Yaygınlaşan kaçak alkol ve tütün üretimi / kullanımının ceza-i boyutu

Türkiye’de alkol üretimi için Gıda ve Tarım Hayvancılık Bakanlığı’ndan üretim izni almak zorunlu, aynı zaman da TAPDB ( Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Biriminin ) bandrol vermesi de şart. Yasal alkol üretiminin belli izinlere tabi olması, yükselen vergi değerleri ile özellikle etil alkoldeki pahalılık kişileri Tıp, Sanayi ve Endüstri’de kullanılan metil alkol gibi insan sağlığına son derece zararlı bileşenler ile kaçak yollardan alkol üretim ve tüketimine sürükledi.

Sayıştay Raporları, 2013 yılında 12 bin 117 Lt. Olan Etil Alkol kullanımının 2019 yılında 2 milyon 358 bin 953 Lt.’ye kadar yükseldiğini belirtiyor. Bu durumda ÖTV kaybının da devlet hazinesi nezdinde azami 1.56 Milyar Tl’ye kadar ulaştığını, tüketicilerin daha pahalı olan yasal alkol yerine kaçak olanların üretim ve tüketimine yöneldiğinin göstergesi olduğunu ekliyor.
Türkiye’de 9 Ekim 2020 Tarihinden 20 Ekim 2020 Tarihine kadar, kaçak alkol tüketiminin yarattığı alkol zehirlenmesi nedeniyle ölen kişilerin sayısının 58’e yükseldiği tespit edildi, tabi bu rakam yalnızca bilinen ve neticesi ölüm ile sonuçlanmış vakıaları yansıtıyor. Alkol zehirlenmesi nedeni ile, oluşan komplikasyonları yasal alkol tüketiminin yan etkileri ile karıştırıp ‘’... çok içtim, o yüzden oluyor... ‘’ şeklinde değerlendirerek sağlık taraması geçirmeyen kişilerin sayısı da yadsınamaz derece de yüksek.

YASAL VE YASAL OLMAYAN ALKOLÜ TÜKETİCİLER NASIL AYIRT EDECEKLER?

Sahte alkolün – özellikle rakının- çıplak gözle bakılarak anlaşılması mümkün değil. Sahte rakı ancak HPLC, GC gibi yöntemlerle bileşenlerin Adli Tıp İhtisas Kurumlarında ayrıştırılmasıyla anlaşılabilir. Adli Tıp raporlarında sahte alkolle ilgili en önemli değerlerden biri metil alkol ( metanol ) oranı. İçilebilir alkol de bulunması gereken etil alkolün pahalı olması kişileri metil alkol kullanımına itiyor. Metil alkol, körlük bazen de doğrudan ölüme sebebiyet verebilen genellikle tıbbi sektörde ve kolonya, dezenfektan gibi ürünlerde kullanılan bir bileşen. Alkol üretiminin en önemli safhası olan ‘’Damıtma’’ işleminin hatalı yapılması, içerisinde normalin üzerinde metanol bulunan alkollerin tüketicilerde zehirlenmesine yol açıyor.

Tüketicilerin, alkol kullanırken karaf veya açık şekilde gelen alkolü tüketmemeleri bilinçli olmaları şart. Alkol sonrası yan etkileri de iyi analiz etmeleri gerekiyor. Örneğin, Rakı, etkisi genellikle 12 saat sonunda azalan bir alkoldür. Eğer, 12 saat sonunda mide krampları, denge bozuklukları, yoğun bulantı, kas kasılmaları gibi etkiler hissediliyorsa bir sağlık kurumunda tarama geçirilmelidir.

BİLİNÇLİ TÜKETENLERİN DE DURUMU AYNI OLACAK

Tabi bu durum, sahte alkolü bilinçsiz tüketenler için, bilinçli tüketenlerin durumu, üreticiler ile aynı.
5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu’nun 6545 Sayılı Kanun ile değişik 3. Maddesinin 18. Fıkrasına göre ;
‘’... Ambalajlarında bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaret bulunmayan ya da taklit veya yanıltıcı bandrol, etiket, hologram, pul, damga veya benzeri işaretleri taşıyan tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkileri;

a) Ticari amaçla üreten, bulunduran veya nakleden,
b) Satışa arz eden veya satan,
c) Bu özelliğini bilerek ve ticari amaçla satın alan,

kişi üç yıldan altı yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adli para cezası ile cezalandırılır. Ancak, tütün mamullerinin etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin kaçak olarak yurda sokulduğunun anlaşılması hâlinde, onuncu fıkra hükmüne istinaden cezaya HÜKMOLUNUR....’’ sahte alkolü yalnızca üreten değil, bilinçli olarak tüketen de cezalandırılıyor.

Sahte alkol üretiminin cezai boyutu yalnızca bununla sınırlı değil. Bandrol veya Hologram gibi işaretler, kamu sağlığını korumak için denetime imkan veren ayırıcılardır. Bu işaretlerin taklit edilmesi ise ayrıca bir suç gündeme getirecektir.
5607 Sayılı Kaçakçılıkla Mücadele Kanunu Md. 3/16-17 hükümleri bu kişiler hakkında ‘’... üç yıldan altı yıla kadar hapis ve yirmi bin güne kadar adlî para cezası ile cezalandırılır...’’ hükmüne amirdir.

Alkol ürünlerinde sahtecilik suçu genellikle icrası tek kişi tarafından mümkün olmayan , toplu halde işlenebilen suçlardır. Suçun örgüt faaliyeti çerçevesinden işlenmesi halinde yukarıdaki cezalar 2 katı oranında artırılacaklardır. Örgüt, ceza hukuku bağlamında fikir ve eylem birliği içerisinde bir suç işlemek için bir araya gelen en az 3 kişiden oluşan topluluktur. Alkol sahteciliği, kaçakçılığı suçu örgüt sayılmayan 3 kişinin bir araya gelmesinden oluşuyorsa yukarıdaki cezalar da ½ oranında artırım uygulanacaktır. 5607 S. K. Md. 4/2...

Alkol kaçakçılığı suçunda ‘’ teşebbüs’’ hükümleri uygulanmaz. Teşebbüs cezai anlamda, failin suçun icra faaliyetlerine başlaması ancak elinde olmayan nedenler ile suçu tamamlayamaması anlamına gelir. Örneğin, fail kaçak alkol üretimi için bir depo tuttu, damıtma makinesi, buharlaştırma makinesi, yeterli etanol, metanol vb. Suça elverişli tüm araçları hazırladı bir ihbarla yakalandı ve teçhizata el konuldu. Fail, sanki suçu işlemiş ve üretim yapmış gibi ceza alacak; teşebbüse ilişkin hükümlerden faydalanamayacaktır.

SAHTECİLİK VE KAÇAKÇILIK SUÇU İŞLEYEN PİŞMANLIK DUYARSA...

Alkol sahteciliği ve kaçakçılığı suçu işlemiş kişi, pişmanlık duysa ve etkin pişmanlık hükümlerinden faydalanmak istese, cezası ½ oranında indirilecektir. Ancak fail, bu indirimden Soruşturma evresinin sonuna kadar yararlanabilir. Soruşturma evresi sona erene kadar, müsadere edilmiş suç eşyasının iki katını hazineye ödeyerek, indirimden yararlanabilecektir.

Tüm bunların yanı sıra Alkol sahteciliği ve kaçakçılığı suçuna karışmış faillere 4733 Sayılı Kanun hükümlerince idari para cezaları da uygulanacaktır. Üretilen Sahte alkolü tüketen kişilerin yaralanması, ölmesi gibi durumlarda ise Kasten Yaralama, Kasten Öldürme, Netice-i Sebebiyle Ağırlaşmış Yaralama hükümleri devreye girecektir. Sahte alkolü evinizde tüketim amacıyla üretip, arkadaşınıza ikram ettiğinizde ve arkadaşınızda bu şekilde komplikasyonlar gerçekleştiğinde de aynı suçlardan yargılanmanız mümkün hale gelecektir.

Peki, satmak veya ikram etmek amacı gütmeden yalnızca şahsi tüketiminiz için evinizde alkol üretip bir şekilde soruşturmaya girdiğinizde durumunuz ne olacak ?

Yakalandığınız alkol miktarına göre değerlendirme yapılacaktır. Eğer evinizde tespit edilen alkol miktarı şahsi tüketiminize uygun oranda ise suç unsuru oluşmayacaktır. Doz oranı, her somut olaya göre farklı değerlendirilecek kişinin yaşı, sağlıksal durumu, sosyal yaşamı, boyu, kilosu gibi birçok ölçüt hesaplamada esas alınacaktır. Kimi zaman 250 Lt. Makul bir oran olarak değerlendirilirkenİ; kimi zaman 500 Lt. Normal karşılanacaktır.

Av. Devrim Nur Kayabalı