Yeni askerlik tasarısında merak edilenler
Hükümet, “Milli orduya kumpas” tartışmasına konu olan dava ve soruşturmaları etkileyebileceği savunulan askeri kanunlarda değişiklik paketini dün Meclis’e sevk etti.
Hükümet, “Milli orduya kumpas” tartışmasına konu olan dava ve soruşturmaları etkileyebileceği savunulan askeri kanunlarda değişiklik paketini dün Meclis’e sevk etti.
63 maddeyle 15 ayrı kanunu değiştiren tasarı askeri sistemde de köklü değişikliklerin yapılmasını öngörüyor. Düzenlemenin en büyük yönü Genelkurmay Başkanı ve kuvvet komutanları, Başbakan’ın onayı olmadıkça soruşturulamayacak olması.
Soruşturmaya izin verilmezse itiraz makamı Cumhurbaşkanı olacak. Tasarının getirdiği düzenlemeler soru ve yanıtlarla özetle şöyle:
Cengizhan ÇATAL
Askerlik yaşında bir değişiklik var mı?
“20” olan askerlik yaşı değişmiyor. Celp dönemi çağrılarıyla ilgili yasa maddesinde yapılan değişiklik, bazı haber sitelerinde, askerlik yaşının 21’e çıktığı yönünde yorumlandı. Bu yorumun yanlış olduğunu kaydeden Milli Savunma Bakanlığı ve Genelkurmay kaynakları, askerlik yaşıyla ilgili bir düzenleme olmadığını belirttiler. Yapılan düzenleme sadece celp çağrısıyla ilgili.
Celp çağrısı konusunda, mevcut maddedeki “21 yaşına girdikleri yıl” ifadesi korunuyor. Bu maddede, “Mayıs ve teşrinisaninin birinci günlerinde bir veya iki defa” gibi sınırlayıcı hükümler kaldırılarak, celp çağrısıyla ilgili Milli Savunma Bakanlığı’na yetki veriliyor.
Şu anda askerde olanlar için yeni tasarı ne getiriyor?
Hava değişimi ve istirahat sürelerinin askerlikten sayılacak bölümü, 12 aylık hizmete tabi olanlar için 90 günden 30 güne; 6 aylık hizmete tabi olanlar için 45 günden 15 güne düşürülüyor. Bu sürelerden fazlası askerlikten sayılmayacak ve terhis gününün üzerine eklenecek. Uyuşturucu madde kullanımı nedeniyle tedavi görenlerin ise tedavi süreleri hiçbir şekilde askerlikten sayılmayacak.
Genelkurmay Başkanı’nın görev süresi değişti mi?
Cumhurbaşkanı’nın onayı ile görev süresi sadece bir yıl uzayan Kuvvet Komutanlarının görev süreleri 65 olan yaş hadleri dolana kadar uzatılabilecek. Genelkurmay Başkanı Orgeneral Necdet Özel ve kuvvet komutanlarının görev süreleri 1 yıl değil, emeklilik yaşları gelene kadar uzatılabilecek. Orgeneral Özel, Genelkurmay Başkanlığı’nda yaş haddi 67 olduğu için istendiği takdirde 2017 yılına kadar görevde kalabilecek. Normal koşullarda dört yıllık görev süresi sonunda Özel’in, 2015’te, yaş haddine gelmeden emekli olması mümkün. 2015’te Özel 65 yaşında oluyor. Görev süresi iki yıl uzatılırsa, 2017’de emekli olacak.
Kuvvet komutanları nasıl etkilenecek?
Yaşları müsait olan mevcut kara, hava ve deniz kuvvetleri komutanlarının, görev süreleri Genelkurmay Başkanı’nın teklifi, Başbakan’ın onayı ile uzayacak. Kara Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Hulusi Akar 1952 doğumlu. Akar, 2013 yılında bu göreve atandı. Mevcut sistemde Akar’ın görev süresi, bir yıl uzatılsa dahi, 2016’da bitecekti. Oysa bu değişiklikle Orgeneral Akar, 2017’ye kadar Kara Kuvvetleri Komutanı olarak kalabilecek.
Akar, bu tarihte, kuvvet komutanlığı için yaş haddini doldurmuş olacak. Ancak Genelkurmay Başkanlığı için hala iki yıl süresi bulunacak. Deniz Kuvvetleri Komutanı Oramiral Bülent Bostanoğlu ile Hava Kuvvetleri Komutanı Orgeneral Akın Öztürk de 2013’de bu görevlere getirildiler. Bostanoğlu 1953, Öztürk 1952 doğumlu. İki komutanın da, istenmesi halinde, kuvvet komutanlığındaki görev süreleri uzatılabilecek.
Yeni komuta kademesi nasıl şekillenecek?
TSK’nın atama zinciri, general ve üst subayların yargılandığı davalar nedeniyle kopma noktasına gelmişti. Yeni düzenleme hava, deniz ve kara kuvvetlerindeki katı olan general kontenjanı sayısını esnetiyor. Mevcut sistemde, tuğ, tüm ve korgenerallik rütbelerinde bekleme süresi 4 yıl. Generallerin bir üst rütbeye terfi edip etmeyecekleri 4. yıllarına rast gelen Yüksek Askeri Şura toplantısında ele alınıyor.
Bu bekleme süresi 3 yıla çekilebilecek. Böylece genç general ve amirallerin önü açılacak. Rütbe bekleme süresini doldurmaya bir yıl kalan albaylar, Yüksek Askeri Şura (YAŞ) değerlendirmesine alınarak terfi ettirilebilecek. YAŞ, general ve amirallerin yıllık kontenjanlarında değişiklik yapabilecek.
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı nasıl etkilenecek?
Özellikle Deniz Kuvvetleri’nde istifalardan ve çeşitli davalarda verilen hükümlerden dolayı en tepelerden orta kademelere kadar yaşanan amiral eksiği sıkıntısı da bu düzenlemeyle aşılabilecek. Rütbe miktarlarındaki genel toplam sayısı aynı kalmak kaydı ile Genelkurmay Başkanı önceden “Tuğgeneral-Tuğamiral”, “Tümgeneral-Tümamiral” kontenjanlarında artırım yapabiliyordu. Yeni düzenleme ile “Korgeneral ve Koramiral” sayısında da arttırım yapılabilecek. Deniz Kuvvetleri’nde olması gereken Koramiral kontenjanı 5, Tümamiral kontenjanı ise 12. Yeni düzenleme ile sayı artabilecek.
TSK içinde yeni düzenlemeye bakış nasıl?
Astsubayların özlük hakları ile ilgili sorunlar uzun zamandır gündemde. Generaller ve subaylar yeni düzenlemeden memnunken tasarı, astsubayların beklentilerini karşılamadı. Bu tasarıyı uzun zamandır bekleyen astsubaylar hayal kırıklığı yaşadı.
İstifalar için bir önlem alındı mı?
Hava Kuvvetleri’ndeki pilot istifalarına da yeni düzenleme ile tedbir alınması amaçlanıyor. Pilotlara verilen uçuş eğitiminin üç katı, mecburi görev süreleri olan 10 yılın üzerine eklenecek. Eski düzenlemede uçuş eğitimi süresinin 2 katı, mecburi hizmet yılı olan 10 yılın üzerine ekleniyordu. Hava Kuvvetleri’nde uçağa ve göreve göre yaklaşık 2 yıl uçuş eğitimi veriliyor. Milli Savunma Bakanı İsmet Yılmaz, 2002-2013 arasında istifa ederek ayrılan F-16 ve F-4 pilotların sayısının da 291 olduğunu açıklamıştı. Sadece 2013’de ise 110 pilot çeşitli nedenlerle TSK’da ayrıldı. Diğer subaylar için ise 10 yıllık mecburi hizmet süresi eskiden olduğu gibi devam edecek.
Orduevleri ve askeri kantinlerle ilgili düzenleme var mı?
Er ve erbaşların orduevleri ve gazinolarda çalıştırılmasını ortadan kaldırmak amacıyla “hizmet alımı” yöntemiyle taşeron personel çalıştırılacak. Orduevleri, gazinolar, askeri müzeler, vardiya yatakhaneleri ve özel merkezlerdeki pastane, hazır yiyecek, kuaför, berber, kuru temizleme gibi hizmetleri taşeron işçiler yapacak. Kışla, karargah ve lojmanlardaki kantinlerin bazı şubeleri ve reyonları da kiraya verilip işlettirilecek. Buralardaki er ve erbaşlar da kışlada silah başına dönecek.
Asker emeklilikleri nasıl etkilenecek?
Asker emeklilerine mahalle bekçisi tazminatı geldi. Milli İstihbarat Hizmetleri ve Emniyet Hizmetleri Sınıfına mensup emekli personel ile çarşı ve mahalle bekçilerinin emeklilerine her ay ödenmekte olan 100 TL’den, makam tazminatı almayan subay, astsubay, uzman jandarma ve uzman erbaş emeklileri de yararlandırılacak.
