Yoksul ülkelerin sağlığı bozuk

WHO'nun hazırladığı 'Dünya Sağlık Raporu'na göre, dünyada yaklaşık 34-46 milyon AIDS hastası olduğu tahmin ediliyor. AIDS'in ortaya çıkışından bugüne yaklaşık 20 milyon insan, hastalık sebebiyle hayatını kaybetti. Ölümlerin 3 milyonu da 2003 yılında meydana geldi. Günümüze kadar 4 milyon çocuğa HIV virüsü bulaştı. 2003 yılında HIV bulaşan 3 milyon kişiden, 700 bini çocuk. Bunların, neredeyse tamamı, virüsü, gebelik ya da emzirme sırasında annesinden almış.

Afrika ülkelerindeki AIDS'li sayısı, dünyadaki toplam sayının üçte ikisini oluşturuyor. Afrika'daki her 12 erişkinden birisi AIDS'li. Bu ülkelerde, yaklaşık 6 milyon AIDS hastası, uygun bir tedavi almazsa, yakın gelecekte hayatını kaybedecek. Oysa bunlardan yalnızca 400 bin kişi böyle bir imkana sahip.

AIDS EN ÇOK, CİNSEL İLİŞKİYLE GEÇİYOR

AIDS en çok, kadın-erkek arası cinsel ilişkiyle geçiyor. Hayat kadınları, erkekler arası cinsel temasta bulunanlar ile iğneyle uyuşturucu kullananlar en riskli grubu oluşturuyor. İç huzursuzluklar, yoksulluk ve benzeri sosyal faktörler AIDS'in yayılmasını hızlandırıyor. Son yıllarda keşfedilen ve 'antiretroviraller' adı verilen ilaçlar, AIDS gelişimini yavaşlatabiliyor. Ancak bu ilaçlar oldukça pahalı.

Raporun asıl can sıkıcı kısmı ise sağlıkla ilgili küresel istatistikler. Burada da yoksul-zengin uçurumunun boyutları bütün çıplaklığıyla ortaya konuyor. ABD'de kişi başına sağlık harcaması 4 bin 887 dolar iken, bu rakam İsviçre'de 3 bin 779 dolar, Norveç'te 2 bin 981 ve Almanya'da 2 bin 412 dolar şeklinde gerçekleşti. Kişi başına en düşük sağlık harcaması yapılan ülkeler ise sırasıyla şöyle: Etiyopya'da 3, Afganistan'da 8, Mozambik'te 11, Bangladeş'te 12, Kenya'da 29, Türkiye'de 109 ABD Doları.

BİR NORVEÇLİ, 'İKİ AFGANLIYA BEDEL'

Doğuştan beklenen yaşama süresi bakımından da tablo benzer. Zimbabve'de doğan bir çocuk, İsviçre'de doğan bir çocuğun yarısı kadar hayat sürebiliyor. Bir Norveçli ortalama 80 yıl yaşarken, Afganistanlı sadece 42 yıl yaşamayı ümit ediyor. Türkiye için doğuştan beklenen yaşama süresi 70 yıl. Etiyopya, Mozambik, Kenya, Almanya ve ABD'de ise sırasıyla; 48, 42, 51, 79 ve 77 yıl.

Etiyopya'daki her yüz gebeden yalnızca 10'unun doğumu bir sağlık personeli tarafından yaptırılıyor. Bu oran ABD için yüzde 99, Türkiye'de ise yüzde 81. Mozambik'te her 100 bin kişiden 263 kişi sıtmadan hayatını kaybediyor. Norveç, İsviçre, ABD, Almanya ve Türkiye'de ise sıtmadan ölen yok.

Her bin canlı doğuma karşılık 5 yaş altı ölüm oranlarında da tablo aynı derecede çarpıcı. Bu oran Afganistan'da 257, Kenya'da 113, Etiyopya'da 179 olarak belirlenmiş. Oysa Norveç, İsviçre ve Almanya için yaklaşık her bin canlı doğuma karşılık 5 yaşın altında sadece beş çocuğun hayata veda ettiği görülüyor.