalı Bitkilerle de Yapılabilir

Hastalarda baş dönmesine eşlik eden mide bulantısı ve kusma, nefes darlığı gibi belirtiler de varsa acilen uzman bir doktora gitmeleri gerekir. Sadece baş dönmesi etkisinin tedavisi için yani vertigo atakları için, şifalı bitkiler kullanılabilir.

• Papatya: Bu bitki yatıştırıcı özelliği sayesinde hastadaki baş dönmesi ve mide bulantısına iyi gelebilir. 1 su bardağı kaynamış suyun içerisine, 1 tatlı kaşığı papatyayı koyup demleyin. Bu çayı içerek, oluşan baş dönmelerinizden kurtulabilirsiniz. Stresi azaltan ve sindirimi rahatlatabilen papatya, hastaların yakınmalarını azaltabilir.
• Zencefil: Özellikle zencefilin tazesi baş dönmesinin tedavisi için etkili doğal bir şifalı bitkidir. Hastalar zencefil çayını içerek baş dönmesi sorunlarına deva bulabilir. Bunun için 3 su bardağı kaynattığınız suyun içerisine, biraz taze zencefil atıp kaynatın ve demleyin. Çayı süzüp, her gün 3 kere içmek etkili olabilir.
• Ginkgo biloba: Anti inflamatuar ve antioksidan etkisi sayesinde bu bitki, vertigo dışında başka rahatsızlıklar için de kullanıldığında etkili olabilir. Bu bitkinin hap şeklinde hazırlanan formları vardır. Bunları kullanmak kulaktaki basıncı dengeler ve baş dönmesinin etkisini giderebilir. Lakin emziren ya da hamile olan kadınlara önerilmez.
• Alman papatyası: Birçok sayıda hastalığa iyi gelebilen bu şifalı bitki, içeriğinde bulunan partenolit adındaki kimyasal bileşeni ile vertigonun etkilerini gidermede oldukça faydalıdır. Özellikle de migrenden kaynaklanan baş dönmelerinde, bu bitkinin kullanımı etkilidir.