Zehir danışma merkezi çok yoğun
ANKARA (İHA) - Ulusal Zehir Danışma Merkezi, Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı'na bağlı Zehir Araştırma Müdürlüğü bünyesinde, 1988 yılından bu yana Türkiye'deki tüm sağlık kurum ve kuruluşları ile sağlık personeline 24 saat hizmet veriyor.
İlaç etkileşimleri ve yan etkileri konusunda gerektiğinde bilgi verilmesi, zehirli kimyasal maddelerin insanlara ve çevreye zararları konusunda resmi görüş bildirilmesi,
zehirlenme ile ilgili vakalarda bilirkişi olarak hizmet verilmesi, zehirlenme vakalarının tedavisinde kullanılan spesifik panzehirlerin (antidot) temini ve dağıtımı görevlerini yürüten Zehir Danışma Merkezi, Sağlık Bakanlığı'nı ilgilendiren tüm acil durumlarda, bilgi akışının yapıldığı tek resmi merkez olarak görev yapıyor. Sık zehirlenmelerin nedeni olan etkenleri saptayarak önleyici çalışmalar yapılması, piyasada bulunan tehlikeli kimyasal ürünlerin tam bileşiminin ve periyodik aralıklarla yenilenen bilgilerinin firmalardan alınması ve incelenmesi Zehir Danışma Merkezi'nin işlevleri arasında yer alıyor.
Türkiye'de halk sağlığının korunmasına yönelik üretim, kontrol ve tanı ile ilgili temel laboratuar hizmetlerini yürütmek üzere kurulan 'ulusal referans laboratuarları', Refik Saydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı'na bağlı olarak hizmet veriyorlar. İlaç, tarım ilacı ve her türlü kimyasal maddenin yol açtığı zehirlenme vakalarının tedavisi konusunda, doktor ve tüm sağlık personeline telefonla kesintisiz 24 saat danışmanlık hizmeti veren Zehir Danışma Merkezi, zehirlenme vakalarında kişinin kan ve idrar örnekleri üzerinde analizler yapıyor. Merkezde her türlü gıda maddesinin analizi, 'numuneler soğuk zincir şartlarına uygun olarak gönderildiği takdirde' 24 saat süresince yapılıyor.
2000-2003 yılları arasında Zehir Danışma Merkezi'ne toplam 64 bin 805 vaka başvurusu yapılırken, çocuklarda 3 yaş, erişkinlerde ise 20-29 yaş grubunda zehirlenme sıklığının arttığı görülüyor. Zehirlenme etkenleri incelendiğinde yüzde 70.7 ile 'tedavi edici ilaçların' yol açtığı zehirlenmelerin ilk sırada yer aldığı görülüyor. Merkeze yapılan zehirlenmeye bağlı vaka başvurularında; haşere ilaçları, fare zehirleri, naftalin, kibrit, petrol türevleri ile çamaşır suyu, tuzruhu, deterjan gibi temizlik maddelerine bağlı zehirlenmeler önemli bir yer tutuyor.
ZEHİR DANIŞMA MERKEZİ'NE 24 SAAT KESİNTİSİZ ULAŞILIYOR Zehir Danışma Merkezi'ne Türkiye'nin her yerinden, il kodu çevirmeden ve ücret ödemeden (0 800 314 79 00/ 5 hat) numaralı telefon aranarak ulaşılıyor. Bu hata cep telefonları ile ulaşılamazken, yine 24 saat hizmet veren (0 312 433 70 01) numaralı telefon hattı, cep telefonu dahil tüm operatörlerden aranabiliyor. Zehir Danışma Merkezi'nce, ilaçların istenmeyen-yan etki bildirimlerine özel önem veriliyor. Merkezin kesintisiz hizmet vermesi ve irtibat telefonlarının ücretsiz olması, bu bildirimlerin alınmasını kolaylaştırıyor. İlaçların prospektüs bilgilerine Zehir Danışma Merkezi'nin logosunun ve ücretsiz telefon numarasının eklenmesi, beklenmeyen ve istenmeyen yan etki görülen hastanın ya da doktorun başvurusunu kolaylaştırıyor. Bu bildirimler İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü ile ortak olarak oluşturulan formlara kaydediliyor. Yapılan istenmeyen etki bildirimleri, belirli aralıklarla hem ilgili firmalara hem de İlaç ve Eczacılık Genel Müdürlüğü'ne iletiliyor. Ayrıca bu formlar Zehir Danışma Merkezi'nin, web sayfasında yayımlanıyor. İstenmeyen yan etki bildirimlerinin sonucunda, ilacın prospektüs veya kullanıldığı durumlarda değişiklik, ilacın ruhsatının askıya alınması veya iptali söz konusu. Yapılan çalışmaların sonuçları Dünya Sağlık Örgütü'ne (WHO) iletiliyor.
Zehir Danışma Merkezi her yıl, birer hafta süreyle yılda 2 kez acil sağlık hizmeti veren hekimlere yönelik, zehirler, zehirlerin etkime mekanizmaları ve arıtılma yöntemleri konularında eğitim seminerleri düzenliyor. Seminerlerde, hekimlerin bu konulardaki bilgilerinin tazelenmesi, bilgi eksikliğinin karşılıklı giderilmesi, zehirlenme vakalarında Türkiye'nin değişik bölgelerinde uygulanan tedavilerin standardize edilmesi hedefleniyor. Eğitim seminerlerinde ayrıca, Zehir Danışma Merkezi'nin işleyiş şekli ve merkezden nasıl daha etkin bir şekilde yararlanılabileceği konularında hekimlerin bilgilendirilmeleri amaçlanıyor. Türkiye genelinde devlet, özel ve üniversite hastanelerinin acil servisleri ile 112 acil servislerde görev yapan hekimlere yönelik olarak düzenlenen eğitim programları, eczacılık ve tıp fakülteleri öğretim üyeleri ile Avrupa Birliği (AB) akreditasyon normlarına uygun olarak sertifikalandırılmış Zehir Danışma Merkezi elemanlarınca gerçekleştiriliyor.
