Yeni nükleer deneme kaygısı
WASHINGTON (İHA) - ABD'nin 1963 yılına kadar nükleer deneme yaptığı Nevada eyaletinde, halk hükümetin yeniden nükleer deneme yapacağı yolundaki haberlerden kaygı duyuyor.
1963 yılına kadar Amerika ve diğer ülkeler, yerüstünde 500'den fazla nükleer deneme gerçekleştirdi. Amerika, nükleer denemelerinin çoğunu ülkenin batısındaki Nevada eyaletinde yaptı. Nükleer denemelerin yapıldığı bölgede yaşayan halk, sonradan radyoaktif serpintiye maruz kalırken, birçoğu da kansere ve radyasyonla ilintili diğer hastalıklara yakalandı. Aynı bölgede yaşayan halkın bugünlerde Amerikan hükümetinin nükleer denemelere yeniden başlayabileceği yönünde kaygıları olduğu bildiriliyor.
Amerika'nın Sesi yazarlarından Serena Parker, bölgede yaşayan halk ve uzmanlarla konuşarak ABD'nin yeni nükleer deneme haberleri ile ilgili tepkileri araştırdı. Amerikan hükümeti 1963 yılından itibaren, yer üstündeki nükleer denemelere son verdi. Ancak yer altı denemeleri, 1970'lerde de devam etti. Nihayet 1990'da Amerikan Kongresi, nükleer deneme yapılan ve radyoaktif serpintilerden etkilenen bölgelerde yaşayan insanlara, tazminat ödemeyi kabul eden bir kararı onayladı. Söz konusu kararla, Nevada Çölü'nde kurulan nükleer deneme bölgesi yakınındaki üç eyalette yaşayan ve radyasyona bağlı kansere yakalanan herkese, 50'şer bin dolar tazminat ödenmesi öngörüldü.
Yetkililer, radyoaktif serpinti yüzünden kansere yakalanıp ölen Amerikalılar'ın sayısını 11 bin olarak veriyor. Bazı durumlarda, ailelerin tamamının aynı hastalığa yakalandığı kaydediliyor. Arizona eyaletinde yaşayan Danielle Stephens, 31 üyeli ailesinin 26'sının kansere kurban gittiğini söylüyor. Nükleer denemeye bağlı radyasyondan etkilenen bölgelerin sayısı kısıtlı tutulsa da, Amerika'nın diğer bölgelerinde de bu tarz radyasyona maruz kalan alanlar bulunuyor.
Enerji ve Çevre Araştırma Enstitüsü Başkanı Arcun Makhicani, daha farklı alanlara da yayılan radyoaktif serpintinin, normalde hayvan sütlerine karışabilecek İyot-131 gibi zararlı maddeler de içerdiğini belirtti. Arcun Makhicani birçok bölgenin radyasyona maruz kaldığını belirterek, "Radyasyon taşıyan bulutların bıraktığı yağmurlar, inek sütlerine karıştı. En büyük tahribatı da, her gün taze süt içen çiftçilerin çocukları yaşadı. Bazen, Iowa, Kansas ve hatta kuzeydoğudaki Vermont gibi eyaletlerde bile, bu radyasyona maruz kalan alanlar bulabiliyorsunuz" dedi.
Çiftçilikle geçinen 800 kişinin yaşadığı Amerikan hükümetinin nükleer deneme gerçekleştirdiği alandan, yalnızca 160 kilometre uzaktaki Utah eyaletinin Enterprise kasabasında doğup büyüyen Preston Truman, 1963 yılına kadar yapılan nükleer denemelerde Amerikan hükümetinin halkı hiç uyarmadığını ifade ederek, "Hatırladığım ilk şey, babamın kucağına oturup, Nevada çölünde yapılan atom bombası denemesini izliyor olmamızdı. Amerikan hükümetinin bu denemeleri yaptığı sırada, halkı özellikle radyasyon bulutları konusunda uyarabilecekken bunu yapmadı. Yetkililer, bölgede yaşayanlar hastalanmaya başladığında bile durumu ciddiye almadı ve ısrarla denemelerin bir tehlike içermediğini söylediler. Nükleer denemelerin başladığı ilk birkaç yıl içinde, kasabada yaşayan çocuklarda kan kanseri hastalığı baş gösterdi. Daha sonra bu vakalar çevre kasabalarda da duyulmaya başladı ve sonuçta yetişkinler de, bu hastalıktan payını aldı" şeklinde konuştu.
Amerikan hükümetinin Nevada çölünde nükleer denemelerini sürdürmeyi planladığı yönündeki haberler, kaygıları gittikçe artırıyor. Başkent Washington'da bulunan Ulusal Nükleer Güvenlik Dairesi sözcüsü Bryan Wilkes, "Gelecekte nükleer deneme yapılmasına gerek duymuyoruz. Böyle bir plan da yapmıyoruz. Böyle bir konuyu tartışmıyoruz" dedi.
Wilkes, mevcut bütçede Nevada'daki deneme bölgesinin masraflarına ödenek ayırıldığını, ancak yeni nükleer silahların üretilip, bunların denenmesi gibi olasılıkların bulunmadığını belirterek "Nükleer denemeye hazırlıklı olmamız için her yıl bütçeden bize ayrılan bir para mevcut. Ama bu para sadece Nevada'daki deneme alanının bakım masraflarını kapsıyor. Eğer bu deneme alanının bakımını yapmazsak, bu kez de nükleer deneme yapacak bir yerimiz olmayacak. Tabi ki önceden bilemem ama, ileride nükleer deneme yapma gereksinimi de yaşayabiliriz" şeklinde konuştu.
Bryan Wilkes, gerçek nükleer denemenin ancak güvenlik açısından gerekli olduğu zaman, yani bilgisayar simülasyonlarının yeterli olmadığı bir zaman yapılabileceğini belirtiyor. Ancak kendi devletleri tarafından ihanete uğradığını düşünen nükleer deneme kurbanı Amerikalılar, bu sözlere kolay kolay güvenmiyor.
