Capgras sendromu adıyla bilinen bu psikolojik rahatsızlık ilk kez 1923 yılında Fransız psikiyatr Jean Marie Joseph Capgras tarafından detaylı bir şekilde araştırılmıştır. Bu sendrom genellikle darbeye bağlı olarak kafa travmaları ya da Alzheimer gibi hastalık durumlarında görülür. Ancak Capgras aracılığıyla yapılan çalışmada ilk vaka olarak mirasına konabilmek ve mülkünü elinden alabilmek amacıyla önce kocasının ve sonra kızının yerini alan sahtekarlardan – ya da gerçeğin tamamıyla benzeri olan kopyalardan – söz eden bir kadının vakasını kayda geçmiştir. Bu saplantılı ve uç fikir kendisinden başka psikolojij rahatsızlık ya da zihinsel bozukluk nedeniyle oluşmadığı için daha da ilginç ve karmaşık bir hal almıştır.
Capgras sendromu yaşayan kişi ebeveynlerinin, eşinin, kardeşinin, köpeğinin, hatta kimi durumlarda, kendisinin bile bir “sahtekar” olduğuna inanır. Ünlü sinirbilimci Prof. Vilayanur S. Ramachandran, “Phantoms In The Brain” adlı kitabında, annesinin ve babasının birer “sahtekar” olduğunu söyleyen Capgras sendromlu bir gencin durumunu anlatır. Gencin herhangi bir duyguyu deneyimlemek ya da yüzleri tanımak konusunda bir sıkıntısı yoktur. Ne var ki, tanıdık yüzler söz konusu olduğunda herhangi bir duygu hissedemiyor ve dolayısıyla anne babasının gerçek anne babası olmadığını, tıpkı onlara benzeyen fakat onların yerine geçmiş birer “sahtekar” olduklarını düşünüyordu.
Meşhur Hintli nörolog Vilayanur S. Ramachandran ortaya attığı bir iddiaya göre sendromun sebebi, yüzleri tanımaya yarayan temporal lob ile tanınan yüzlere duygusal anlamda tepki vermeyi sağlayan limbik sistem arasındaki bağlantının bir şekilde hasar görmesi ve düzgün işleyememesidir. Bu hasar yüzünden hasta, karşısında gördüğü tanıdığının yüzünü tanımakta, fakat hasta bu yüze karşı duygusal anlamda tepki oluşturmamaktadır.
Capgras sendromu durumu sanrısal bozukluklardan biri olarak sınıflandırılacağı gibi şizofreni hastalığının bir belirtisi olarak da görülebilir. Bu sendromun getirisi olarak gerçeği değerlendirme yetisinin bozulmuş olması gerekir. Capgras, sanrının oluşumunda yabancılık duyma, güven duyamama ile giden bir paranoid eğilimin olduğunu açıklamıştır. Son yıllarda paryetal lob işlev bozukluğuna bağlı olarak da ortaya çıkabileceği ileri sürülmektedir.
Capgras sendromuna yapılan çalışmalarla birlikte psikodinamik bir anlam da yüklenmiştir. Hastanın kötü özellikleri tanıdığı birine ya da kendine yükleyerek dışlamama bilincine girmesinin kolay olmadığı belirtilir. Bu nedenle kötü duyguları ve özellikleri sevdiği kişinin yerine onun sahtesine yönlendirmeyi tercih ederek dışlama eylemini hiç suçluluk hissetmeden gerçekleştirebilir. Bu sendromun nasıl sonuçlandığı eşlik ettiği psikozun tedavisinde elde edilen başarıya bağlıdır.
