Yeri bilinmiyor... CIA'in gizli programı ortaya çıktı

ABD Senatosu İstihbarat Komitesinde iki Demokrat senatörün soru önergesi, Merkezi İstihbarat Teşkilatının (CIA) Amerikalılar hakkında toplanan bilgileri içeren gizli, açıklanmayan bir veri deposuna sahip olduğunu ortaya çıkardı.

Oregon Senatörü Ron Wyden ile New Mexico Senatörü Martin Heinrich'in, ABD'lilere yönelik veri toplama programına ilişkin CIA yetkililerine Nisan 2021'de gönderdiği mektup ve bu mektuba verilen yanıta yönelik gizlilik kaldırıldı.

Mektubun ve yanıtın büyük kısmı "gizli bilgi" gerekçesi ile kapalı ancak iki senatör mektuplarında söz konusu programın "yasal çerçevenin dışında veri topladığını" kaydetti.

HALKTAN GİZLENDİ

Programın içeriği CIA ve senatörler tarafından detaylandırılmazken, iki senatör CIA'in programı halktan ve Kongre'den uzun süredir gizlediğini iddia etti.

Wyden ve Heinrich, mektuplarında, CIA'in veri toplama programının, Kongre tarafından kabul edilen ve yeniden düzenlenen yasaların dışında kaldığını, ancak istihbaratın faaliyetlerinin çerçevesini geniş bir şekilde belirleyen ve ilk olarak eski Başkan Ronald Reagan tarafından 19 Mart 1981'de imzalanan 12333 sayılı Başkanlık Kararnamesi kapsamına girdiğine işaret etti.

Senatörler, "Kongre'nin bu CIA programından haberdar olmadan (teşkilata ilişkin) yasa çıkarmaması ve çıkarılacak yeni yetkilendirme yasasındaki reformların bu programı kapsadığı konusunda Amerikan kamuoyunun ikna edilmesi çok önemlidir." ifadelerine yer verdi.

BAHANE OLARAK 'DIŞ İSTİHBARAT' DENİLDİ

Gizlilik ve Sivil Özgürlükler Gözetim Kurulunca programa ilişkin büyük ölçüde üstü kapatılmış yanıtta, CIA analistlerinin bu programı ABD vatandaşları veya gizlilik yasaları kapsamındaki diğer kişiler hakkında herhangi bir bilgi aramak üzere kullanması için dış istihbarat amacı gerektiği ifade edildi.

Ancak Kurul, CIA analistlerinin bu program kapsamında yaptıkları sorgulamalarının gerekçesini ifade etmesine gerek olmadığını kaydetti.

CIA tarafından yayınlanan ek belgelerde, DEAŞ'ın mali verilerinin toplanmasına ilişkin bir programın da söz konusu olduğu ve bu programda aynı zamanda ABD vatandaşlarının bazı kayıtlarının da olduğu anlatıldı.

ABD Ulusal Güvenlik Ajansının (NSA) da 2013'te milyonlarca Amerikalının iletişim kayıtlarını tuttuğu, Edward Snowden'in ifşaatları ile ortaya çıkmıştı.

DÜNYA ÇAPINDA SES GETİRMİŞTİ

Snowden, NSA'nın ABD internet şirketleri aracılığıyla toplu verilere ve telekomünikasyon sağlayıcılarından gelen yüz milyonlarca arama kaydına erişimini ortaya çıkarmış ve bu ifşaat, dünya çapında tartışmalara yol açmıştı.

Kongre daha sonra kişisel verilerin korunması için istihbaratla ilgili yasalarda reformlar yapmıştı.

Ancak ABD'de halen istihbaratın, sivil özgürlükleri ve özel hayatın gizliliğini ihlal ettiği yönünde endişeler söz konusu.

CIA ve NSA'nın görev alanı tamamen ülke dışındaki faaliyetleri kapsıyor. Bu teşkilatların Amerikalıları veya ABD'deki işletmeleri araştırmaları yasak ancak buna riayet edilmediğine ilişkin geniş bir kanı var. (AA)