Yenisey Kitabeleri'ni yazan Türk topluluğu kimdir? Yenisey Yazıtları kime ait?

Köktürk Kağanlığının yıkılması ardından bu bölgeye hâkimiyet kuran yeni liderlerin diktiği söylenen Yenisey Yazıtları, 158 adet Türkçe yazıt kurgan ve mezar taşından oluştuğunu bilinir. Genellikle mezar taşlarından oluşan bu yazıtların bazıları birkaç kelimeden oluşurken bazıları ise birkaç satırdan oluşur. Yazıldığı dönemin siyasi ve kültürel yapısını taşıyan bu yazıtların dili yalın ve abartısızdır. Bu yazıtlarda genellikle yazarların dünyevi yaşama doymadıkları samimi bir dille aktarılmıştır.

Yenisey Yazıtları kim tarafından yazıldı?

Türk tarihinde önemli bir yere sahip olan Yenisey Yazıtları, Sibirya'nın Yenisey Nehri vadisinde bulunan ve Türk kültürünün önemli bir parçası olan anıtlardır. Bu yazıtlar, Türklerin Orta Asya'dan Avrupa'ya uzanan tarihini ve kültürünü aydınlatan önemli bir kaynaktır. Ayrıca Türklerin Orta Asya'dan göç etmeleri ve daha geniş coğrafyalara yayılmaları hakkında önemli bilgiler içerir.

Yenisey Yazıtları tarihi nedir?

Yenisey Yazıtları'nın tarihi, Türk tarihinin önemli bir dönemine, özellikle de Göktürk Kağanlığının hüküm sürdüğü zamana dayanır. Yenisey bölgesinde farklı Türk boylarına ait olduğu kabul edilen Yenisey Yazıtlarının ilk bulunanı Uybat III abidesidir. Bu abide Polonya'nın Danzig şehrinden doğa bilimci Daniel Kotlib Messershmitt tarafından bulunmuştur. Göktürk Kitabelerinden önce yazıldığı söylenen bu yazıtlar Orhun Alfabesi olarak bildiğimiz Türkçe damgalarla yazılmıştır. Neredeyse hiçbirinde tarih kaydı bulunmayan bu yazıtların sırrı Wilhelm Thomsen tarafından çözülmüştür.

Yenisey Yazıtları özellikleri nelerdir?

Yenisey Yazıtları, Türk tarih ve kültürünün önemli bir parçasıdır. Göktürk Kağanlığı dönemine ait bu yazıtlar Türklerin tarihini, dini inançlarını, toplumsal yapılarını ve dilbilimini anlamak için vazgeçilmez bir kaynaktır. Bu yazıtların keşfi, Orta Asya'nın tarihini ve kültürünü daha iyi anlamamıza yardımcı olmuştur. Yenisey Yazıtları, Türk milletinin kökenlerine ve kimliğine ışık tutan eşsiz anıtlardır ve tarihçiler, arkeologlar ve dilbilimciler için hala incelenmeyi bekleyen birçok sır barındırırlar.

Orhun alfabesi olarak bilinen Türkçe damgalarla yazılan Yenisey Kitabeleri, günümüzde Hakasya, Tıva, Dağlı Altay cumhuriyetleri bölgesinden, Krasnoyarsk ilinden, Lena akarsuyu boyundan, Yenisey, Abakan, Kemçik, Kem, Oya, Elegest akarsuları boyundaki kurganlarda bulunur. Yenisey Kitabelerini yazan Türk topluluğu hakkında kesin bir bilgi olmamakla beraber yeni bilimsel araştırmalar bu kitabelerin Kırgızlar tarafından dikildiğini ortaya koyar. Yenisey Yazıtları özellikleri:

• Yenisey Yazıtları 158 adet Türkçe yazıt kurgan ve mezardan oluşur.
• Yazıtlar Orhun Alfabesi diye bildiğimiz Türkçe Damgalar ile yazılmıştır.
• Bu yazıtların bazıları birkaç kelimeden oluşurken bazıları 5-10 satırlıktır.
• Yenisey yazıtları ve Orhun yazıtları arasındaki fark lirizmdir. Yenisey Yazıtları Orhun Yazıtlarındaki kadar lirik olmamakla beraber yazı da Orhun Yazıtlarındaki kadar gelişmemiştir.
• İlk bulunanı Uybat III abidesidir.
• İçerik bakımından kısadır.
• Genellikle yazı sahibinin dünyevi yaşama doymadan ayrılışı konu edilir.
• Yenisey bölgesinde yaşayan değişik Türk boylarına ait oldukları kabul edilir.
• Kırgızlar tarafından 9-10. yy.larda dikildiği söylenir.
• Sırrı Wilhelm Thomsen tarafından çözülmüştür.
• Türk kültürünün erken dönemlerine ait dil, din ve gelenekler hakkında bilgi sağlarlar.