Yabancıların çalışmasına AB düzeni
ANKARA (İHA) - Hükümet, yabancıların çalışma izinlerini düzenleyen kanun tasarısını TBMM'ye gönderdi.
Konuya ilişkin olarak bazı kanunlarda değişiklik öngören tasarıyla yabancı sermayeyi teşvik amacıyla yabancıların çalışma izni alma ve süre uzatmaları kolaylaştırılıyor. "Yabancıların Çalışma İzinleri Hakkında Kanun"da yapılan yeni düzenlemenin genel gerekçesinde, çalışma izin başvurularının süreci kısaltılmakta ve çalışma izinlerinin mahallinde verilmesi amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı'na, çalışma izni verme yetkisini bölge müdürlüklerine devretme imkanı tanındığı belirtilirken, yabancı sermayeyi teşvik amacıyla yatırımların önündeki idari engellerin kaldırılmasıyla yatırım ortamının iyileştirilmesine yönelik çalışmalar çerçevesinde, bu kapsamda çalışacak yabancıların çalışma izinlerinden muaf tutulması öngörülüyor. Gerekçede, uygulamada yabancı teknik personelin çalışma izinlerinin düzenlenmesinde uygulanan mesleki yeterlilik ve denklik sürecinin tespitiyle ilgili odaya kayıtlarda uygulanan süreç, izinlerin zamanında verilmesini imkansız hale getirebildiği de vurgulanıyor. Yapılan yeni düzenlemeye göre, Avrupa Birliğine üye ülkelerden ve Bakanlar Kurulunca belirlenecek ülkelerden gelen mimar ve mühendislerin çalışma izinlerinin verilmesinde, mesleki ve akademik yeterliğin tespit ve denetimine ilişkin olarak yabancı mimar ve mühendislerin kendi ülkelerinden aldıkları diploma ve meslek odasına kayıt belgesi esas alınacak.
Çalışma izinlerinin verilmesinin sadeleştirilmesi ve kolaylaştırılmasını sağlayacak tasarı, "Doğumla birlikte Türk vatandaşı olup da çıkma izni almak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenlerle kendileriyle birlikte işlem gören çocuklarını, Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü'nün Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname kapsamına giren ve Basın Yayın ve Enformasyon Genel Müdürlüğü'nce basın kartı verilenleri, Bakanlıklar ile kamu kurum ve kuruluşlarınca kanunla verilen yetkiye dayanarak çalışma izni verilen veya istihdam edilenleri, ayrıca Savunma Sanayi Müsteşarlığınca yürütülen projelerde ve Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmeler gereğince kurulan konsorsiyumlar tarafından yürütülecek ulusal, uluslararası projelerde veya uluslararası kuruluşlarda mesleki hizmetler kapsamı dışında çalışacak yabancıların yanı sıra, karşılıklılık ilkesi, uluslararası hukuk ve Avrupa Birliği hukuku esasları dikkate alınarak çalışma izninden muaf tutulan yabancılar" hariç olmak üzere, Türkiye'de bağımlı ve bağımsız olarak çalışan yabancıları, bir işveren yanında meslek eğitimi gören yabancıları ve yabancı çalıştıran gerçek ve tüzel kişileri kapsıyor.
YABANCILARIN TÜRKİYE'DE BAĞIMLI VEYA BAĞIMSIZ ÇALIŞMAYA BAŞLAMASI Bu çerçevede Türkiye'nin taraf olduğu ikili ya da çok taraflı sözleşmelerde aksi öngörülmedikçe, yabancıların Türkiye'de bağımlı veya bağımsız çalışmaya başlamadan önce Bakanlık'tan veya yetkili bölge müdürlüklerinden izin almaları zorunlu olacak. Ülke menfaatlerinin gerekli kıldığı hallerde veya mücbir nedenlere bağlı olarak, çalışma izni, Bakanlıkça uygun görülmesi halinde, çalışma süresi 3 ayı geçmemek üzere işe başladıktan sonra da verilebilecek. Tasarıya göre, bir yıllık kanuni çalışma süresinden sonra, aynı işyeri veya işletmede ve aynı meslekte çalışmak üzere, çalışma izninin süresi iki yıl daha uzatılabilecek. Aynı şekilde 3 yıllık kanuni çalışma süresinin sonunda, aynı meslekte ve dilediği işverenin yanında çalışmak üzere, çalışma izninin süresi 3 yıl daha uzatılabilecek.
Bağımsız çalışacak yabancılara, Türkiye'de en az beş yıl kanuni ve kesintisiz olarak ikamet etmiş olmaları şartıyla bağımsız çalışma izni verilebilecek. Ancak, en az on kişilik yerli işgücü istihdamı sağlayacak olanlardan bu şart aranmayabilecek. Aynı tasarıyla şu kişiler istisna kapsamına alınıyor:
"- Bir Türk vatandaşıyla evli olan ve evlilik birliği içinde Türkiye'de ikamet eden veya bir Türk vatandaşıyla en az 3 yıl evli kaldıktan sonra evliliği sona ermekle birlikte Türkiye'de ikamet etmeye devam eden yabancılar
- Seçme hakkını kullanmak suretiyle Türk vatandaşlığını kaybedenler ve bunların çocukları
- Yetkili merci tarafından mülteci, sığınmacı ve muhacir statüsü verilen yabancılar
- İstihdam edilecek kilit personel niteliğindeki yabancılar"
Türkiye dışında ikamet eden yabancılar, çalışma izni başvurularını bulundukları ülkelerdeki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliklerine yapacaklar. Temsilcilikler bu başvuruları doğrudan Bakanlığa veya yetkili bölge müdürlüğüne iletecekler. Bakanlık ilgili mercilerin görüşlerini alarak 5'inci maddeye göre başvuruları değerlendirecek; durumu uygun görülen yabancılara çalışma izni verecek. Çalışma izni, çalışma vizesi ve ikamet izninin alınması halinde geçerlilik kazanacak. Çalışma izin belgesini alan yabancıların, bu belgeyi aldıkları tarihten itibaren en geç 90 gün içinde ülkeye giriş vizesi talebinde bulunmaları ve ülkeye giriş yaptıkları tarihten itibaren en geç 30 gün içinde İçişleri Bakanlığına ikamet tezkeresi almak için başvurmaları zorunlu olacak. Türkiye'de geçerli ikamet izni olan yabancılar veya bunların işverenleri başvurularını Bakanlığa veya yetkili bölge müdürlüklerine yapabilecekler. Mesleki hizmetler kapsamında görev yapacak yabancılara, akademik ve mesleki yeterlilik prosedürü ile ilgili işlemleri tamamlanıncaya kadar, ilgili mevzuat hükümleri saklı kalmak kaydıyla ve 1 yılı geçmemek üzere ön izin verilebilecek. Usulüne uygun olarak yapılan başvurular, belgelerin tam ve eksiksiz olması kaydıyla Bakanlık veya yetkili Bölge Müdürlükleri tarafından en geç 45 gün içinde sonuçlandırılacak. Avrupa Birliğine üye ülkelerden veya Bakanlar Kurulunca belirlenecek diğer ülkelerden gelecek yabancı mimar ve mühendislerin çalışma izinlerinin verilmesinde, diploma ve ilgili meslek odasına kayıtlı olunduğuna dair belgenin ibrazı halinde, Türk Mühendis ve Mimar Odaları Birliği Kanunu'nun ilgili maddeleri ile Mühendislik ve Mimarlık Hakkında Kanunun ilgili maddeleri uygulanmayacak. Diploma ve meslek odalarına kayıt konusunda yapılacak tespitte, Avrupa Birliği mevzuatında ve söz konusu ülkelerin mevzuatında öngörülen ve ilgili kurumlarınca verilmiş belgelerin asıllarının veya tasdikli suretlerinin Bakanlığa sunulması esas alınacak.
