Yıldırım düşmesi nedir ve nasıl oluşur? Yıldırım düşmesi en çok hangi iklimde, bölgede görülür?

Yoğun yağmur yağışı ve şimşek çakması sonucu meydana gelen yıldırım düşmesi, bulut ile yeryüzü arasında oluşan yüksek gerilimli bir elektrik boşalması olarak tanımlanır. Yıldırım düşmesi nasıl oluşur, en çok hangi bölgede görülür?

Yıldırım Düşmesi Nedir?

Yıldırım düşmesi, gökyüzündeki bulutlarla yer arasında meydana gelen yüksek gerilime sahip bir elektrik boşalması sonucu ortaya çıkan bir doğa olayıdır. Yıldırım ani geliştiği için önceden tahmin edilebilir olması oldukça zordur. Ancak belli hava durumlarında meydana gelen yıldırım için önceden önlemler alınması mümkündür.

Dünyada bir sene içinde ortalama 3 milyar kadar yıldırım düşer. Gökyüzünde oluşan yıldırımların bazıları gözle görülebilirken bazıları görülemez. Yıldırım düşmesinde oldukça büyük bir enerji açığa çıkar.

Yıldırım sayesinde oksijen ve nitratlar yeryüzüne iner. Bu sayede de başta bitkiler olmak üzere birçok canlı için yıldırımın faydalarından söz etmek mümkündür.

Yıldırım Düşmesi Nasıl Oluşur?

Yıldırım düşmesi şu şekilde oluşur:

• Güneş ışıkları dünyayı ısıtır ve ısınan hava yükselmeye başlar.
• Bu sırada buharlaşan su kütleleri de ısıyla birlikte gökyüzüne taşınır.
• Buharlaşan ve ısınan hava, ortalama 2 ya da 3 kilometrelik bir mesafeye ulaştıktan sonra havanın soğuk katmanlarıyla karşılaşır.
• Aniden buharlaşma olayı yaşanır ve bulutlar meydana gelir. Gökyüzünde oluşan bu bulutlar hava akımlarıyla 20.000 metre yüksekliğe kadar erişebilir.
• Bulutlar yükselirken içlerinde yer alan buz kristalleri birbirlerine sürtünmeye başlar. Bu sırada da ortaya belli bir miktarda statik elektik ortaya çıkar. Bu elektrik enerjisi bulutların üst kısımlarında pozitif, alt kısımlarında ise negatif enerjiyle yüklüdür. Bu iki enerjinin birbirini itmesi sonucunda da yıldırım oluşur.
• Oluşan bu pozitif ve negatif yükler, saniyede 1000 kilometrelik hıza ulaşarak toprağa iner. Kısacası yıldırıma kısa devre de diyebiliriz. Yıldırım 1000 kilometrelik hıza ulaştığında sıcaklığı yaklaşık 30.000 derecedir.

Yıldırım düşmesi ile ilgili en çok merak edilen sorulardan biri, yıldırımın aşağıdan yukarıya doğru mu, yoksa yukarıdan aşağıya doğru mu indiği ile ilgilidir. Yıldırım yerden buluta doğru da gidebilir. Yaklaşık 100 metrelik bir irtifa söz konusu olduğunda iki akım birleşir ve büyük bir iletken koridor ortaya çıkar. Yani pozitif yük buluta doğru yükselir. Buradaki amaç ise bulutun nötr hale gelmesidir.

İki taraf arasında başlangıçta yer alan potansiyel yük farkı zamanla azalır ve bu fark sıfırlandığında yıldırım düşme olayı biter. Bir yıldırımda ortalama 10 ya da 12 kez bu devasa iletken koridor olayı yaşanır.

Yıldırım Düşmesi En Çok Hangi İklimde Görülür?

Yıldırım düşmesi genellikle yağmurların ve karların bol yağdığı iklimlerde görülür. Buna en güzel örnek muson iklimidir. Türkiye’de ise en çok yağış alan bölge Karadeniz olduğu için en sık yıldırım düşmesi bu bölgede görülmektedir. Aynı zamanda Akdeniz, Doğu Anadolu ve Ege’de de ilkbahar aylarında yıldırım düşmesi sıklıkla görülmektedir.

Yıldırım yalnızca yağmur yağdığında değil, aynı zamanda kar yağdığında da görülebilir. Bu olaya çok sık rastlanmasa bile nadir şekilde meydana gelmesi mümkündür. Yaşanan yıldırım düşmesi doğa olayı, oldukça farklı ve ilgi çekici olarak değerlendirilir.

Yıldırım Düşmesi En Çok Hangi Bölgede Görülür?

Yıldırım düşmesinin en çok görüldüğü bölgelerin başında, Doğu Hindistan’ın Brahmaputra Vadisi gelir. Bu vadiye aylık olarak binlerce yıldırım düştüğü zamanlar olur.

Ülkemizde en sık yıldırım düşmesinin görüldüğü bölgeler Doğu, Orta ve Batı Karadeniz’dir. Samsun ve Erzurum’da yılda ortalama 3’er kez yıldırım düştüğü bilinir. Zonguldak, Sakarya, Sinop, İzmit, Kars başta olmak üzere birçok ilimizde de yılda 1’er kez yıldırım düşmesi görülür..

Yıldırım düşmesi sonucu insanlar yaralanabilir hatta hayatlarını kaybedebilir. Aynı zamanda yıldırım evlerdeki elektriğin kesilmesine, yangınlar çıkmasına sebep olabilir. Tüm bunların yanı sıra yıldırım bir ağaca isabet ederse ağacı ortadan ikiye ayırabilir.