Virüse önlem nasıl alınmalı?

İstanbul Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanlığı, Kuş Gribi virüsüne karşı alınması gereken tedbirleri açıkladı.

Hastalığın tespit edildiği bölgelerde sıkı karantina tedbirleri alınmalı, bu bölgelerde hayvan ve hayvansal ürünlerin giriş çıkışları kontrol altında tutulmalıdır. Hayvan hareketleri kısıtlanmalıdır.

Ölen ve hastalıktan şüpheli hayvanların imhası gerekmektedir. Hastalığın hayvanlar arasında çok bulaşıcı olması nedeni ile bu tedbirler hastalığın ülke çapında ve uluslar arası anlamda yayılmasının engellenmesinde önemli rol oynar.

Hastalığın çıktığı işletmeler ve hayvan hareketlerinin olduğu bölgelerde etkili dezenfeksiyon uygulamaları yapılmalıdır. Yine hayvanlarla temasta bulunduğu düşünülen tüm alet, malzeme ve taşıma araçları da dezenfeksiyona tabi tutulmalıdır.

Bu işletmelerde çalışan personel kontrolden geçirilerek koruma tedbirlerinin uygulanması gerekmektedir.

Veteriner ve sağlık teşkilatı ile halk arasında iyi bir haberleşme ve "acil uyarı sistemi" gereklidir.

Tavuk, hindi, ördek, kaz gibi kümes hayvanlarının göçmen kuşlarla teması engellenmelidir. Bu konuda, 3-5 kümes hayvanı şeklinde halk elinde bulunan kanatlılara bulaşmaya dikkat edilmesi gerekir.

Kanatlı hayvanlarda erken tanı hizmetlerinin geliştirilmesi ve aşı çalışmalarına destek sağlanması.

Hastalık etkenleri ile bulaşma ihtimali olan gıdalarla temas sonrasında insanların temizlik ve dezenfeksiyon tedbirlerini alması gerekir.

Gıda işleme ünitelerinde ve evlerde genel temizlik ve hijyen kurallarına uyulmalı, gıdalar iyi pişirilmeli ve sebze-meyveler iyi yıkanmalıdır. Hayvansal gıdalar çiğ tüketilmemelidir.

"Son günlerde birçok ülkeyi ve ülkemizi de etkileyen kuş gribi (yüksek patojeniteye sahip influenza A virusu infeksiyonu) problem olmaya devam etmektedir. Bu nedenle halkımızın ve kanatlılarla ilgili sektörlerin konu hakkında bilgilendirilmesinde yarar vardır.

HASTALIĞIN TANIMI

Hastalık, kanatlı hayvanlarda (tavuk, kuş, hindi, su kuşları, ördekler, kaz gibi) ve bazen domuzlarda görülen ve son yıllarda kanatlılardan insanlara da bulaştığı bildirilen viral bir infeksiyon sonucu oluşmaktadır. Hasta hayvanlarda, üst solunum yolu ve sinir sistemine ilişkin belirtiler görülür.

HASTALIK ETKENİ

Hastalığa neden olan virusun (avian influenza A virusu) 15 tipi bulunmaktaır. Son yıllarda bu tiplerin bazıları (H5, H7 ve H9) insanlarda infeksiyonlara neden olmuştur. Günümüzün sıkıntısı olan ve son yıllarda insanlarda da görülebilen kuş gribinin H5N1 tarafından oluşturulduğu saptanmıştır. Virus kanatlılar arasında kolay yayılabilmekte ve %100'e varan ölümlere neden olmaktadır.

Virus 56 °C'de 3 saat, 60°C'de 30 dakika, 22 °C'de 4 gün ve 0°C'de 1 ay canlı kalabilmektedir. Tavuk ve kuşların dışkısında ise 3 ay kadar canlı kalabilmektedir. Virus dezenfektanlara duyarlıdır.

VİRÜSÜN İNSANLARA BULAŞMASI

Kuş gribi virusu insanlara, kanatlı hayvanlarla ve dışkılarıyla yakın temas sonucu solunum ve ağız yolu ile bulaşmaktadır. Sulara karışan kanatlı hayvan dışkıları virusun diğer kanatlılara ve insanlara bulaşmasında önemli rol oynar. Bu bağlamda göçmen kuşların su kaynaklarını kirletmesi büyük risk oluşturmaktadır. Çünkü 1 gr kuş dışkısı 1 milyon tavuğu infekte edecek düzeyde virus içermektedir. Ördeklerin hastalığı daha hafif derece geçirmesi nedeniyle insanlar fark etmeden kuş gribini bu hayvanlardan alabilirler. İnsandan insan bulaşmanın olabileceği fakat bunun genellikle zor olduğu bildirilmiştir.

HALK SAĞLIĞI YÖNÜNDEN ÖNEMİ

Hastalıklı hayvanların tüketimi yasaktır ve kesinlikle itlaf edilmelidir. Bu tür hayvanların etleri ve ürünleri insan tüketimine sunulmamalıdır. Ancak, bilimsel verilere göre virus ısıtılmaya dayanıksız olduğundan, virusun pişirilmiş tavuk-hindi etleriyle insanlara bulaşma riski yoktur.

Gıda işleme tesislerinde, el yıkama, bulaşmaların engellenmesi ve dezenfeksiyon gibi iyi hijyen tedbirlerinin alınmaması sonucu virus gıda işletmelerinde çalışan insanlara bulaşabilir.

Dışkı ile bulaşmış gıdalar (örneğin yumurta, kanatlı etleri) virusun taşınmasında rol oynayabilir. Bu gıdalara temas eden insanların da hijyenik önlemleri almaması ile ( el yıkama, kirli ellerin ağza sokulması v.b.) insanlarda infeksiyon oluşabilir. Ayrıca, hastalıklı hayvanların dışkılarının bulaştığı sular hayvanlar ve insanlar tarafından içilmemelidir.