Zrno: 'Srebrenitsa Annesi'nden sonra başkalarının acılarını fotoğraflamayı bıraktım

Berna YILMAZ/İSTANBUL, (DHA)- BOSNA Hersek kökenli fotoğrafçı Almin Zrno, Srebrenitsa Soykırımı'nın 24'üncü yılında, Taksim Meydanı’nda sergilenen, soykırımın sembolü 'Srebrenitsa Annesi' adlı eserine dair açıklamada bulundu. Bu fotoğraftan sonra başkalarının acılarını fotoğraflamayı bıraktığını belirten Zrno, "Bugün bu fotoğraf soykırımın bir simgesi, ama yine de bir annenin insanlık dışı adaletsizlikten kurtulma gücünün sembolü olduğuna inanmak istiyorum" dedi.
Bosna Hersek'in Srebrenitsa şehrindeki Potoçari'de 11 Temmuz 1995’te yapılan soykırım, İkinci Dünya Savaşı'ndan sonra Avrupa'nın tanık olduğu 'en büyük soykırım' olarak tarihe geçti. 1995'ten beri, her yıl 11 Temmuz’da, 8 bin 372 soykırım kurbanı törenlerle anılıyor. Yakınlarını kaybedenler, mezarların başında dualar ediyor.
Bosna Hersek kökenli fotoğraf sanatçısı Almin Zrno, 2001 yılında Potoçari’deki mezarlıkta dua eden ve soykırımda yaşananların acısını gözyaşlarıyla yansıtan kadınlardan birinin fotoğrafını çekti. Zrno'nun 'Srebrenitsa Annesi' adlı bu fotoğrafı, dünyanın birçok şehrinde sergilendi ve Srebrenitsa Soykırımı’nda yaşanan trajedinin sembolü haline geldi.
'BİR ANNENİN İNSANLIK DIŞI BİR ADALETSİZLİKTEN KURTULMA GÜCÜNÜN SEMBOLÜ'
Soykırımın 24’üncü yılında, Taksim Meydanı’nda düzenlenen törene katılmak üzere İstanbul’a gelen Almin Zrno, DHA'nın sorularını yanıtladı. Potoçari'de çektiği fotoğrafın hayatında özel bir yeri olduğunu dile getiren Almin Zrno, "Bu fotoğrafı 2001 yılında Potoçari'de çektim. Bu tür fotoğrafların elbette hayatımda özel bir yeri var. Kendimi çok kötü hissettim, çünkü olay yerindeki tek kadın o değildi. Sevdikleri için dua etmeye gelen, yakınlarının anma törenine katılan binlerce kadın vardı. O anın belgelenmesi, fotoğraflanması gerekiyordu ve benim için gerçekten çok zordu. Srebrenitsa Annesi, aslında beni oldukça etkileyen bir fotoğraftı ve bu fotoğraftan sonra başkalarının acılarını fotoğraflamayı ya da benzeri çalışmalar yapmayı bıraktım. Başka birinin acısının üzerine, mutluluğumu kuramazdım. Bu acıyla başa çıkamazdım. Bugün, bu fotoğraf soykırımın bir simgesi, ama yine de bir annenin insanlık dışı adaletsizlikten kurtulma gücünün sembolü olduğuna inanmak istiyorum" dedi.
'O BENİM GÜÇLÜ ANNEM'
Fotoğrafını çektiği kadının gücüne hayran olduğunu belirten Zrno, "2001 yılından sonra Srebrenitsa annesini hiç görmedim. Ancak hala yaşadığını biliyorum. Bugün hayatta olması, başından geçen tüm o kötülüklere ve hala acısını kalbinde taşıyor olmasına rağmen, ona güç veren ve onu seven insanlarla yaşıyor olması beni mutlu ediyor. Ona, yaşadığı tüm o trajik olaylara dayanabildiği için sahip olduğu güce hayran olduğumu söylerdim. O, benim güçlü annem" diye konuştu.
'İYİ OLMAYAN İNSANLAR İNKAR EDECEKTİR'
Srebrenitsa Annesi’nin verdiği mesajın anlaşılır olduğunu vurgulayan Zrno, "Bu fotoğraf, New York, Brüksel gibi dünyanın birçok şehrinde karma sergilerin bir parçası olarak dünyaya yayıldı. Aslında tepkiler aşağı yukarı aynıydı. Ne Srebrenitsa’ya, ne de fotoğrafa dair hiçbir olumsuz yorum duymadım. Hatta Srebrenitsa Annesi'nin mesajının evrensel olduğu ve dünyanın bu mesajı anladığını görüyoruz. Taksim Meydanı'ndan Srebrenica Annemin, hiçbir zaman, hiçbir yerde tekrarlanmaması ve hiç kimsenin hissetmemesi gereken acıyı insanlara yaşattığı için onur ve şeref duyuyorum" ifadelerini kullanarak Srebrenica'daki soykırımı dünyaya hatırlattığını söyledi. Zrno, sözlerin şöyle devam etti:
"İyi insanlar, soykırıma her zaman eşit ve birlik olma duygusuyla tepki vereceklerdir. Bir ulusun çektiği acı için dehşete kapılacak ve kızacaklardır. İyi olmayan insanlar bu kötülüğü inkar edeceklerdir, bugün bölgemizin bir kısmında olduğu gibi."
ALMİN ZRNO KİMDİR?
Almin Zrno, Bosna Hersek kökenli en etkili fotoğrafçılardan biridir. 1966’da doğan Zrno, fotoğrafçılığa olan sevgisini erken keşfederek, gelecekteki mesleğinin büyülü dünyasıyla tanıştığı Sarayevo’daki ünlü CEDUS fotoğrafçılık kulübüne katıldı. Kısa zamanda eski Yugoslavya’da düzenlenen pek çok sergide sanat eserlerini sergilemeye başladı. 17 yaşında, ülke çapında düzenlen bir yarışmada en iyi fotoğraf dalında ilk ödülünü kazandı.
Zrno kariyerini, 1996’dan bu yana iki yerel gazetenin fotoğraf bölüm başkanı olarak gazetecilik fotoğrafçılığı alanında sürdürmektedir. Zrno, Bosna Hersek Gazeteciler Cemiyeti tarafından da iki kez en iyi fotoğraf ödülüne layık görüldü.
Almin Zrno, 2000 yılında, Bosna Hersek Uygulamalı Sanatçılar ve Tasarımcılar Birliği’nin (ULUPUBiH) üyesi oldu. 2003 yılında Bosna Hersek Sanat Galerisi'nde 'STAGE' adındaki ilk solo sergisini açtı. Bugüne kadar Bosna Hersek’te ve en çok ses getirenleri Ljubljana (Slovenya) ve Viyana'da (Avusturya) olmak üzere yurt dışında 21 solo sergi düzenledi. Zrno 7 defa en iyi fotoğraf dalında prestijli Collegium Artisticum ödülüne layık görüldü ve hâlihazırda Bosna Hersek’te ünlü bağımsız bir sanatçı statüsündedir. 2015’te, 'Vijećnica' ve 2018’de 'Apology of Eros' olmak üzere iki monografi yayımladı.

FOTOĞRAFLI