Yeni Üretim Sezonuna Sorunsuz Girmek Istiyorlar

Türkiye'nin en büyük toptancı hali olan Antalya Hali'ndeki iş yeri sahipleri, yeni üretim sezonunda Hal Kanunu'nun tam olarak uygulanması ve işletmelerin yönetiminden kaynaklı sorunların giderilmesi ile sorunsuz başlamayı istiyor.

Büyükşehir Belediyesi Toptancı Hal Şube Müdürü Rıza Uysal, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 480 dekar alanda kurulu Antalya Toptancı Hali'nde sebze ve meyve komisyonculuğu yapan 600'a yakın işletme ve üretim bölgesi bulunduğunu, bu haliyle de Türkiye'nin en büyük hali olduğu gibi Avrupa'nın da en büyük halleri arasında olduğunu söyledi.

Antalya'daki 20 bine yakın çiftçinin Türkiye sebze ve meyve üretiminin yaklaşık yüzde 20'sini karşıladığını vurgulayan Uysal, "Bu aylar hale en düşük girdinin olduğu dönemdir. Çünkü sera üretimi bitti. Yaylalardan gelen ürünler var. Sezonumuz Kasım ayının 15'lerinde başlar, bir sonraki yılın temmuz ayına kadar devam eder" dedi.

Antalya Toptancı Hali'nden 40 civarında ülkeye ihracat yapıldığına işaret eden Uysal, bu durumun Antalya'nın, Türkiye için ne kadar önemli olduğunu gösterdiğini aktardı.

Uysal, kamuoyunda "Hal Kanunu" olarak bilinen 5957 Sayılı Sebze ve Meyveler ile Yeterli Arz ve Talep Derinliği Bulunan Diğer Malların Ticaretinin Düzenlenmesi Hakkında Kanun'un yaklaşık 10 ay önce yürürlüğe girdiğini hatırlatarak, ancak yasayla ilgili sorunların devam ettiğini ifade etti.

Yeni olması ve uygulanacağı kişilerin eğitim seviyesinin düşük olmasının yasanın uygulanmasını güçleştirdiğine dikkati çeken Uysal, "Sorunların aşılmasında Büyükşehir Belediyesi ve Hal Müdürlüklerinin yanı sıra merkezi yönetim birimlerine de görevler düşüyor. Merkezi yönetim birimlerinin yasa ile ilgili sık sık eğitimler vermesi gerekiyor" diye konuştu.

Yasanın en önemli amaçlarından birisinin tarımdaki kayıt dışılığın önüne geçmek olduğunu vurgulayan Uysal, "Halde otomasyon sistemi kuruldu. Üretimden tüketime kadar pazara sunulan her ürün kayıt altına alınmaya çalışılıyor. Yasa, çağdaş koşullara uygun olarak hallerin yeniden yapılmasını ve düzenlenmesini de amaçlıyor" dedi.

Uysal, 1 Temmuz'da yürürlüğe giren Türk Ticaret Kanunu ile satışların tahsilatı ile ilgili sorunlar oluştuğunu belirterek, "Komisyoncu arkadaşlarımızın sattıkları ürünlerin bedellerini zamanında veya hiç tahsil edememeleri gibi sorunları var. Bununla ilgili düzenleme yapılması gerekiyor. Bu sektörün yaşaması gerekiyor. Komisyoncularımızın çek tahsilinde yaşadıkları sorunlar devam ederse ileride daha büyük sorunlar oluşabilir" diye konuştu.

-Antalya Toptancı Hali'ndeki iflaslar-

Antalya'da yaşanan bazı iflaslara hal kanunun neden olduğu ile ilgili iddialar bulunduğunu hatırlatan Uysal, konuyla ilgili Gümrük ve Ticaret Bakanlığı'ndan iki müfettişin inceleme yaptığını söyledi.

İflasların nedeni olarak sadece Hal Kanunu'nun gösterilmesinin doğru olmadığını vurgulayan Uysal, şunları kaydetti:

"Kanun komisyoncuların iflaslarına neden olacak hükümler içermiyor. İşletmelerin iflas etmesi veya iflasın eşiğine gelmesi, yönetim kaynaklı olabilir. Antalya ve Türkiye'deki halcilik genel olarak geleneksel yöntemlerle yapılıyor. Aile işletmeciliği var. Modern olmadığı için uluslararası normlara uyamıyoruz. İşletme tarımının özendirilmesi gerekiyor. Sektörün, çiftçilerin sorunlarının çözümü için bir yere varamazsak sezonun açılışında sorunlar büyüyebilir."

Yeni yasanın harfiyen uygulanması gerektiğini dile getiren Uysal, şöyle devam etti:

"Bu konuda bakanlığın desteğini bekliyoruz. Belediyeler tam anlamıyla yeterli olamıyor. Çünkü bu kitleler eğitim seviyesi en düşük olan kitleler. İnsanlara anlatmak çok zor. Ayrıca tahsilat sorunlarının giderilmesi gerekir. Hal yasasında komisyoncuların sattıkları ürünlerin bedellerini üreticilere vermesinin süresi 15 iş günüdür. Ama komisyoncu, diğer esnaf ve tüccara sattığı ürünün bedelini 6 ay gibi bir sürede ancak alıyor. Aradaki süre büyük bir sorundur. İflaslar da bunlardan kaynaklanıyor."

Sektörde 12 yıldır çalışan Ali Kaya ise asıl sorunun kanun olmadığını, yasanın tam olarak uygulanamadığını belirterek, yasada öngörülenlerin tam anlamıyla uygulanması halinde sıkıntıların önüne geçilebileceğini kaydetti.