Viranşehir'in "şelengo"su koruma altına alınıyor

MEHMET FATİH ASLAN - Şanlıurfa'nın Viranşehir ilçesinde yetiştirilen, görünüşü kavuna, tadı salatalığa benzeyen şelengo, yürütülen çalışmalarla hem koruma altına alınacak hem de ekonomiye kazandırılacak.

Güneydoğu Anadolu Projesi Tarımsal Araştırma Enstitüsü (GAPTAEM) mühendisleri, bölgede yetiştirilen ürünlerin verimliliği ve çeşitliliğine katkı sunmak amacıyla yerli tohumların ıslahı ve geliştirilmesi için çalışmalar yürütüyor.

Bu kapsamda endemik bitki olarak Viranşehir ilçesinde yetiştirilen şelengo ile ilgili çalışma yapan mühendisler, şelengonun verim, yetişme koşulları, ekonomik ve tüketim özelliklerini tespit ederek hem koruma altına alınmasını hem de ekonomiye kazandırılmasını sağlayacak.

GAPTAEM Müdürü İbrahim Halil Çetiner, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Viranşehir Kaymakamlığı tarafından şelengonun tohumlarının toplanarak koruma altına alınması, ıslahı ve geliştirilmesi talebi üzerine çalışma başlattıklarını söyledi.

Bu kapsamda şelengonun tescil edilmesi amacıyla geçen yıl ekiminin yapıldığını aktaran Çetiner, "Şelengonun 9 farklı çeşidi elimize ulaştı ama bunlardan sadece ikisinin farklı olduğunu düşünüyoruz. Şelengonun tarla sonuçlarını geçen yıl elde ettik, bu yıl da elde edeceğiz. Böylece tescile aday yerel bir çeşit olarak tescil edeceğiz." dedi.

Çetiner, çalışmadaki bir başka amaçlarının da şelengonun taze ve turşuluk şeklinde değerlendirilmesini sağlamak olduğunu ifade etti.

Şelengonun sadece bölgede yetişmesi dolayısıyla endemik bir bitki olduğunu vurgulayan Çetiner, şöyle devam etti:

"Şelengo bölgenin endemik bitkisi olarak artık tarıma kazandırılacak. Gen kaynağımızı zenginleştirerek yeni bir çeşidin soframıza gelmesini sağlayacağız. Şelengonun dışı kavuna benziyor, içi ve tadı salatalık gibi. Daha çok taze ve turşu olarak da tüketilebilir. Onun için gen havuzumuza yeni bir bitkiyi, yerel bir tohum olarak katacağız. Özellikle yöre halkının uygun tarım teknikleri ile daha fazla verim alması, sanayilik olarak turşu yapımında kullanılabilmesi nedeniyle bölge ve ülke tarımına katkı sağlayacağını düşünmekteyiz."

- Olgunlaştığında kavun tadı alıyor

GAPTAEM Bahçe Bitkileri Bölümü Mühendisi Mahmut Bayram da şelengoyu detaylı incelemek amacıyla farklı sulama yöntemleri uyguladıklarını belirtti.

Bitkinin suya olan tepkisini ölçtüklerini aktaran Bayram, "Bir uygulamamızda bitkiyi haftada bir defa, diğer bir uygulamamızda 2 haftada bir defa, üçüncü uygulamamızda da ayda bir defa suladık. En iyi verimi iki haftada bir sulanan bitkilerden aldık ve meyvenin olgunlaşma zamanına geldiğinde kavun tadını almaya başladığını tespit ettik." dedi.

Geçen yıl ekimini yaptıkları çeşitlerin tamamından tohum aldıklarını kaydeden Bayram, bu yıl da yaptıkları uygulamalarda bitkinin karakter yapısını, verdiği meyve miktarını ortaya çıkarmaya çalıştıklarını ifade etti.

Şelengonun tüm özelliklerini kayıt altına aldıklarını dile getiren Bayram, şöyle konuştu:

"Şelengonun hasat döneminin hazirandan başlayarak eylül ayı başlarına kadar devam ettiğini belirledik. Çiftçilerin şelengonun ekonomik getirisinden memnun olduğunu gördük. Endemik bir bitki olduğu için Viranşehir bölgesinde üretimi yapılıyor. Amacımız bitkinin su ve gübre gibi ihtiyaçlarını, karakter özelliklerini belirleyerek, verimli, tüketicinin taleplerine uygun şelengo tohumları elde etmek. Şelengonun sıcak ve kurak şartlarda yetişme özelliği var. Ortalama dönümde 1 ile 1,5 ton verim sağlamakta. Bölgede alternatif bitki olarak üretimi yapılırsa çiftçiye büyük katkı sunacağını düşünüyoruz."