Yerel seçimlere geri sayım

ANKARA (İHA) - 28 Mart 2004 Pazar günü yapılacak Mahalli İdareler Genel Seçimleri'nde vatandaşların uyması gereken kurallar belirlendi. Buna göre, oy verme işlemi saat 08.00'de başlayacak, saat 17.00'de sona erecek. Oyunu kullanmayan seçmen 5 milyon lira para cezası ödeyecek. Hastalık veya başka bir mazereti nedeniyle oy kullanamayan seçmen ise bu mazeretini bir ay içerisinde ilçe seçim kuruluna bir dilekçe ile bildirmek zorunda olacak.

Bu arada, oy verme işlemi, günün daha erken karardığı doğudaki 32 ilde saat 07.00-16.00, diğer illerde saat 08.00-17.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek.

Yüksek Seçim Kurulu yetkilileri, seçimin yapılacağı 28 Mart Pazar günü, saatlerin 01.00'de bir saat ileri alınmasıyla geçilecek olan yaz saati uygulaması dolayısıyla seçmenleri saatlerini ayarlamaları konusunda uyardı. YSK'nın kararına göre, seçmenlerin oylarını saat 07.00-16.00 saatleri arasında kullanacağı birinci grup iller şunlar:

"Adıyaman, Ağrı, Artvin, Bingöl, Bitlis, Diyarbakır, Elazığ, Erzincan, Erzurum, Gaziantep, Giresun, Gümüşhane, Hakkari, Kars, Malatya, Kahramanmaraş, Mardin, Muş, Ordu, Rize, Siirt, Sivas, Trabzon, Tunceli, Şanlıurfa, Van, Bayburt, Batman, Şırnak, Ardahan, Iğdır ve Kilis."

Oy verme işlemi saat: 08.00-17.00 saatleri arasında gerçekleştirilecek iller ise şöyle:

"Adana, Afyon, Amasya, Ankara, Antalya, Aydın, Balıkesir, Bilecik, Bolu, Burdur, Bursa, Çanakkale, Çankırı, Çorum, Denizli, Edirne, Eskişehir, Hatay, Isparta, Mersin, İstanbul, İzmir, Kastamonu, Kayseri, Kırklareli, Kırşehir, Kocaeli, Kütahya, Konya, Manisa, Muğla,Nevşehir, Niğde, Sakarya, Samsun, Sinop, Tekirdağ, Tokat, Uşak, Yozgat, Zonguldak, Aksaray, Karaman, Kırıkkale, Bartın, Yalova, Karabük, Osmaniye ve Düzce."

Ayrıca Ceza İnfaz Kurumları ve Tutukevlerinde oy verme işlemi saat 08.00'de başlayacak ve YSK'nın o yer için belirlediği bitiş saatinde sona erecek.

Bu arada, oy verme süresi dolması halinde sırada bekleyen vatandaşlar var ise Sandık Kurulu Başkanı sırada bekleyenlerin kimliklerini tespit edecek ve sırayla oy kullanmalarını sağlayacak. Saat 17.00'den sonra sandığa gelinmesi halinde oy kullanılamayacak. Vatandaşlar oy kullanabilmek için yanlarında seçmen bilgi kağıdı ile kimlik kartı bulundurması gerekecek. Seçmen bilgi kağıdının kaybedilmesi veya unutulması halinde, kişi seçmen listesinde adı bulunuyorsa oy kullanabilecek. Ama kimlik belgesi ibraz etmek zorunda kalacak. Sandık Kurulu tarafından kabul edilecek kimlik belgeleri şöyle:

"Nüfus cüzdanı, resmi daireler veya iktisadi devlet teşekküllerince verilen kimlik kartı, pasaport, evlenme cüzdanı, askerlik belgesi, trafik ehliyeti."

Okuma-yazma bilmeyen bir seçmene başka bir seçmen yardım edemeyecek. Bu seçmenler Sandık Kurulu Başkanı'na başvuracaklar. Başkan pusulanın üzerindeki siyasi parti amblemlerini, isimleri seçmene anlatacak. Bu bilgilerle kapalı oy verme yerine giren seçmen oyunu kullanacak. Görmeyenler, felçliler, ellerini kullanamayanlar da oy kullanacakları sandıkta bulunan akrabalarından, dostlarından birinin ya da herhangi bir seçmenin yardımıyla oy kullanabilecek. Ama bir seçmen sadece bir özürlüye yardım edebilecek. Yardım eden seçmenin adı ve soyadı tutanak defterine yazılarak imzası alınacak. Hastalar, gebe kadınlar ve özürlüler, sandık başında kuyruk da olsa beklemeden oy kullanabilecek.

Seçimler, demokrasinin gereği olarak "gizli oy, açık tasnif" yöntemiyle yapılacak. Bunun sağlanması için seçmenin oyunu tek başına kullanması gerekiyor. Sandık Kurulu'ndan zarf ve birleşik oy pusulasını alan bir seçmen, oyunu kullanmadan önce başka bir yere gidemeyecek, başka bir kimseyle konuşup danışamayacak. Oy kullanacak vatandaş hemen kapalı oy verme yerine girecek ve oyunu kimse görmeden kullanacak, zarfını kapatarak kapalı zarfı sandığa götürecek.

Her sandıkta bütün bilgilerin yazıldığı bir tutanak defteri bulunuyor. Seçmenlerin kurallara göre oy kullanmalarını sağlayan Sandık Kurulu'nun görevleri arasında oyları saymak bulunuyor. Akşam saat 17.00'de seçim bittikten sonra, sandıklar tek tek açılıyor. Çıkan zarflar ve sayıları, tutanağa geçiriliyor. Zarfların sayısıyla oy veren seçmen sayısı karşılaştırılıyor. Eşitse, bu defa önce geçersiz zarflar kontrol ediliyor. Geçersiz olanlar sayılarak paketleniyor, paket mühürleniyor. Bu arada kullanılmayan oy pusulaları ve zarflar sayılıyor, paketleniyor, mühürleniyor, oylamada kullanılan mühürle birlikte bir zarfa konuluyor, Sandık Kurulu mührüyle mühürleniyor, bir torbaya konulup torbanın ağzı kapatılıyor. Seçmen sayısından fazla olan zarf bulunması halinde, Kurul Başkanı zarfların arasından rasgele fazla olan kadar zarfı seçiyor, içini açmadan hemen yakıyor.

Oy kullanmayan seçmenlerin adına oy atanlara 3-5 yıl hapis, iki sandıkta birden oy kullananlara 3-5 yıl hapis, ağır para cezası, itiraz ve şikayetleri tutanağa geçirmeyen Sandık Kurulu üyelerine 1 yıla kadar hapis, seçim sonuçlarını değiştirmeye, kalkan, tutanakları tahrif edenlere 5-8 yıl ağır hapis cezası verilecek. Bu arada geçersiz olan oylar Sandık Kurulu tarafından verilen orijinal oy pusulası dışındaki oy pusulaları, üzerinde seçmenin adı, imzası vb. bulunan oy pusulaları, Sandık Kurulu'nun mührünü taşımayan oy pusulaları, hiçbir yerine EVET mührü basılmamış ya da birden fazla partiye EVET mührü basılmış oy pusulaları (Aynı partiye ayrılmış daireye birden fazla EVET mührü basılmışsa, oy geçerli), zarfın içine oy pusulası dışında başka bir kağıt konulmuşsa, (EVET mührü ya da Sandık Kurulu'nun mührü pusulanın diğer bölgelerinde iz bırakmışsa bile oy pusulası geçerli.), İlçe Seçim Kurulu ile Sandık Kurulu'nun mührü eksik olan zarflar ve seçmenin adını belli edecek bir işaret varsa, o zarf geçersiz olacak.