Amsterdam Üniversitesi ve Boğaziçi Üniversitesi'nden araştırmacıların 3 yıldır gerçek ve sahte gülüşler üzerine yürütükleri kapsamlı araştırmada sona gelindi. Bu araştırmanın bir parçası olarak Amsterdam'daki bilim merkezi NEMO'da 400 kişiden gerçek ve sahte gülüşler videoya çekildi ve büyük bir veritabanı hazırlandı. Şimdiye kadar bu konuda yapılmış en kapsamlı çalışma niteliği taşıyan araştırma ile yüzlerde gülümseme esnasında oluşan dinamikleri daha iyi anlamak ve insan yüzüne tepki verecek bilgisayar sistemleri geliştirmek mümkün olacak. Araştırmacılar Theo Gevers, Albert Ali Salah ve Hamdi Dibeklioğlu'nun çalışması ile bir insanın gülüşünü kullanarak yaş tahmini yapılması da kolaylaşacak.
Araştırmanın tek amacı bilgisayarlarla otomatik yaş tahmini yapmak değil; örneğin psikologlar ve uzmanların kullanabileceği bir yüz ifadesi ölçüm sistemi, sosyal davranış bozukluklarının teşhis ve tedavisinde kullanılabilecek. Gülümseyen yüzlere duyarlı yeni sosyal medya uygulamaları geliştirilebilecek, akıllı sistemlerin gerçek ve sahte gülümsemeleri ayırt ederek daha doğru tepkiler vermesi sağlanabilecek ya da televizyonda gülümseyen bir politikacının ne kadar samimi olduğu anlaşılabilecek. Projenin yapımcılarından araştırma görevlisi ve Bilgisayar Mühendisi Hamdi Dibeklioğlu, bu fikrin nereden geldiğini şöyle açıkladı:
“İnsanlar hep ağız kenarlarının hareketleriyle gülmeleri incelemiş. Biz de aynı şeyi göz üzerinde uygulamaya başladık. Baktık ki göz daha fazla bilgi veriyor. Bu dünyada bir ilk, biz göz kapaklarının doğru gülme konusunda daha fazla bilgi verdiğini söylüyoruz.”
Projenin kullanım alanları hakkında da bilgi veren Hamdi Dibeklioğlu, “Bu projenin bir kaç kullanım alanı var. Multimedya uygulamalarında kullanılabilir. Eğer yaş tahmini yapıyorsak, yaş tanıma sistemlerinde çok yüksek doğruluk veriyor. Mesela çocuğunuz bilgisayar kulanıyor. Siz onun belli saatlerde kullanmasını istiyorsunuz ya da belli içeriğe erişmesini istiyorsunuz. Herhangi bir program, şifre değil de bu proje sayesinde bilgisayar çocuğunuzun yaşını algılayabilir. Bunun dışında gülmeniz gerçek mi sahte mi bunu anlayabiliyorsunuz. Herhangi bir şirket personel alımında mülakat yapıyor. Gerçekten samimi bir görüşme istiyor. O zaman kullanılabilir. Ya da seçim dönemlerinde politikacılara yüz analizi yapılabilir” diye konuştu.
Çalışma sırasında 3 tip ana inceleme ile doğru yüz ifadesini ortaya koyduklarını belirten Dibeklioğlu, “Birincisi göz kapağı hareketleri. Göz kapağınız ne kadar aşağı iniyor ne kadar yukarı çıkıyor. Düzenli olarak biz bunları takip ediyoruz. Bunun dışında yanak hareketleri var. Yanağınızın durumu gülüşünüzün başından sonuna kadar nasıl değişiyor. Bunu takip ediyoruz. En önemli yer de dudak kenarlarının hareketi. Hızı, ivmesi önemli. Çünkü bizim araştırmamızın sonunda gördüğümüz olay şayet gerçekten gülüyorsanız, dudak kenarlarınızdaki hareket ya da göz kapağınızdaki açılıp kapanmalar daha yavaş. Bir anda çok hızlı oluşmuyor bunlar. Eğer gerçekten gülüyorsanız. Çok hızlı hareket ediyor. Bunları çok hızlı yapıyorsunuz. Dudaklarınız, göz kapaklarınız çok hızlı hareket ediyor” dedi.
Amsterdam'ın en büyük müzesinde bu veri tabanlarını tutuklarını söyleyen araştırmacı Dibeklioğlu, "Burayı her yaştan insan ziyaret ediyor. 8 yaştan 76 yaşa kadar düzgün dağılımı olan bir veri geliyor. Bu veri tabanı ile hem yaşla alakalı şeyler hem de ifade analizi ile ilgili şeyler yapabiliyorsunuz. Veride 185 bayan, 215 erkek var. Yüzde 90 oranında doğruluk payı veriyor" ifadelerini kullandı. Dibeklioğlu, sözkonusu veritabanına www.uva-nemo.org adresinden ulaşmanın mümkün olduğunu da vurguladı.
