Zonguldak'taki Grizu Patlaması

Zonguldak'ta 17 Mayıs 2010'da 30 işçinin yaşamını yitirdiği grizu patlamasıyla ilgili olarak mahkemenin istediği üçüncü bilirkişi raporu tamamlandı. Raporda, dava konusu grizu patlaması olayında "kaçınılmazlık faktörünün" etkili olduğu belirtildi.

Türkiye Taşkömürü Kurumu (TTK) Karadon Müessese Müdürlüğü maden ocağının eksi 540 kodundaki patlamayla ilgili iş güvenliği başmüfettişleri ve iş güvenliği uzmanlarından oluşan heyet, 45 sayfalık bilirkişi raporunu Zonguldak 2. Ağır Ceza Mahkemesi'ne sundu.

Raporda, kömür galerisinde gazın yükselmesinden patlamanın meydana geldiği dakikaya kadar 17-25 dakika gibi bir zaman periyodunun olduğu halde bu süre içinde iletişiminin tam sağlanamadığı ve katın tahliyesinin yapılmadığı belirtildi.

Devre kesicilerin metan gazı oranı yüzde 1,5'u geçtiği anda enerjiyi kesmesi gerektiği halde arızalı, bakımsız ya da bu özelliğin devre dışı bırakılması gibi bir nedenle enerjiyi kesmeyip patlama saatine kadar ekipmanların çalıştığına işaret edilen raporda, galeride sesli ve ışıklı metan detektörlerinin bulunmadığı, kontrol sondajları yapılmadan ilerlendiği, bazı ekipmanların alev sızdırmaz özelliklerini yitirmiş olabileceği kaydedildi.

Raporda, vardiyada çalışanların karbonmonoksit maskesi olmadan ocağa girdiğinin tespit edildiği belirtilerek, görevli nezaretçi personelin eğitimlerinin yetersiz kalmış olduğu, TTK ve yüklenici firmanın hizmet kusurlarının kişiselleştirilemeyeceği kaydedildi.

-"Kaçınılmaz faktörü"-

Dava konusu grizu patlamasında ortamdaki metan gazı oranının 8-10 dakika içinde aninden yükseldiği ifade edilerek, şunlar kaydedildi:

"Ortama ani gaz degajı ve bu gazın da yine kıvılcım ve ısı kaynaklarıyla patlamış olabilme ihtimali vardır. Bunun yanında grizu patlamaları, günümüzde ileri ve yüksek teknoloji uygulanan, her türlü önlemin alındığı ocaklarda dahi yüzde 100 önlenememekte ancak olasılık çok aza indirgenebilmektedir. Grizu patlamalarında kaçınılmazlık faktörü ortaya çıkmaktadır. Dava konusu grizu patlaması olayında kaçınılmazlık faktörü etkili olmuştur."

Raporda, tutuksuz yargılanan TTK'dan ve yüklenici firmadan 28 sanık için cezai sorumluluk açısından herhangi bir kusur izafe edilemeyeceği belirtilerek, "Olayın meydan gelmesinde TTK ve yüklenicinin hizmet kusurlarının bulunduğu, mevcut dosya kapsamına göre hizmet kusurlarının kişiselleştirilmesi mümkün olmayan kusurlar olduğu" kanaatine varıldı.

Patlamada ölen 2 mühendis ve ocak nezaretçilerinin de kusurlarının yer altı şartlarının jeolojik yapısının tam olarak bilinmezliği nedeniyle kaçınılmaz faktörlerden ileri gelmiş olduğu görüşü aktarıldı.

TTK Karadon Müessese Müdürlüğü maden ocağının eksi 540 kodunda 17 Mayıs 2010'da meydana gelen grizu patlamasının ardından taşeron olarak galeri açma işini yürüten firmanın 30 çalışanından haber alınamamıştı. TTK ekipleri, 20 Mayıs 2010'da kurtarma kafesine yaptıkları donanımla eksi 540 koduna inmeyi başarmış, 28 cenaze yer üstüne çıkarılmıştı. Engin Düzcük ve Dursun Kartal'ın cesetlerine ise faciadan 8 ay sonra ulaşılmıştı.

Muhabir: Ferdi Akıllı /Erdinç Aksoy /Ömer Erim Baştimar