Yurt dışından 2 bini aşkın tarihi eser getirildi
Ankara (AA)- Osmanlı döneminde yurt dışına çıkarılan veya yasa dışı yollardan kaçırılan Anadolu kökenli çok sayıda eser, hala yurt dışındaki müzelerde sergileniyor ya da önemli müzayedelerde satışa çıkıyor.ABD, Almanya, Rusya Federasyonu, Hırvatistan, Danimarka, İtalya, Fransa, İsviçre, Sırbistan-Karadağ, Bulgaristan, Ukrayna ve İngiltere gibi ülkelerde Türkiye'den çıkarılmış bir çok tarihi eser bulunuyor.
Bakanlık, Dışişleri Bakanlığı ile koordineli şekilde, müzelerde sergilenen, müzayedelerde satıya çıkarılan veya gümrüklerde ele geçirilen eserlerin takibini yapıyor, iadesini isteyip, dava açıyor ve satışlarını durduruyor. Bunun sonucunda bazı eserler geri gönderiliyor ama hala iade edip etmeyeceği belli olmayan çok sayıda eser yurt dışında.Örneğin, alt yarısı Antalya Müzesi'nde sergilenen Herakles Heykeli'nin üst kısmı ABD'de Boston Museum of Fine Art'da bulunuyor. Eserin iadesine ilişkin
müzakereler, Dışışleri Bakanlığı ile işbirliği halinde sürüyor.
Antalya Kumluca'daki kiliseden 1963 yılında kaçırılan çoğunluğunu dini amaçlı gümüş kapların oluşturduğu tarihi eserler, Washington'daki Dumbarton Oaks
Müzesi'nde sergileniyor. Eserin iadesi için müze yetkilileriyle toplantı yapılmasının planlandığı belirtiliyor.
Los Angeles'taki J. Paul Getty Müzesi'nde de Türkiye kökenli eserler yer alıyor. Eserlerin geri alınması için çalışmaların devam ettiği bildirildi.
-İadeler için yeni politika-
Türkiye'nin iadesi için girişimlerinin sürdüğü Avrupa müzelerindeki Anadolu kökenli eserler şöyle: Rusya'dan 17 yıldır istenen Truva Hazineleri Puşkin Müzesi'nde tutuluyor. İadesi için Almanya ile 17 yıldır girişimlerin sürdüğü Hitit dönemine ait Boğazköy Sfenksi Berlin Müzesi'nde bulunuyor. Osmanlı Devleti döneminde onarım
için götürülen sfenks, geri getirilmemişti.Yine Berlin'deki Bergama Müzesi'nde 19. yüzyılın ikinci yarısında Bergama'dan götürülen Zeus Altarı sunağının yanı sıra Pirene, Milet'ten giden eserler ile İznik çinileri, Uşak halıları, Selçuk ve Hitit buluntuları sergileniyor. Tatarlı Tümülüsü'ne ait 4 boyalı ahşap kalas da Münih'teki
Archaologische Staatssammlung Müzesi'nde teşhirde tutuluyor.Bunun yanında, Ayasofya Cami Haziresi'ndeki Sultan II. Selim Türbesi'nin girişindeki çini pano ile Tralleis kökenli olduğu tahmin edilen üç kadın başı heykeli, Fransa'nın başkenti Paris'teki Louvre Müzesi'nde bulunuyor.
Diyarbakır Müzesi'ne ait sfenks figürü, Akşehir Sedi Mahmut Hayrani Türbesi'nden sanduka, Cizre Ulu Camii'ne ait kapı tokmağı ve Nuruosmaniye Kütüphanesi'ndeki Kur'an-ı Kerim'in bazı yaprakları ise Danimarka'daki David's Samling Koleksiyonu'nda yer alıyor.Bakanlığın, "Almanya'da bulunan eserlerin iadesi için 1991 yılından bu
yana ikili ilişkiler ve toplantılar yoluyla girişimleri sürdürdüğü, eserlerin Türkiye'ye iadesi için yeni bir politika belirlenmesi için çalışmalara başlandığı" kaydedildi.
-2 bini aşkın eser geri getirildi-
Öte yandan, 2000-2008 yılları arasında 2 bini aşkın eser yurt dışından geri getirildi. Bu yıl bin civarında eser Türkiye'ye iade edildi. Buna göre, Almanya'nın
Bremen kentinde, 2002 yılında ele geçirilen 700 sikke ile değişik dönemlere ait 300'ün üzerinde eser, 5 yıllık uğraş sonunda ana vatana döndü. Kocaeli Müzesi'nden 2001 yılında çalınan ve Almanya'nın Münih şehrinde bulunan 2. yüzyıl Roma dönemine ait heykel başı da bu yılın başında geri alındı. Ayrıca, geçen yıl Almanya, İngiltere, Avusturya, Birleşik Arap Emirlikleri ve İsviçre'den sikke, stel parçaları, heykel başı, bronz el gibi farklı türde toplam 349 eser vatanına döndü.
Bunun yanında, 2006 yılında İngiltere'den Afrodisias Friz Bloğu iade edilirken, 2005'te 18, 2004'te 396, 2002'de 1, 2001'de 126, 2000 yılında 347 eser Türkiye'ye getirildi.
