Yeni Türkiye Buluşmaları’nda “başkanlık Sitemi” Konuşuldu

Antalya Büyükşehir Belediyesi Kültür ve Sosyal İşler Dairesi Başkanlığı tarafından düzenlenen ‘Yeni Türkiye Buluşmaları’nın 10’uncusu Antalya Kültür Merkezi (AKM) Perge Salonu’nda gerçekleşti. Türkiye gündeminin ana başlıkları arasında yer alan “Başkanlık Sitemi’nin tartışıldığı konferansa Antalya Vali Yardımcısı Mehmet Kurdoğlu, Antalya Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı İbrahim Evrim, Bedrullah Erçin, akademisyenler ve vatandaşlar katıldı.Başkanlık sisteminin tarihi, başkanlık sistemi ve Amerika örneği, Başkanlık sisteminin Türkiye’ye uygulanabilirliği gibi konuların ele alındığı konferans, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Murat Yanık ve Selçuk Üniversitesi Hukuk Fakültesi Anayasa Hukuku Anabilim Dalı Başkanı Prof. Dr. Faruk Bilir’in sunumlarıyla tartışıldı.PARLAMENTER SİSTEM TÜRKİYE’DE BAŞARISIZTürkiye’deki mevcut rejimin tarihte pek çok başarısızlıkla karşılaştığını belirten Doç. Dr. Yanık, “ Parlamenter Sistem, Yarı Başkanlık veya Başkanlık Sistemi, her üçü de demokratik açıdan uygundur. Bugün parlamenter sistemle yönetiliyoruz. Başkanlık sistemini de siyasi bir tercih olarak tartışıyoruz. Türkiye’de Parlamenter Sistem, yaklaşık 100 yıldır uygulanıyor ancak maalesef başarılı değil. Tarihte birçok başarısızlığı, sorunu ve krizleri var. Elbette tüm bunların sorumlusu parlamenter sistem değil, ancak uygulandığı dönemlerde bu sorunlar yaşandı. Özellikle son yıllarda böylesi sorun ve krizler yaşanmıyorsa, bunun sebebi Cumhurbaşkanlığı ve Başbakanlık makamında bulunan insanların özverili ve sorumlu davranmalarıdır” dedi.BAŞKANLIK SİSTEMİNİN YETKİ VE SINIRLARIKonferansın ikinci konuşmacısı Prof. Dr. Faruk Bilir, Parlamenter Sistem ve Başkanlık Sistemi’nin yetki ve sınırlarını değerlendirdi. Parlamenter Sistem içerisindeki Başbakan’ın Başkanlık Sistemi’ndeki başkandan daha fazla yetki ve yaptırım gücüne sahip olduğunu belirten Bilir, “Bugünkü Başbakan meclise hakim. İstediği kanun çıkar, istemediği çıkmaz. Yürütmeye hakim, bakanları belirleyebiliyor. Hatta kötü niyetli bir Başbakan, Türkiye’de yargıya da hakim olabilir çünkü HSYK Başkanı, Adalet Bakanı. Yani yasama, yürütme ve yargıya hakim bir başbakan ortaya çıkıyor. Başkanlık Sistemi’nde ise, milletvekilleri bakan olamıyor. Başkan, hiçbir şekilde meclis toplantılarına katılamıyor. Meclisin ve başkanın yolları kesişmiyor. Amerika’da bir ay önce kriz yaşandı çünkü Obama’nın bütçe teklifi geçmedi ve gazetelerin attığı başlık “Zavallı Obama” oldu. Türkiye’de bu sistemi önerenlerin samimiyetini şuradan anlıyorum çünkü Başbakan onca yetkiyi bırakıyor ve sadece yürütme bana yeter diyor” şeklinde konuştu.BAŞKANLIK SİSTEMİ BİZE UYAR MI?Kaynağı Amerika Birleşik Devletleri olan Başkanlık Sistemi’nin Türkiye’de uygulanabilirliği konusuna da değinen Bilir, Amerika’daki sistemin Türkiye’ye uymayacağını dile getirerek, konuşmasını şöyle değerlendirdi:“Amerikan Başkanlık sistemi bize uymaz ancak başkanlık eşittir ABD’de değildir. Yani bu sistemin ABD versiyonu vardır. Güney Amerika versiyonu vardır, Latin Amerika versiyonu vardır. Başkanlık sisteminden ziyade başkanlık sistemleri vardır. Bu sistem, sadece ve sadece Amerika’da uygulanır, oraya özgüdür, onlar için yapılmıştır dediğimiz zaman bilime ihanet etmiş oluruz. Aynı şekilde parlamenter sistemin İngiltere versiyonu ve Almanya versiyonu vardır, Türkiye’de de farklı uygulanır. Türkiye’de başkanlık sistemi tercihi yapılacaksa Türkiye’nin kendine özgü şartlarını görmemezlikten gelemeyiz. Ayrıca eğer bu sistemin bir zaafı ve eksiği varsa bu tespit edilmelidir.”Konuşmaların ardında ise konuşmacılar vatandaşların sorularını cevaplandırdı. Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı İbrahim Evrim, konuşmacılara ASMEK kursiyerlerinin yapmış olduğu “Ebru” çalışmalarından hediye etti.