Yrd. Doç. Dr. Bay: Adliye Arşivleri Denize Dökülmüş, Isınmak Için Yakılmış

Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi (RTEÜ) Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölüm Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr Abdullah Bay, Adliyelerdeki yerel arşivlerin belirli bir süreden sonra imha edilmesinin, tarihi kayıplara yol açtığını söyledi. Bay, “1980’de Trabzon Vilayet Arşivi imha edilmiş, bir kısım arşiv de denize dökülmüş, 40’lı ve 60’lı yıllarda da süresi dolan dosyalar ısınmak için yakılmış.” dedi.

Yrd. Doç. Dr. Abdullah Bay, gazetecilere yaptığı açıklamada, cumhuriyet döneminde daha çok merkezi arşivlerin korunması üzerinde durulduğunu tespit ettiklerini belirtti.

“Yalnızca Trabzon ilinde meydana gelen ihmallere değinmek bile durumu açığa kavuşturmak için yeterli olacaktır." tespitinde bulunan Bay, "1980 yılında 20 seneden eski arşivlik malzemelerin SEKA’ya gönderilerek imha edilmesi emrinin verilmesi ile mühim miktardaki Trabzon arşivi imha edilmiştir. Yine bir kısım arşiv malzemesi de kamyonlarla denize dökülmüş ya da yakılarak imha edilmiştir. Tahrip edilen arşivlerde Osmanlı döneminden kalma adliye ve kadılık kayıtları ile müftülük ve vakıf belgeleri bulunuyordu.” diye konuştu.

Yaptıkları tespitlerin imha edilmiş arşivleri geri getiremeyeceğini ancak arşiv uygulaması bilinçli hale getirebileceğine dikkat çeken Bay, “Arşivleri günümüzde de imha etmeye devam etmekteyiz. Adliye saraylarındaki yerel arşivler peyderpey aynı akıbete uğramakta. Hem de bakanlık eliyle. Birçok ildeki adliye arşivlerine başvuru yaptığımda 30 yıldan daha eski bu Arşivlerin imha edildiğini öğrendim. Hatta birçok adliye yetkilisinden 40’lı ve 60’lı yıllarda süresi dolan dosyaların, o zamanlar kaynak yetersizliğinden dolayı ödenek çıkarılamadığından ısınmak için yakıldığını öğrendim.” şeklinde konuştu.

"ADLİYE ARŞİVLERİ TÜRK TARİHİ İÇİN TEMEL KAYNAK DEĞERİ TAŞIYOR"

Adalet Bakanlığı’nın, çıkartacağı genelge ile adliye belgelerinin imhasını acilen yasaklaması gerektiğine vurgu yapan Yrd. Doç. Dr. Bay, "Adliye arşivleri, Türk Hukuk tarihi açısından temel kaynak değeri taşımaktadır. Mahkeme kayıtları, özellikle şehir tarihleri ve mahalli hayata ait bilimsel araştırmalar için birinci derece kaynaklardır. Tarihi araştırmalara konu olabilecek bilgilere adliye arşivlerinde rastlamak mümkün. Bu bilgiler, adliyelerde 30 senede bir uygulanan imha yöntemi ile yok olmaktadır. Değeri tartışılmaz olan bu arşivlerin kurtaralım ve tarihçilerin araştırmalarına ışık tutalım. Adalet Bakanlığı, çıkaracağı genelge ile bu belgelerin imhasını yasaklamalı.” ifadelerini kullandı.